Rigpa (
skt.
widja) – termin
tybetański
tłumaczony jako "pierwotna obecność" stosowany na użytek praktyk
buddyzmu tybetańskiego
związanych w szczególności z
dzogczen
.
Etymologia
Rigpa oznacza w
transliteracji wyliego
"pierwotną obecność" (
ang
. Pristine Awareness).
Użycie terminu w buddyzmie
Termin rigpy jest związany z buddyjskimi pojęciami
natura buddy
oraz
siunjata
stosowanymi powszechnie w
Mahajanie
, która są potocznie rozumiane jako natura umysłu. Jednak nie jest to ścisłe rozumienie, gdyż należałoby wtedy zrównać "naturę umysłu" z "naturą buddy", co przez to oznaczałoby, że umysł jest buddą i nawiązywało do nauk filozofii
czittamatra
, która jest krytykowana przez
madhjamakę
. Nauki
dzogczen
jednak podkreślają, że to jest naturalnie wrodzony niezmieniony stan obecności, który jest poza umysłem, poza wszelkimi konceptualnymi, dualistycznymi wytworami. Pomimo tego rigpa jest najsubtelniejszym stanem mądrości i najgłębszą wrodzoną naturą każdej czującej istoty, kontynuowaną nieprzerwanie nawet po śmierci (ciała) poprzez kolejne odrodzenia, a gdy osiągnie się stan buddy jest tego podstawą. Rigpa posiada w sobie wszystkie doskonałe cechy, takie jak
trzy ciała Buddy
.
Synonimem
rigpy jest termin
Przejrzyste Światło
stosowany w naukach
tantr jogi najwyższej
.
Padmasambhava
, wielki mahasiddha, który wprowadził buddyzm do Tybetu, opisuje:[1]
"w rigpie trzy kaje są nierozdzielne i w pełni obecne jak jedna: pusta, przez nikogo nie stworzona – jest więc
dharmakają
, jej świetlista jasność reprezentuje właściwą pustce Przejrzystą promienność – jest więc
sambhogakają
, jej pojawianiu się nic nie może przeszkodzić – jest więc
nirmanakają
."
Jeden z najbardziej znanych współczesnych nauczycieli
Dzogczen
Czogjal Namkhai Norbu
tak opisuje termin Rigpy[2]:
"Terminu rigpa używa się obecnie w różnych aspektach, czasami w znaczeniu inteligencji. Ale słowo rigpa w naukach dzogczen nie oznacza jedynie zwykłej wiedzy czy inteligencji. Chodzi tutaj o doświadczenie. Kiedy ktoś sam uzyskuje doświadczenie natychmiastowej obecności, wtedy ją rozpoznaje i rzeczywiście wie co znaczy rigpa."
Różnica pomiedzy terminami rigpa i Umysł
Nauki
wadżrajany
opisują, że w czasie
procesu umierania
rigpa, "pierwotna obecność", jest na krótko obecna w pełni, dając każdemu niezwykłą możliwość osiągnięcia wyzwolenia. Rigpę można rozpoznać, już nawet za życia, jeżeli zrealizowało się praktyki związane z
dzogczen
tj. tregczo oraz thogal.
Zgodnie z terminologią dzogczen tam, gdzie jest umysł (Wyl. Sems) nie ma oświecenia (Wyl. Ma-Rig-pa), a gdy pierwotna obecność (
Wyl.
Rig-pa) wyzwoli się z umysłu (Wyl. Sems), używana jest do praktyki. Termin Rigpa związany jest z dogłębnym “przedarciem się” (
Wyl.
Khregs chod) przez Umysł (
Wyl.
Sems) w celu odsłonięcia poglądu "pierwotnej czystości" (
Wyl.
Ka-dak), który wykracza poza konceptualność.
Zgodnie z procesem reinkarnacji według
dwunastu ogniw współzależnego powstawania
, każda czująca istota zanim narodzi się w świecie cierpień
samsary
musi najpierw ulec
niewiedzy
w czasie śmierci poprzedniego życia oraz w czasie stanu pośredniego
bardo
przed narodzinami. Według dzogczen niewiedza to marigpa - brak wyzwolenia, która uniemożliwia rozpoznanie pierwotnej czystości (Wyl. Ka-dak) w czasie śmierci lub nie rozpoznanie spontanicznego urzeczywistnienia (
Wyl.
Lhun-Grub) zjawisk w czasie stanu bardo dharmaty (Wyl. Chos-nyid Bar-do); chodzi o pierwszy, świetlisty stan bardo pomiędzy śmiercią a następnym odrodzeniem. Dopiero po owych nierozpoznaniach manifestuje się stopniowo Umysł (Wyl. Sems), który zaczyna doświadczać zjawisk jako dualistycznie oddzielonych od niego i w wyniku tego następuje przekształcenie się zjawisk w samsaryczne formy pięciu żywiołów (przestrzeni, wiatru, ogienia, wody, ziemi) w czasie drugiego stanu przejściowego bardo (Wyl. Sidpai bardo), aż do odrodzenia po stanie bardo w świecie, a po odrodzeniu życie w świecie dualności i konceptualności, kiedy aktywny jest Umysł. "Przedarcie się" do stanu rigpy w dzogczen jest więc kluczowe, w celu osiągnącia oświecenia wg buddyzmu wykraczającego poza doświadczenia cierpień samsary[3] [4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Sogjal Rinpocze, Tybetańska księga życia i umierania, Wydawnictwo EM, Warszawa
1997
, s. 361
- ↑
Strona Polskiej Wspólnoty Dzogczen
- ↑
http://yeshekhorlo.mahajana.net/category/trening-dzogczen/o-dzogczen-w-skrocie/
- Terminologia używana w dzogczen, dostęp 10.12.2009
- ↑ Longchen Rabjam, Tulku Thondup, The Practice of Dzogchen, Snow Lion Publications,
2002
,