Obszar na którym prowadził działalność Świetlisty Szlak.

Świetlisty Szlak ( hiszp. Sendero Luminoso) - maoistowska organizacja terrorystyczna w Peru nazywająca sama siebie Komunistyczną Partią Peru (El Partido Comunista del Perú).

Jej celem jest zastąpienie burżuazyjnych instytucji peruwiańskich chłopskimi rządami komunistyczno-rewolucyjnymi. Ideologia i taktyka Świetlistego Szlaku została przejęta przez inne marksistowskie grupy partyzanckie, zwłaszcza maoistowską Komunistyczną Partię Nepalu.

Po schwytaniu w 1992 r. jej przywódcy, Abimaela Guzmana, organizacja utraciła dawną aktywność.

Historia

Świetlisty Szlak został założony w późnych latach sześćdziesiątych przez byłego profesora uniwersyteckiego Abimaela Guzmána, noszącego pseudonim Presidente Gonzalo ("Przewodniczący" albo "Prezydent" Gonzalo), którego teorie stworzyły fundament maoistowskiej doktryny organizacji. Była to odnoga Komunistycznej Partii Peru (Bandera Roja - Czerwony Sztandar), która z kolei oddzieliła się od głównej Komunistycznej Partii Peru w 1964 r. Gdy wojskowy rząd Peru po raz pierwszy zezwolił na wybory w latach 80., Świetlisty Szlak był jedną z nielicznych grup powstańczych, które odrzuciły udział w wyborach, zamiast tego rozpoczynając wojnę partyzancką przez atakowanie punktów wyborczych w regionie Ayacucho .

Między 1973 a 1975 , Świetlisty Szlak kontrolował rady studenckie na uniwersytetach Tacna i Huanuco, i pojawił się w szkole inżynierskiej w Limie i na uniwersytecie San Martin de Porres. Po jakimś czasie Świetlisty Szlak zdecydował się porzucić uniwersytety pod hasłem "Odbierz Mariátegui", i wyznaczył jako cel "odbudowanie partii".

W 1977 przeniesiono walkę zbrojną z prowincji do miast. Na początku 1980 w Ayacucho odbyło się potajemne spotkanie komitetu centralnego. Utworzono wojskowy i polityczny "Dyrektoriat Rewolucyjny" i rozkazano zbrojnym milicjom przeniesienie się do strategicznych obszarów w prowincjach, by rozpocząć "zbrojną rewolucję".

Przez lata osiemdziesiąte Świetlisty Szlak powiększył znacznie kontrolowane terytorium i liczbę bojowników. Do 1991 kontrolował duże obszary na prowincji w centrum i na południu Peru, a także na obrzeżach Limy, stolicy Peru, gdzie podjęto ataki przeciw cywilom i infrastrukturze.

12 września 1992 Guzmán został schwytany przez peruwiańskie siły specjalne, a wkrótce po nim większość innych przywódców. Organizacja poniosła też szereg porażek z rąk samoobrony chłopskiej i rozpadła się na kilka odłamów. Działalność partyzancka zmniejszyła się znacznie od tego czasu, a na zajęte przez nią tereny zaczął powracać pokój.

Obok walki z peruwiańskim rządem, Świetlisty Szlak był też zaangażowany w konflikty zbrojne z inną ważną peruwiańską partyzantką, Ruchem Rewolucyjnym im. Tupaca Amaru (MRTA), i z grupami samoobrony campesino zorganizowanymi przez peruwiańskie siły zbrojne, a także z prawnie uznanymi partiami lewicowymi Peru.

Odpowiedź rządu

Zwalczając Świetlisty Szlak, peruwiańskie siły zbrojne popełniły wiele okrucieństw. Siły rządowe niszczyły wsie i masakrowały chłopów podejrzewanych o sprzyjanie partyzantom. Komisja Prawdy i Pojednania utworzona przez prezydenta Alejandro Toledo stwierdziła w 2003 w sprawozdaniu, że podczas wojny domowej zginęło z rąk buntowników i wojska ponad 69 000 ludzi. Organizacja Human Rights Watch twierdzi, że jedna trzecia zginęła z rąk rządowych sił bezpieczeństwa. Część ofiar została zabita przez inne grupy partyzanckie i lokalne milicje. Partyzantom Tupac Amaru przypisuje się ok. 1,5% przypadków.

Chociaż skala okrucieństw Świetlistego Szlaku i wiarygodność sprawozdań pozostają sporne, senderistas byli często oskarżani o szczególnie brutalne metody zabijania i wzięcie na cel przywódców innych grup lewicowych, w tym miejscowych liderów partii politycznych, związków zawodowych i organizacji chłopskich - wielu z nich było antysenderistowskimi marksistami. Typowy opis okrucieństw Świetlistego Szlaku zamieścił "Los Angeles Times" 30 kwietnia 1988 : "Powstańcy powiesili kobiety na ścianie i porąbali je nożami i maczetami, po czym podcięli im gardła".

