Dąb szypułkowy jest potężnym drzewem osiągającym do 35-40 m wysokości. Tworzy najczęściej domieszkę w lasach mieszanych lub występuje samodzielnie, tworząc tzw. dąbrowy. Jest gatunkiem światłolubnym, rośnie na glebach żyznych i wilgotnych, tzw. grądach. Ponieważ żyje ponad 1000 lat, jest uznawany za symbol siły, długowieczności i mocy. Dąb dostarcza najcenniejszego drewna w naszych lasach. Jest ono najbardziej cenione ze względu na twardość i trwałość. Wykorzystuje się je w budownictwie i stolarstwie.
W odróżnieniu od dębu bezszypułkowego krótki, często sękaty pień dębu szypułkowego rozdziela się nisko nad ziemią na liczne grube konary.
Dąb szypułkowy po kilkusetletnim leżeniu w wodzie, na skutek reakcji garbników zawartych w drewnie z solami żelaza, czernieje, zachowując przy tym swoje właściwości mechaniczne. Jest to tzw. czarny dąb („polski heban”).
