Kościółrzymski był najstabilniejszą instytucją w całej Italii w czasie po zdetronizowaniu Romulusa Augustulusa. Od połowy VI wiekubiskup Rzymu tytułował się papieżem. Organizacja kościelna była podzielona na diecezje, które pokrywały się z podziałem administracyjnym jaki obowiązywał w zachodniorzymskim cesarstwie. Prawo w organizacji kościelnej było wzorowane na prawie rzymskim, a językiem liturgicznym była łacina. Jednolitość i jasno określony cel działania kościoła dawał zdezorientowanym ludziom ostoję spokoju i ładu.