Śruba okrętowa – rodzaj
pędnika
o napędzie
mechanicznym
, jeden ze sposobów napędzania
statku wodnego
– przetwarza
ruch obrotowy
wału śrubowego na siłę naporu poruszającą statek.
Spotykane są śruby od trzech do pięciu łopat (najczęściej stosuje się czterołopatowe). Ponadto rozróżnia się śruby stałe (o stałym skoku) i
nastawne
.
Śruby okrętowe o skoku stałym stosowane są w układach napędowych z silnikami nawrotnymi, gdzie prędkość i kierunek (naprzód/wstecz) poruszania się jednostki regulowana jest
prędkością obrotową
i kierunkiem obrotów głównego silnika napędowego statku.
Śruba nastawna (tzw. o zmiennym skoku) ma możliwość ustawienia kąta
łopat
, dzięki czemu zachowując jeden kierunek obrotów i stałą wartość prędkości obrotowej silnika głównego, poprzez zmianę jedynie kąta wychylenia łopat, można płynąć do przodu lub wstecz ze zmienną prędkością, zaś w przypadku ustawienia łopat śruby nastawnej w położeniu neutralnym (zerowym) nie wytwarzają one siły naporu.
Śruba napędowa zastąpiła
koła łopatkowe
.
Historia
Pierwsze znane pomysły użycia śruby do napędu statku pochodzą z 1802, kiedy Edwart Shorter opatentował ręcznie napędzaną śrubę, zaznaczając, że odpowiednio zaprojektowany silnik parowy byłby znacznie użyteczniejszy do tego celu. Niezależnie od niego śrubę napędową zaprojektował Edward Lyon Berthon po przykrym dla niego doświadczeniu: 28 czerwca 1834 w czasie rejsu po Jeziorze Genewskim podczas miesiąca miodowego jego szkicownik został zalany wodą z
koła łopatkowego
przepływającego obok statku. Berthon wysłał swój projekt do Admiralicji
Royal Navy
, która odrzuciła jego pomysł jako niepraktyczną zabawkę[1].
Śruba została ponownie niezależnie wynaleziona przez Francisa Pettita Smitha który był jednym z głównych projektantów "Archimedesa" - pierwszego statku napędzanego śrubą. Pierwszym okrętem o napędzie śrubowym był angielski
HMS Rattler
wodowany w 1843[2][3].
Przypisy
Zobacz też
