Gruczoły ślinowe większe: 1. ślinianka przyuszna, 2. ślinianka podżuchwowa, 3. ślinianka podjęzykowa

Ślinianka lub gruczoł ślinowy – gruczoł wydzielania zewnętrznego, wytwarzający ślinę . Elementami wydzielniczymi dużych gruczołów ślinowych są cewki i pęcherzyki. Na przewody wyprowadzające składają się: przewody śródzrazikowe (in. wewnątrzzrazikowe: wstawki i przewody prążkowane), przewody międzyzrazikowe oraz przewody wyprowadzające (p. główne).

Podział gruczołów ślinowych

Duże gruczoły ślinowe Są to parzyste gruczoły, których przewody wyprowadzające kończą się w jamie ustnej

• ślinianki przyuszne ( łac. glandula parotis) będące gruczołami produkującymi wydzielinę surowiczą. Budują je pęcherzyki, wstawki i po jednym wyraźnym przewodzie prążkowanym.
• ślinianki podżuchwowe (łac. glandula submandibularis) są mniejszymi gruczołami wydzielającymi ślinę. Gruczoły te produkują wydzielinę śluzowo-surowiczą. W 85% zbudowane są z pęcherzyków produkujących substancję surowicza i 15% z cewek produkujących substancję śluzową.
• ślinianki podjęzykowe (łac. glandula sublingualis) będące śliniankami śluzowo-surowiczymi. Budują je cewki, brak jest wstawek i przewodów prążkowanych.

Małe gruczoły ślinowe (gruczoły jamy ustnej) - występują w formie licznych grudek rozsianych w błonie śluzowej . Nie posiadają przewodów wyprowadzających:

• produkujące ślinę surowiczo-śluzową:
  • gruczoły wargowe,
  • gruczoły policzkowe,
  • gruczoły trzonowe,
  • gruczoły przednie języka,
• będące gruczołami surowiczymi gruczoły językowe tylne Ebnera (w pobliżu brodawek okolonych),
• produkujące ślinę typu surowiczego:
  • gruczoły językowe tylne (w pobliżu nasady języka ),
  • gruczoły migdałkowe,
  • gruczoły podniebienne.

Unerwienie

Ślinianka przyuszna unerwiona jest przez splot przyuszniczy nerwu twarzowego , natomiast przywspółczulnie (wydzielniczo) przez zwój uszny związany z nerwem językowo-gardłowym . Ślinianki podżuchowowa i podjęzykowa przywspółczulnie unerwione są przez zwój podżuchwowy związany z nerwem językowym.

Zobacz też

• kamica ślinianek
• nowotwory gruczołów ślinowych

Bibliografia

• Wiesław Łasiński : Anatomia głowy dla stomatologów. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1993. .