Próby zreformowania gospodarki w latach 80. nie przyniosły zamierzonych efektów. Rosły ceny artykułów żywnościowych, a w sklepach nie było towarów. W 1988 r., po licznych strajkach, działacze PZPR zostali zmuszeni do porozumienia się z opozycją. W dniach 6 lutego-5 kwietnia 1989 r. zostały przeprowadzone obrady Okrągłego Stołu, na których znaleźli się przedstawiciele opozycji, rządu i organizacji związkowych. W wyniku obrad ponownie zalegalizowano NSZZ „Solidarność”, a 4 czerwca 1989 r. przeprowadzono wybory parlamentarne do sejmu i senatu (zgodnie z podjętą decyzją wolne wybory były tylko do reaktywowanego senatu). Ustalono, że opozycja mogła się ubiegać o 35% miejsc w sejmie, zaś pozostałe były przeznaczone dla PZPR i organizacji satelickich. W wyborach zwyciężyła opozycja (tzw. „drużyna Lecha”), zdobywając 35% miejsc w sejmie i 99 (na 100 możliwych) w senacie.