Grupa tych zwierząt to zasadniczo
stawonogi lądowe, oddychające (jak nazwa wskazuje)
tchawkami. Mają dobrze wyodrębnioną głowę z jedną parą czułków. Ich
odnóża są jednogałęziste. Z reguły charakteryzuje je
rozwój złożony. Znane są od
syluru. Stanowią odrębną linię rozwojową, a ich wodni przodkowie prawdopodobnie byli podobni do
trylobitów.
Tchawkodyszne dzielą się na
wije i owady. Pierwotniejszą grupą tchawkodysznych są wije. Mają ciało podzielone jedynie na głowę i segmentowany
tułów z niewyodrębnionym
odwłokiem. Na segmentach tułowia znajdują się niezróżnicowane, drobne, członowane odnóża.