|
płuco
płuco ( łac. pulmo) – jest to pojedynczy lub parzysty narząd oddechowy kręgowców oddychających
powietrzem atmosferycznym. Do kręgowców tych zaliczane są też – oprócz płazów, gadów, ptaków i ssaków –
ryby dwudyszne, które w niesprzyjających warunkach atmosferycznych oddychają pojedynczym, workowatym płucem, powstałym z przekształconego
pęcherza pławnego. Przypuszczalnie płuca pochodzą z aparatu hydrostatycznego podobnego do pęcherza pławnego ryb. Występują jednak wątpliwości,
gdyż pęcherz pławny powstaje po stronie tylnej (grzbietowej) cewy jelitowej, płuca natomiast po stronie przedniej (brzusznej).
Bez wątpienia można jednak powiedzieć, że wykształcenie płuc zostało wywołane przez wzmożone zapotrzebowanie na tlen zwierząt
lądowych. Również ich rozwój, czyli coraz silniejsze fałdowanie, ma ścisłe powiązanie z zapotrzebowaniami energetycznymi organizmów.
U form dorosłych płazów występują płuca workowate, które wspomagane są w wymianie gazowej przez skórę i
błony śluzowe jamy gębowo-gardzielowej. Niektóre płazy mają płuca gładkie, jednak u większości występują w nich
fałdy sterczące do wewnątrz i krzyżujące się ze sobą – co zwiększa powierzchnię wymiany gazowej. Wentylacja płuc gadów odbywa się przez rytmiczne obniżanie i
podnoszenie jamy gębowej (brak jest klatki piersiowej). Wśród płazów występują takie, które nie mają płuc, a wymiana
gazowa odbywa się powierzchnią całego ciała (np. salamandra bezpłucna).
U gadów płuca podzielone są na liczne komory, mają strukturę gąbczastą. Są silniej pofałdowane od płuc płazów, a ich wentylacja
odbywa się dzięki mięśniom międzyżebrowym klatki piersiowej.
Płuca ptaków są dość małe, a swoją strukturą przypominają rurki. Płuca ptasie są jeszcze silniej pofałdowane od gadzich
(przypominają organy). Narządami wspomagającymi płuca są worki powietrzne, dzięki którym możliwy jest stały przepływ powietrza przez płuca. Wentylacja płuc u ptaków
jest dwojaka – inna podczas lotu, a inna w trakcie chodu. W czasie lotu klatka piersiowa ulega zablokowaniu, a powietrze jest wypychane przez ucisk skrzydeł na
worki powietrzne. Podczas spoczynku wentylacja zachodzi dzięki mięśniom klatki piersiowej oraz mięśniom brzucha.
Najlepiej rozwinięte i duże płuca o budowie pęcherzykowatej występują u ssaków. Powiększenie powierzchni oddechowej, a jest ona u
ssaków 40 razy większa niż u płazów, było możliwe dzięki wytworzeniu pęcherzyków płucnych. Wentylacja płuc odbywa się dzięki pracy mięśni międzyżebrowych oraz przepony.
Przepona i mięśnie międzyżebrowe kurczą się, tworząc w płucach podciśnienie, dzięki czemu powietrze jest zasysane.
W płucach zachodzi wymiana gazowa. Płuca dorosłego człowieka mogą pomieścić do ok. 5 litrów powietrza.
Dorosły człowiek robi od 16 do 24 oddechów na minutę. Płuco zbudowane jest z oskrzeli (częściowo wnikających do płuc) rozwidlających się potem na
oskrzeliki, a bezpośrednio za wymianę gazową odpowiadają pęcherzyki płucne – wymieniają tlen i dwutlenek węgla z
krwią. Całe płuca pokryte są delikatną tkanką okrywającą – opłucną. U człowieka występuje płuco prawe trzypłatowe i lewe dwupłatowe.
Związane jest to ze zdecydowaną różnicą miejsca po lewej i prawej stronie klatki piersiowej – w lewej stronie znajduje się serce, co uniemożliwia
usytuowanie trzeciego płatu.
W każdym płucu wyróżnić można: szczyt, powierzchnię dożebrową, powierzchnię śródpiersiową i podstawę.
Skład powietrza wdychanego: tlen – ok. 21%; dwutlenek węgla – ok. 0,03%; azot – ok. 78%; argon i
inne gazy – ok. 1%.
Skład powietrza wydychanego: tlen – ok. 17%; dwutlenek węgla – ok. 4%; azot – ok. 78%; argon i inne gazy –
ok. 1%.
Inne hasła zawierające informacje o "płuco":
Kichanie
...
Nos
...
Oskrzeliki
...
Opłucna
styka się z powięzią piersiową, śródpiersiem i
przeponą
;trzewnej (łac. pleura pulmonalis) pokrywającej płuco i ściśle do niego przylegającej, nazywana także opłucną płucnąPomiędzy nimi znajduje ...
Objętość oddechowa
...
Przeszczepianie narządów
w Polsce nie ma generalnie możliwości odsprzedania narządu unaczynionego (nerka, wątroba, trzustka, płuco) obcej osobie, handel jest prawnie zakazany i zagrożony karą więzienia. Procedura ...
Tkanka łączna właściwa
...
Grzybica
...
Dmitrij Bystroletow
kulką z łożyska tak długo, aż złamali mu dwa żebra i przebili płuco. Czaszkę miał rozbitą młotkiem owiniętym watą i bandażem, a mięśnie brzucha ...
Elementy morfotyczne krwi
...
Inne lekcje zawierające informacje o "płuco":
Higiena układu oddechowego (plansza 3)
...
Higiena układu ruchu (plansza 12)
...
Układ oddechowy (plansza 11)
...
|
