Osłabienie mieszczaństwa

W 1423 r. ustalono statut warcki nakazujący wojewodom ustalanie maksymalnych cen na produkty miejskie (taksy wojewodzińskie), więc jeżeli wojewoda był szlachcicem, to ustalał ceny korzystne dla własnego stanu. Szlachta posiadała też przywileje cerekwicko-nieszawskie, które dawały im prawo do sądzenia w swoich sądach ziemskich mieszczan, którzy zabili lub zranili szlachcica, co zmniejszało szanse skazanego na okoliczności łagodzące. Kolejnym przywilejem szlachty stawiający ją ponad mieszczaństwo był wydany przez króla Jana Olbrachta w 1596 r. przywilej piotrkowski. Zwalniał szlachtę z opłat celnych za przewożone towary sprowadzane na własne potrzeby lub pochodzące z własnych dóbr, a mieszczaństwu zakazywał posiadania dóbr ziemskich i ograniczał dostęp ich przedstawicieli do urzędów kościelnych. Mieszczaństwo w dużym stopniu zostało wyeliminowane z handlu zbożem, wyjątkiem byli gdańscy kupcy, którzy skupowali te towary spławiane Wisłą. Mieszczaństwo nie potrafiło stawić oporu krzywdzącej polityce szlachty, ponieważ nie potrafiło zjednoczyć się by ochronić własne interesy.