Bursztyn trzeciorzędowy z inkluzją jaszczurki sprzed 40 milionów lat
Era kenozoiczna
Najmłodsza era w dziejach Ziemi, która zaczęła się 65 milionów lat temu i trwa nadal.
Zaczęte w mezozoiku alpejskie ruchy górotwórcze w neogenie – trzeciorzędzie (20 mln lat temu) przechodziły największe natężenie. W tej orogenezie powstały Karpaty a Sudety i G. Świętokrzyskie zostały wydźwignięte i uległy spękaniu.
W trzeciorzędzie morze z północnej części Polski ustąpiło, ale pozostały na jego miejscu ogromne jeziorzyska, w których gromadził się materiał znoszony przez rzeki; pozostałością ówczesnych bagien są eksploatowane dziś pokłady węgla brunatnego; na południu Polski sfałdowane zostały Beskidy (Karpaty Zewnętrzne)
Wśród skał z trzeciorzędu można wymienić: na Podhalu flisz podhalański: łupki i piaskowce oraz bursztyny pochodzące ze świetlistych, suchych lasów - paleogen, piaski, żwiry, wapienie, gipsy; na południowych stokach Gór Świętokrzyskich; na Niżu zaś: iły poznańskie - neogen
Pchła może cały rok czekać w bezruchu, by na odgłos kroków (ludzkich lub zwierzęcych) natychmiast wyrwać się z odrętwienia i wskoczyć na potencjalnego żywiciela.
