Żyła główna dolna i jej dopływy.

Żyła główna dolna, inaczej żyła próżna dolna, żyła czcza dolna ( łac. vena cava inferior) - duże naczynie żylne zbierające krew z dolnej połowy ciała.

Przebieg

Składa się z dwóch części: części brzusznej i krótkiej części piersiowej.
Żyła główna dolna powstaje z połączenia żył biodrowych wspólnych - prawej i lewej. Łączą się one pod kątem 60-65 stopni, do przodu od krążka międzykręgowego położonego między czwartym a piątym kręgiem lędźwiowym, około 1-2 cm poniżej rozdwojenia aorty .
Biegnie pionowo ku górze wzdłuż prawego brzegu kręgosłupa po prawej stronie aorty . Na poziomie pierwszego kręgu piersiowego zbacza na stronę prawą i dochodzi do powierzchni przeponowej wątroby , gdzie przebiega w bruździe żyły głównej. Przechodzi przez otwór żyły głównej (foramen v. cavae) w przeponie i dochodzi do klatki piersiowej. Długość odcinka piersiowego wynosi około 2,5 cm. Zagina się tam silnie do przodu i w lewo, przechodzi przez osierdzie i uchodzi do tylno-dolnej części przedsionka prawego.
Warto zauważyć, że w przebiegu nadprzeponowym żyła główna dolna nie ma żadnych dopływów - z tamtego obszaru krew zbiera żyła nieparzysta (v. azygos).

Długość

Jest osobniczo zmienna. Zwykle wynosi około 22-25 cm (z czego 2-3 cm przypada na część piersiową).

Budowa

Średnica żyły na dole wynosi około 20-22 mm i wzrasta w miarę dochodzenia kolejnych dopływów. W końcowym odcinku ma średnicę około 30-32 mm.
Posiada jedną zastawkę w miejscu ujścia do prawego przedsionka . Jest ona dobrze rozwinięta u płodu, u dorosłych jest w stadium zaniku.
Błona mięśniowa jest słabo rozwinięta.

Sąsiedztwo

Część brzuszna

• ku tyłowi:
  • kręgosłup
  • tętnice lędźwiowe prawe
  • tętnica nerkowa prawa
  • tętnica nadnerczowa środkowa prawa
  • tętnica przeponowa dolna prawa
  • mięsień lędźwiowy większy prawy - brzeg przyśrodkowy
  • pień współczulny prawy
  • węzły chłonne
• po stronie lewej:
  • aorta brzuszna
  • przepona - prawa odnoga
• po stronie prawej:
  • mięsień lędźwiowy większy prawy
  • moczowód
  • nerka prawa
  • nadnercze prawe
• do przodu:
  • tętnica biodrowa wspólna prawa
  • nasada krezki jelita cienkiego
  • tętnica jądrowa prawa - u mężczyzn
  • tętnica jajnikowa prawa - u kobiet
  • otrzewna ścienna
  • dwunastnica - dolna część
  • trzustka - głowa
  • żyła wrotna
  • wątroba - część tylna powierzchni przeponowej

Część piersiowa

• odcinek zewnątrzosierdziowy:
  • opłucna
  • płuco prawe - podstawa
  • błona oskrzelowo-osierdziowa
• odcinek wewnątrzosierdziowy:
  • pokryty dookoła blaszką trzewną osierdzia

Dopływy

• żyły biodrowe wspólne - z nich powstaje
• żyły przeponowe dolne
• żyły wątrobowe
• żyły lędźwiowe
• żyły nerkowe
• żyła nadnerczowa prawa
• żyła jądrowa prawa
• żyła jajnikowa prawa

Bibliografia

1. "Anatomia człowieka" Adam Bochenek, tom III, str. 415-417