O ile dla liberalizmu podstawową wartością jest wolność, o tyle dla nowego nurtu, który rozpowszechnił się w Europie w drugiej połowie XIX wieku, najważniejsza była równość. Tym nurtem był socjalizm (nazwa pochodzi od łacińskiego słowa socialis, czyli społeczny). Jego najpopularniejszą wersją stał się marksizm - doktryna stworzona przez niemieckiego filozofa i ekonomistę Karola Marksa (1818-1883).
Socjalizm odpowiadał przede wszystkim na społeczne tęsknoty i dążenia robotników - warstwy wówczas walczącej dopiero o swe prawa polityczne i socjalne. Znalazł także wielu zwolenników wśród europejskich intelektualistów, na których wyobraźnię zawsze oddziaływała (od czasów Platońskiej koncepcji państwa idealnego) wizja świata pozbawionego niesprawiedliwości. Socjalizm miał wprowadzić nowy porządek społeczny, dla którego - obok równości - najistotniejsze były takie wartości, jak własność społeczna, gospodarka planowa, sprawiedliwy podział dóbr oraz kolektywizm, czyli prymat działań zbiorowych nad indywidualnymi.
