Rosyjska para sportowa Maria Pietrowa i Aleksiej Tiсhonow podczas wykonywania programu

Łyżwiarstwo figurowe – zimowa dyscyplina sportu , polegająca na jeździe na łyżwach oraz wykonywaniu dodatkowych elementów: skoków , piruetów , kroków, spiral oraz podnoszeń. Często łączy się je w sekwencje i kombinacje. Jest to sport podobny do gimnastyki artystycznej , więc wymaga również zdolności tanecznych, poczucia rytmu, dobrej giętkości ciała oraz koordynacji ruchów. Dlatego łyżwiarze trenują też balet i gimnastykę. Zawody rozgrywane są indywidualnie, w parach bądź w zespołach (tzw. formacjach). Łyżwiarstwo figurowe jest jedną z dyscyplin zimowych igrzysk olimpijskich . Jest ono jednym z najpopularniejszych sportów zimowych.

Łyżwiarstwem figurowym na świecie kieruje Międzynarodowa Unia Łyżwiarska (International Skating Union, ISU), która została założona w 1892 . W Polsce działa Polski Związek Łyżwiarstwa Figurowego .

Konkurencje

Obecnie na zawodach rozgrywane są następujące konkurencje:

• jazda indywidualna kobiet i mężczyzn
• pary sportowe
• pary taneczne
• łyżwiarstwo synchroniczne

Kategorie wiekowe

Istnieje kilka podziałów – zależnie od kraju i zawodów – łyżwiarzy ze względu na ich wiek i umiejętności. Najczęściej i najszerzej spotykany jest podział na:

• seniorów
• juniorów
• juniorów młodszych / novice
• młodziki (klasa złota, klasa srebrna, klasa brązowa i klasa wstępna).

W Polsce, spotyka się czasami również kategorie :

• Młodzieżowców (wymagania techniczne, jak dla Seniorów, ale z górnym ograniczeniem wiekowym – zwykle 18 lat) oraz
• Juniora Młodszego A i B (wymagania techniczne, odpowiednio, jak dla Juniorów i Juniorów Młodszych, z innymi wymaganiami wiekowymi).

dzieci na treningu

mała dziewczynka na treningu

Inne funkcjonujące kategorie :

• Senior
• Junior
• Novice
• (Pre-Novice)
• Intermediate
• (Pre-Intermediate)
• Juvenile
• Pre-Juvenile
• Preliminary
• Pre-Preliminary

• Senior
• Junior
• Novice
• Gold
• Pre-Gold
• Silver
• Pre-Silver
• Bronze
• Pre-Bronze
• Preliminary

• Senior
• Junior
• Novice
• Debs
• Springs
• Cubs
• Chicks

Adult Skating

czytaj : Adult figure skating

W USA , Kanadzie i krajach Europy Zachodniej dynamicznie rozwijająca się kategorią startową jest adult skating, w ramach której w profesjonalnie organizowanych przez ISU zawodach krajowych i międzynarodowych, we wszystkich konkurencjach łyżwiarskich, startują osoby uprawiające łyżwiarstwo rekreacyjnie. Dominuje w tej kategorii młodzież, zwłaszcza panie, ale nie brak i ludzi starszych. W roku 2003 zawodnik amerykański jako pierwszy w tej kategorii wykonał skok potrójny – toeloopa. W Niemczech rozgrywane są co roku zawody międzynarodowe dla dorosłych łyżwiarzy amatorów. Na marzec 2010 planowane są pierwsze takie (choć krajowe) zawody w Polsce, w ramach Pucharu Łodzi.

Zawodników dzieli się na grupy wiekowe, a w ramach nich, na umiejętnościowe :

• Adult Pre-Bronze
• Adult Bronze
• Adult Silver
• Adult Gold
• Masters Novice
• Masters Junior
• Masters Senior

Sędziowanie

Na chwilę obecną (sezon 2008 / 2009 ) równolegle funkcjonują dwa systemy oceniania – system szóstkowy (potocznie zw. starym systemem) oraz Code of Points (system nowy, cały czas ulepszany, wprowadzony po zamieszaniu z ocenianiem na Igrzyskach w Salt Lake City ).

System szóstkowy

W starym systemie oceniania każdy z dziewięciu sędziów (w konkurencji tańców obowiązkowych par tanecznych sześciu) przyznawał dwie oceny w rozpiętości od 0.0 do 6.0 (np. 4.6, 5.9). W pierwszej nocie oceniano wartość techniczną programu, w drugiej wrażenie artystyczne; bardzo często druga ocena była wyższa od pierwszej. Jeżeli dany zawodnik(cy) otrzymali niższą ocenę pierwszą, a wyższą drugą (np. 5.7:5.8 a ich konkurenci 5.8:5.7) to wygrywał(li) u danego sędziego, gdyż decydującą była ocena za wrażenie artystyczne. Wystawiając oceny sędziowie porównywali zawodnika(ów) względem siebie i ustawiali na określonym miejscu (np. zawodnik mógł wygrać dany program gdy przez pięciu sędziów został on oceniony na 1 miejscu a przez czterech na 2). System ten opierał się na zasadzie odejmowania punktów za błędy. Po obejrzeniu programu każdy sędzia decydował jaką ocenę przyznałby, gdyby program został wykonany bezbłędnie, a następnie dokonywał odjęć. Za programy wykonane na najwyższym poziomie mogła być przyznana tzw. "ocena marzeń" 6.0 (szóstka). Po zakończeniu kolejnych konkurencji zawodnikom przypisywano punkty ułamkowe wedle zajętych miejsc, co wynikało z ważności programów (np. program dowolny był ważniejszy od krótkiego dlatego stanowił 60% oceny łącznej (końcowej) a program krótki 40% dlatego pierwszy zawodnik po p. krótkim dostawał 0.4 pkt następni 0.8, 1.2, 1.6, pierwszy po p. dowolnym 0.6 kolejni 1.2, 1.8, 2.4 – średnia ważona). Po podsumowaniu wyników w ocenie łącznej lepszy był zawodnik z mniejszą ilością punktów ułamkowych. System ten opierał się na bardzo subiektywnych ocenach sędziowskich, co najlepiej można było zauważyć przy ocenianiu sportowców z własnego kraju.

