Łosoś szlachetny
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	łososiokształtne
Rodzina	łososiowate
Rodzaj	Salmo
Gatunek	łosoś szlachetny
Nazwa systematyczna
Salmo salar[1]
Linnaeus , 1758
Synonimy
Trutta salar Salmo nobilis Salmo salmo
Kategoria zagrożenia ( CzKGZ )[2]
najmniejszej troski

Łosoś szlachetny, łosoś pospolity, łosoś europejski, łosoś atlantycki (Salmo salar) – ryba z rodziny łososiowatych (Salmonidae)

Występowanie

W północnej części Atlantyku , w rzekach Ameryki Północnej , w Europie od Portugalii po Morze Białe , Północne i Bałtyk . W jeziorach Ładoga i Onega tworzy formy wyłącznie słodkowodne.

Opis

Dorasta do 150 cm długości i 24 kg masy ciała. Według ustnych przekazów łososie z populacji drawskiej (zwane również królewskimi) osiągały 150 cm i aż 46 kg masy. Łuski drobne, mocno osadzone. Linia boczna dobrze widoczna. Na linii grzbietu występuje mała, czerwono-szara płetwa tłuszczowa (charakterystyczna dla łososiowatych). Głowa z wielką i silnie uzębioną paszczą. Podczas tarła samce zmieniają ubarwienie na czerwonawe, a żuchwa przybiera kształt haka. Młode mają na bokach ciemne i czerwone plamki. Osobniki dorosłe mają nieregularne czarne plamy na górnej połowie ciała.

Łosoś szlachetny

Odżywianie

Łosoś jest rybą drapieżną, początkowo żywi się skorupiakami planktonowymi i larwami owadów, później mniejszymi rybami oraz skorupiakami .

Rozród

Typowa ryba anadromiczna tzn. wędrująca na czas rozrodu z mórz do rzek . W czasie tej wędrówki łososie kierują się zapachem wody w miejscu, w którym przyszły na świat. W trakcie przekraczania granicy wód słodkich i słonych dokonują się w ich organizmach zmiany biochemiczne i fizjologiczne. W trakcie wędrówki nie pobierają pokarmu. Tarło odbywa się jesienią, w zimnej, dobrze natlenionej wodzie o silnym prądzie. Ikra w liczbie do 30 000 ziaren (o średnicy 4–7 mm) jest składana do jamek wygrzebanych przez samicę w piaszczystym lub kamienistym dnie. Larwy wykluwają się wiosną. Mają one długość około 2 cm. Okres resorpcji woreczka żółtkowego trwa około 40 dni. Po tarle wiele osobników ginie. Osobniki młode spędzają w rzekach 2–3 lata, następnie wędrują do morza, przybierają wtedy barwę szarozieloną na grzbiecie i srebrzystobiałą na bokach i brzuchu (tzw. stadium smolt ). W morzu spędzają kolejne 2–3 lata, po czym wracają do tej samej rzeki na tarło.

Wykluwająca się larwa łososia

Zagrożenia i ochrona

Zagrożeniami dla łososi w czasie wędrówki są zapory wodne . Niegdyś liczny w rzekach dorzecza Odry i Wisły . Populacja łososia w polskich rzekach całkowicie wyginęła w połowie lat 80. XX w . Było to związane z zanieczyszczeniem tarlisk spowodowanym odmulaniem zbiornika Kamienna ( 1981 i 1982 ) na rzece Drawie w dorzeczu Odry. Przegradzanie i pogarszająca się jakość wód Drawy stanowiło poważne zagrożenie dla ostatniej ostoi polskiego łososia (na wiślańską populację łososia katastrofalny wpływ miało wybudowanie zapory we Włocławku ). Ostatnie tarlaki obserwowano w Drawie w 1985 , ostatnie łososie w stadium parr złowiono w 1987 . W 1995 rozpoczęto program restytucji łososia w polskich rzekach, materiał zarybieniowy pozyskano z łotewskiej rzeki Dźwiny . W 1997 stwierdzono w Drawie obecność gniazd tarłowych. Mimo sukcesu, obecny w polskich rzekach łosoś nadal jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem, znaczącą poprawę sytuacji może zapewnić jedynie dalsza wyraźna poprawa jakości wód, udrożnienie rzek, udostępnienie tarlisk, racjonalna polityka rybacka oraz walka z kłusownictwem .

Przypisy

Bibliografia

Zobacz też

• ryby Polski
• SalmoFan