Obecna sytuacja

Chociaż Świetlisty Szlak faktycznie w Peru zanikł, wojskowa frakcja znana jako Proseguir (albo "Naprzód") jest nadal sporadycznie aktywna w regionie Ene i dolinie Apurimac na wschodnich zboczach Andów , 300 mil na południowy wschód od Limy. Uważa się, że frakcja składa się z trzech oddziałów znanych jak Pangoa, Pucuta i Vizcatan. Według rządu peruwiańskiego, frakcja składa się z ok. 100 bojowników z rozwiązanych jednostek regionalnych Świetlistego Szlaku. Rząd twierdzi, że Proseguir działa w przymierzu z handlarzami narkotyków.

Frakcja Proseguir była obciążana wzrostem aktywności partyzantki w regionie w 2003 r. Siły rządowe zdołały schwytać jego przywódców. W kwietniu 2000 schwytano José Arcela Chiroque, znanego też jako "Ormeno", oraz w lipcu 2003 Florentino Cerrón Cardozo, znanego jako "Marcelo". W listopadzie tego samego roku Jaime Zuniga, znany też jako "Cirilo" albo "Dalton," został zatrzymany po starciu, w którym zginęło czterech partyzantów. Miał on wcześniej brać udział w planowaniu porwania pracowników spółki Techint, która buduje gazociąg w dżungli.

Na arenie międzynarodowej Świetlisty Szlak jest uważany za grupę terrorystyczną. Organizacja jest na czarnej liście Departamentu Stanu, co oznacza, że wszelka pomoc dla niej jest w świetle prawa amerykańskiego nielegalna. Zjednoczone Królestwo i Unia Europejska również zakazują jej wspierania, chociaż członkostwo nie jest zakazane.

Wydarzenia

• 9 czerwca 2003 : Świetlisty Szlak zaatakował obóz w Tocache, Ayacucho, i wziął jako zakładników 68 zatrudnionych pracowników argentyńskiej kompanii Techint i 3 strażników, którzy pracowali przy budowie gazociągu łączącego Cuzco i Limę . Według informacji ministerstwa spraw wewnętrznych Peru, terroryści zażądali dużego okupu za uwolnienie porwanych. Dwa dni później nastąpiła szybka akcja wojskowa, po której terroryści porzucili zakładników. Pojawiły się też plotki, że kompania zapłaciła okup.
• 2003 : Peruwiańska policja zniszczyła kilka obozów Świetlistego Szlaku i ujęła wielu członków organizacji. Uwolniono też ponad 200 Indian przetrzymywanych przez terrorystów do pracy niewolniczej. W ciągu roku liczba porwań i ataków zbrojnych spadła w stosunku do poprzedniego roku. W 2003 r. zginęło też 6 wojskowych i 3 ochroniarzy prywatnych, zabito 6 członków Świetlistego Szlaku i ujęto 209.
• Kwiecień 2004 : Człowiek znany jako Artemio i określający się jako jeden z ostatnich przywódców Świetlistego Szlaku, udzielił wywiadu, w którym stwierdził, że grupa podejmie działania zbrojne, jeśli rząd peruwiański nie udzieli w ciągu 60 dni amnestii uwięzionym przywódcom organizacji. Peruwiański minister spraw wewnętrznych Fernando Rospigliosi powiedział, że odpowiedź rządu na wszelkie akty gwałtu będzie "szybka i bezwzględna".
• 17 - 24 września 2004 : W trakcie szeroko zakrojonej akcji policyjnej w pięciu miastach, władze peruwiańskie aresztowały 17 osób podejrzewanych o przynależność do Świetlistego Szlaku. Minister spraw wewnętrznych stwierdził, że wśród aresztowanych było ośmiu nauczycieli szkolnych i dwóch pracowników administracji szkolnej.

Bibliografia

• Terrorist Group Profiles, Dudley Knox Library, Naval Postgraduate School
• Shining and Other Paths: War and Society in Peru, 1980-1995, ed. Steve Stern, Duke University Press: Durham and London, 1998 ()
• "Coup against Shining Path", La Republica (Lima), November 13, 2003

Linki zewnętrzne

• The People's War in Perú Archive
• Report of the Truth and Reconciliation Commission (in Spanish)
• New 'Shining Path' threat in Peru , on the April, 2004 interview with Artemio
• Apparently authentic Shining Path communiques (in Spanish) on a web site that appears to belong to a Spanish Maoist party calling itself the "Partido Comunista de España"; however, it is clearly not the site of the well-known Communist Party of Spain.
• U.S. Department of Defense List of Foreign Terrorist Organizations, 2004