Code of Points

Potocznie zwany nowym systemem, został wprowadzony w 2002 , po aferze z sędziowaniem na Igrzyskach Olimpijskich w Salt Lake City . Przez pierwszy sezon stosowany na próbę podczas zawodów z serii Grand Prix . Od sezonu 2004 / 2005 wykorzystywany podczas Mistrzostw Europy , Mistrzostw Świata i Mistrzostw Czterech Kontynentów oraz na większości mniejszych imprez międzynarodowych i zawodach krajowych.

W systemie tym zawodnicy mają ściśle określoną liczbę i rodzaj elementów, jakie muszą wykonać. Każdy element ma swoją wartość bazową. Sędzia główny i kontroler techniczny po występie nazywają poszczególne wykonane elementy i określają stopień trudności niektórych z nich, a sędziowie oceny oceniają jakość ich wykonania poprzez pozostawienie wartości bazowej, bądź dodanie/odjęcie od 1 do 3 punktów. Do każdej noty sędziów oceny (od –3 do 3) przypisana jest wartość określona w tabeli wartości ( ang. Scale of Values, SoV). Notę za każdy element wylicza się poprzez odrzucenie ocen skrajnych, podstawienie wartości z tabeli SoV pod pozostałe noty i wylicznie z nich średniej. Noty za każdy element techniczny są następnie sumowane. Do tak powstałej oceny za wartość techniczną ( ang. Technical Element Score, TES), dochodzą tzw. komponenty, w ramach których oceniane są m.in. połączenia elementów, choreografia, interpretacja itp. Sędziowie wystawiają za nie od 0,25 do 10,00 punktów – z dokładnością do 0,25. Skrajne noty są odrzucane, a z pozostałych wylicza się średnią (dla każdego komponentu oddzielnie). W ten sposób powstałe noty, są mnożone przez konkretne mnożniki – zależnie od tego, czy był to program krótki, kwalifikacyjny, czy dowolny (taniec obowiązkowy, oryginalny lub dowolny). W ten sposób wylicza się notę za komponenty programu ( ang. Program Components Score, PCS). Dodatkowo, zawodnik może stracić punkty za upadek (1.00 za każdy, a jeżeli upadek spowoduje przerwę w programie dłuższą niż 10 sekund to dodatkowo 1.00 za każde następne rozpoczęte 10 sekund), zbyt długi lub zbyt krótki program (1.00 za każde 5 sekund), niewłaściwy strój lub rekwizyt (1,00) oraz zakazane elementy (2.00 za każdy). Punkty te odejmowane są od sumy TES i PCS. W wyniku tych obliczeń powstaje nota łączna za program – segment ( ang. Total Segment Score, TSS).

Noty łączne ze wszystkich segmentów są sumowane i wygrywa osoba, która zdobyła najwyższą liczbę punktów. W przypadku remisu decyduje nota łączna za później rozegrany segment.

Ważniejsze zawody

Pierwsze zawody w łyżwiarstwie figurowym zorganizowano już w 1871 w Wiedniu . Zawody łyżwiarskie pojawiły się bardzo wcześnie na Igrzyskach Olimpijskich , a, co ciekawe, były to Letnie Igrzyska Olimpijskie w 1908 w Londynie . Rozdano wówczas medale w konkurencjach indywidualnych i par sportowych. Drugi raz łyżwiarstwo figurowe pojawiło się na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Antwerpii w 1920 . Dopiero w 1924 zorganizowano pierwsze Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Chamonix , na których pojawiło się oczywiście łyżwiarstwo.

Jeszcze dłuższą tradycję mają mistrzostwa świata i mistrzostwa Europy w tej dyscyplinie. Mistrzostwa świata organizowane są: dla mężczyzn – od 1896 , dla kobiet – od 1906 , dla par sportowych – od 1908 , a dla par tanecznych – od 1951 . Natomiast mistrzostwa Europy organizowane są: dla mężczyzn – od 1891 , dla kobiet i dla par sportowych – od 1930 , a dla par tanecznych – od 1954 .

Od sezonu 1998 - 1999 organizowany jest cykl imprez Grand Prix , podczas którego startują najlepsi zawodnicy. Cykl ten jest oddzielnie rozgrywany dla kategorii juniorów .

Mistrzostwa Polski rozgrywane są od 1922 , kiedy to przyznano tytuły mistrzowskie w jeździe indywidualnej mężczyzn oraz w parach sportowych. Od 1930 rozgrywane są zawody w jeździe indywidualnej kobiet, a od 1956 – w parach tanecznych.

Linki zewnętrzne

• Międzynarodowa Unia Łyżwiarska
• Polski Związek Łyżwiarstwa Figurowego