Gleby astrefowe

Podłoże skalne, rzeźba terenu i woda to czynniki zaburzające strefowość występowania gleb. Gleby niewykazujące wyraźnego związku ze strefowością nazywamy astrefowymi. Należą do nich między innymi gleby bagienne, zwane czasami glebami hydrogenicznymi. Występują w różnych strefach klimatycznych. Ich dominującym składnikiem jest materia organiczna. Na osadach rzecznych w dolinach lub deltach rzek powstają mady, czyli gleby aluwialne. Ich żyzność jest bardzo zróżnicowana, zależy od składu mineralnego osadów. Zwykle w dolinach rzek, gdzie zostaje złożona cięższa frakcja w postaci minerałów ilastych, co decyduje o większej żyzności gleb, które na nich się tworzą. Glebami astrefowymi są również tak zwane czarne ziemie, charakteryzujące się szerokim poziomem próchniczym. Powstają w miejscach o dużej wilgotności. W Polsce występują na Pojezierzu Kujawskim.