Ignacy Loyola i powołanie Towarzystwa Jezusowego. Rozwój szkół jezuickich i działalność misyjna jezuitów
Bardzo znaczące były dokonania w dziedzinie oświaty, jakie powstały dzięki działalności jezuitów, którzy wprowadzili nowy typ szkół – kolegium (pierwsze powstały w Rzymie). Kolegia były bezpłatne, lecz przyjmowano do nich głównie dzieci z zamożnych rodzin, lecz uczęszczali do nich również uczniowie z rodzin chłopskich i mieszczańskich. Były to szkoły religijne z własnymi konwiktami (internatami), lecz prowadzono też nabór uczniów o innym wyznaniu, aby przeciągnąć ich na wiarę katolicką. Wielką wagę przywiązywano do obowiązku spowiedzi, wysoko pojmowanej dyscypliny duchowej, do wymowy i prowadzenia dysput. Podczas reformy w XVII w., wiele kolegiów przekształcono w akademie szlacheckie (rycerskie).
