Reforma oświaty wprowadziła do polskich szkół WDN, czyli Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli. Termin ten sugeruje, że doskonalenie powinno odbywać się w szkole. Może ono jednak przebiegać w innych placówkach. Jest to sposób na przygotowanie nauczycieli do pracy zespołowej. Ogranicza koszty i oszczędza czas nauczycieli. Doskonalenie rad pedagogicznych jako zespołu nauczycieli z jednej szkoły wydatnie optymalizuje zarówno jej rozwój organizacyjny w sytuacji reformy, jak też wpływa na poziom i jakość świadczonych przez szkołę usług.
WDN jest drogą dochodzenia do lepszej szkoły poprzez wspólne tworzenie nowoczesnych programów szkolnych, integrowanie wiedzy, opracowywanie koncepcji, rozwiązań dla własnej szkoły i wdrażanie je w życie. Doświadczenie wskazuje, że dużo szybciej, skuteczniej i efektywniej uczymy się w grupie. Różnorodne doświadczenia poszczególnych nauczycieli pracujących w zespołach stają się wspólną własnością. Dzielenie się nimi doprowadza do jednoczesnego wzbogacania innych.
WDN oznacza jednocześnie akceptowanie pojawiających się po drodze trudności, traktowanie ich jako sytuacji normalnych w pedagogicznym działaniu, a także woli , energii i umiejętności wzajemnego wspierania się w przezwyciężaniu tych trudności i wspólnym rozwiązywaniu problemów.
Jeżeli WDN ma prowadzić do rozwoju szkoły, musi być długofalowe, kontynuowane i wspierane z zewnątrz.
Idea WDN napotyka na szereg trudności, miedzy innymi:
Obecność w szkole moderatorów budzi obawy zarówno dyrektora jak i nauczycieli, by nie postrzegli oni szkoły jako takiej, która nie radzi sobie z trudnościami;
Nauczyciele nie potrafią komunikować się ze sobą, gdy trzeba przekazać sobie wzajemne uwagi krytyczne;
Niechęć nauczycieli do ujawniania swoich problemów, porażek wychowawczych łączy się często z obawą utraty autorytetu;
Wymienione trudności wymagają wielu działań na drodze do zintegrowania kadry nauczycielskiej. WDN jest okazją nie tylko do wspólnego uczenia się ale i nabywania cennych umiejętności. Takich jak:
Umiejętność wzajemnego słuchania,
Otwarcie się na reakcje innych,
Wzajemna akceptacja, tolerancja, szacunek
Empatia i życzliwość,
Wzajemna pomoc i wsparcie.
Aby szkoła mogła stworzyć swój własny system WDN, inicjatywa winna wyjść od rady pedagogicznej. WDN dostosowuje się do problemów życia codziennego szkoły i potrzeb uczestników doskonalenia, które musimy określić przez wspólną diagnozę stanu aktualnego.
Procedura WDN
Z powyższego zestawienia wynika, że:
dotychczasowe doskonalenie kwalifikacji odbywało się w warunkach sztucznych, oderwanych od rzeczywistości danej szkoły, w drugim natomiast oprócz przyswajania wiedzy i umiejętności mamy do czynienia z " uczeniem się przez odkrywanie", " uczeniem przez działanie".
Doskonalenie nauczycieli w ramach WDN prowadzi do zmiany praktyki szkolnej, czego nie gwarantuje dotychczasowa procedura.
Procedura WDN sprawia ponadto, że doskonalenie jest bardziej rozległe i pogłębione.
Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli traktuje się jako strategię rozwijania szkoły. Zatem celem WDN jest stworzenie warunków do rozwoju szkoły w dziedzinie, w której pojawiają się problemy i pytania.
W centralnym punkcie WDN znajduje się nauczyciel i praca nad tematami, które zostały wcześniej ustalone. WDN koncentruje się na wycinku życia szkolnego i ma na celu poprawę umiejętności rozwiązywania problemów i działania w tym obszarze.
WDN jest pracą grupową, przynosi liczne korzyści szkole:
Wykonywanie zadań, którym nie podoła jednostka
Wykorzystywanie wszelkich zdolności i talentów w procesie rozwiązywania złożonych problemów
Zespołowe podejmowanie decyzji przy uwzględnieniu różnych, często kontrowersyjnych stanowisk
Efektywna forma kierowania zachowaniem pracowników
Przynosi również korzyści indywidualne:
Doświadczenia własne
Możliwości poznania własnych umiejętności
Uzyskanie wsparcia od grupy
Zaspokojenie ważnych potrzeb - kontaktów społecznych i uznania.
Rola dyrektora szkoły w WDN:
Aktywnie popiera WDN
Docenia możliwości twórcze nauczycieli
Wspiera inicjatywy, docenia pracę i zaangażowanie kadry pedagogicznej
Jest komunikatywny na prowadzenie dialogu, dyskusji, zachęca do wymiany poglądów
Tworzy warunki do WDN, zabiega o niezbędne zasoby i środki.
W WDN można wyróżnić trzy kierunki: - udoskonalenia pracy szkoły, podniesienia poziomu nauczania i kwalifikacji nauczycieli - dążenia do poprawy relacji międzyludzkich i rozwoju współpracy w gronie rady pedagogicznej - wprowadzenia zmian i ulepszeń pracy szkoły.
WDN nie jest lekiem na wszystkie bolączki, ale tylko na takie, które można rozwiązać razem się ucząc i współdziałając na rzecz zmiany szkoły - jej rozwoju od wewnątrz.
Alicja Łapa |