Żabieńcowce
Żabieniec babka wodna Żabieniec babka wodna
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	jednoliścienne
Rząd :	żabieńcowce
Nazwa systematyczna
Alismatales R. Br. ex Bercht. & J. Presl Přir. Rostlin: 271. Jan-Apr 1820

Żabieńcowce (Alismatales Dumort.) – rząd roślin zielnych, wodnych lub błotnych należących do klasy jednoliściennych . Należą tu jedyne rośliny okrytonasienne występujące w morzach. W obrębie rzędu wyróżnia się 14 rodzin z 166 rodzajami i ok. 4,5 tysiącem gatunków. Do cech charakterystycznych przedstawicieli tej rodziny należą: brak mikoryzy (z wyjątkiem niektórych obrazkowatych ), ziarna skrobi ( amyloplasty ) takiego samego typu jak u paprotników , pylniki umieszczone po zewnętrznej stronie nitki pręcikowej, komórki tapetum ameboidalne, szyjki słupka liczne, znamię zwykle suche, bielmo helobialne, zarodek i liścień duży, siewki z dobrze rozwiniętym hipokotylem i korzeniem . Znaczne różnice między rodzinami w budowie organów generatywnych związane są z przystosowaniem do różnych siedlisk, w szczególności kwiaty i kwiatostany uproszczone są u roślin podwodnych. U takich przedstawicieli występują też specyficzne przystosowania do zapylania pod wodą – wytwarzane są np. nitkowate ziarna pyłku , rośliny często rozmnażają się wegetatywnie^[1].

Morfologia

Pokrój

Zwykle rośliny kłączowe .

Liście

Zazwyczaj naprzemianległe o równoległym lub łukowatym unerwieniu , zwykle z podstawą rozwiniętą w pochwy liściowe . Charakterystyczne są łuski śródpochwowe w kącie liści.

Kwiaty

Promieniste lub dwubocznie symetryczne, zwykle z trójlistkowych okółków.

Owoc

Mieszek lub orzeszek .

Systematyka

W różnych systemach klasyfikacyjnych zaliczano tu różne rodziny . W systemie Reveala rząd obejmuje najbliżej spokrewnione rodziny żabieńcowatych i limnocharysowatych . Cronquist (1988) zaliczał tu także łączniowate (pomijając siostrzane dla nich żabiściekowate ). W systemie APG II (2003) i APG III (2009) rząd ten został rozszerzony o bazalne rodziny obrazkowatych i kosatkowatych .

Systematyka wg Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Pozycja żabieńcowców Alismatales w obrębie kladu jednoliściennych jest następująca^[1]:

Podział żabieńcowców na rodziny z ich powiązaniem filogenetycznym

System Reveala (2007)

James L. Reveal jako współtwórca systemu APG II dzieli taksony analogicznie do przedstawionych wyżej powiązań filogenetycznych , jednak definiuje wąsko rząd i niektóre rodziny w jego obrębie. Rząd żabieńcowców (wg ujęcia APG II i APW) podnosi do rangi podklasy Alismatidae Takht. i dzieli na 5 rzędów: tatarakowce (Acorales), obrazkowce (Arales), kosatkowce (Tofieldiales), rdestnicowce (Potamogetonales) i żabiściekowce (Alismatales)^[2].

Pozycja systematyczna rzędu

Gromada: rośliny naczyniowe (Tracheophyta), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa okrytonasienne (Magnoliopsida Brongn.), podklasa Alismatidae Takht., nadrząd Aranae Thorne ex Reveal, rząd żabieńcowce Alismatales R. Br. ex Bercht. & J. Presl.

Podział rzędu

• limnocharysowate Limnocharitaceae Takht. ex Cronquist
• żabieńcowate Alismataceae Vent.
• łączniowate Butomaceae Mirb.
• żabiściekowate Hydrocharitaceae Juss.
• jezierzowate Najadaceae Juss.

System Reveala (1994-1999)

Pozycja systematyczna rzędu

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd Alismatanae Takht., rząd żabieńcowce (Alismatales Dumort.)^[3].

Podział rzędu

• Podrząd: Alismatineae Engl.
  • Rodzina: żabieńcowate (Alismataceae Vent.)
  • Rodzina: limnocharysowate (Limnocharitaceae Takht. ex Cronquist)

System Cronquista (1981)

Pozycja rzędu w systemie

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), klasa: jednoliścienne Liliopsida, podklasa: Alismatidae, rząd: żabieńcowce Alismatales.

Podział rzędu

• Podrząd: Alismatineae Engl.
  • Rodzina: żabieńcowate (Alismataceae Vent.)
  • Rodzina: limnocharysowate (Limnocharitaceae Takht. ex Cronquist)
  • Rodzina: łączniowate (Butomaceae L.)

Przypisy