Staniątki
StaniątkiStaniątki –
wieś
w
Polsce
położona w
województwie małopolskim
, w
powiecie wielickim
, w
gminie Niepołomice
, 22 km od
Krakowa
i 5 km na południowy zachód od Niepołomic, w sąsiedztwie
Puszczy Niepołomickiej
. Nazwa wsi pochodzi od męskiego imienia dwuczłonowego na Stani-, takiego jak
Stanimir
,
Stanisław
czy
Stanibor
, przekształconego przy użyciu
spieszczającego
przyrostka
-ęta do formy *Stanięta, następnie *Staniątko, która w liczbie mnogiej obok regularnego *Staniątka przybrała postać *Staniątki[1]. Opactwo Sióstr Benedyktynek p. w. św. WojciechaWedług tradycji, ufundowany w 1228 przez
Klemensa z Brzeźnicy
z rodu
Gryfitów
i jego żonę, których córka Wizenna została pierwszą
ksienią
zakonu. W 1253 przywileje klasztorne zostały potwierdzone bullą papieża
Innocentego IV
. Rozbudowany w latach 1619-49[2], klasztor został poważnie zniszczony podczas
potopu szwedzkiego
i później, podczas
wojny północnej
[3]. Uniknął
kasacji przez władze austriackie
w XVIII w., ze względu na prowadzoną przez siostry szkołę dla dziewcząt (na żądanie cesarza
Józefa II
otwarto w 1784 rządową szkołę dla panien i szkółkę dla dzieci wiejskich[2]). Szkoły rozwinęły się w XIX w., a w 1923 dodano pięcioletnie gimnazjum; zostały zamknięte przez władze komunistyczne w 1953. W latach 1954-6 siostry zostały zmuszone do przeniesienia się do
Alwernii
[3]. Budowę kościoła zakończono w 1238. Jest to jedna z najstarszych świątyń
gotyckich
w Polsce, a najstarsza typu
halowego
. Ciekawostką jest fakt, że budowniczowie są znani z imienia (Wierzbięta i Jaśko), co było rzadkością w tym okresie. Konstrukcja o krótkiej, trójprzęsłowej nawie, z dwuprzęsłowym
prezbiterium
, w XVII w. przebudowana w stylu barokowym. Do najważniejszych dzieł sztuki w kościele należą rzeźby Madonn z XIV w., rzeźba Chrystusa Frasobliwego z XVI w. z warsztatu Wita Stwosza i obraz Matki Boskiej Bolesnej z XVI w.; klasztor posiada też bogate zbiory sprzętów liturgicznych i ksiąg oraz dokumentów w klasztornej bibliotece (w tym bulle papieskie z XIII w.)[2]. Klasztor został uszkodzony podczas
działań w listopadzie 1914
- specyficzną pamiątką są pociski artyleryjskie wbite w północny mur kościoła. | Wejście do kościoła i mur północny z wbitymi pociskami z 1914 r. | Wnętrze kościoła z barokową polichromią i ołtarzem głównym | Matka Boska Bolesna z XVI w. |
Przypisy Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Staniątki":
1260
...
Benedyktynki
...
Autostrada A4 (Polska)
50.013333, 20.062778
(444)
parking
Podłęże
50°01'04″N 20°08'27″E / 50.017778, 20.140833
(444)
parking
Zakrzów
50°01'00″N 20°08'20″E / 50.016667, 20.138889
PPO
Staniątki
50°00'16″N 20°10'25″E / 50.004444, 20.173611
(455)
Szarów
75
49°59'26″N 20°16'36″E / 49.990556, 20.276667
MOP
Kłaj
49°59'18″N 20°20'19″E ...
Klemens z Brzeźnicy
...
Wola Batorska
...
Punkt poboru opłat
...
Staniątki
Staniątki
Państwo
Polska
Województwo
małopolskie
Powiat
wielicki
Gmina
Niepołomice
Liczba ludności
(2006)ok. 3000
Strefa numeracyjna
(+48) 12
Kod pocztowy
32-005
Tablice rejestracyjne
KWIPołożenie na mapie Polski
Staniątki
50°00'34.02″N 20°11'51.95″E ...
28 maja
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Staniątki":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|