Współczesne żelazko elektryczne
Żelazko –
urządzenie
służące do
prasowania
, czyli wygładzania
tkaniny
za pomocą wysokiej temperatury i nacisku. Prasowanie działa, gdyż pod wpływem temperatury rozluźniają się więzy w
cząsteczkach
polimerów
tworzących włókna tkaniny. Kiedy włókna są gorące, rozprostowują się pod naciskiem żelazka i zachowują kształt po ochłodzeniu. Niektóre tkaniny jak np.
bawełna
wymagają też zastosowania
wody
.
W przeszłości już w
VIII
w.
Chińczycy
stosowali rondle z rozpalonymi węglami w środku do prasowania
jedwabiu
. W
XVIII
w. żelazko stanowił jednostronnie wygładzony blok
metalu
(
żelaza
- stąd nazwa), z uchwytem. Po nagrzaniu, np. na płycie pieca kuchennego, bezwładność cieplna tego bloku pozwalała na utrzymanie przez kilka minut temperatury dostatecznie wysokiej, aby prasowanie było skuteczne. Po ostygnięciu żelazko trzeba było ponownie podgrzać przez postawienie na piecu. Kształt żelazka przypomina stopę, z trójkątnie zakończonym czubem z jednej strony i z płaską krawędzią od strony "pięty"; kształt ten upowszechnił się także w następnych, nowocześniejszych konstrukcjach ze względu na wygodę prasowania.
Udoskonaleniem żelazka była
konstrukcja
, w której nad "stopą" umieszczano małe palenisko na
węgiel drzewny
, co umożliwiało umieszczenie w nim kawałków żaru, podtrzymujących wysoką temperaturę żelazka, bez konieczności odstawiania go co chwilę na płytę kuchenną. Później węgiel drzewny zastąpiono żelazną sztabką (tzw.
duszą
) rozgrzewaną w palenisku.
Żelazko elektryczne wynalazł w
1882
roku Henry Seeley, umieścił wewnątrz
elektrycznie
podgrzewaną spiralę grzejną o
mocy
kilkuset
watów
, zasilaną z domowej sieci elektrycznej. Później dodano do żelazka
termoregulator
, pozwalający na utrzymanie żądanej
temperatury
z dokładnością do kilku
stopni Celsjusza
, a także urządzenia nawilżające, co pozwala łatwo prasować różne rodzaje tkanin.
Formą dużego przemysłowego żelazka jest
magiel
.
Zobacz też