Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Łaba

Łaba

Łaba
Łaba

Łaba w Szwajcarii Saksońskiej
(widok z twierdzy Königstein)
Lokalizacja Europa
  Czechy
  Niemcy
Źródło Łabska Łąka ,
Karkonosze
1387 m n.p.m.
Ujście Morze Północne ,
Zatoka Helgolandzka
okolice Cuxhaven
0 m n.p.m.
Długość 1165 km
Powierzchnia zlewni 144 055 km²
Największe dopływy lewe: Este , Ilmenau , Jeetze, Mulda , Schwinge, Soława , Ohrza , Oste , Tanger, Wełtawa
prawe: Alster , Czarna Elstera , Elde , Hawela , Izera , Krückau, Pinnau, Stör , Sude
Średni przepływ 711 m³/s
mapa
Łaba

Rzeki Europy
Łaba z lotu ptaka w okolicy Lovosic
Łaba w Děčínie
źródło

Łaba ( czes. Labe, niem. Elbe), rzeka w Czechach i Niemczech o długości 1165 km (370 km w Czechach) i powierzchni dorzecza 144 055 km² (w Czechach 51 394 km²).

Ma źródła w Karkonoszach , na południe od Łabskiego Szczytu , na wysokości 1387 m  n.p.m. , w pobliżu polskiej granicy; uchodzi do Zatoki Helgolandzkiej Morza Północnego w okolicach Cuxhaven . Jest największą rzeką Czech oraz jedną z największych europejskich rzek i rzecznych szlaków komunikacyjno-transportowych.

Do dorzecza Łaby należą niewielkie fragmenty terytorium Polski , położone w Sudetach Zachodnich i Środkowych ; na terytoriach tych znajdują się m.in. górne biegi Izery (czes. Jizera) i Dzikiej Orlicy (czes. Divoká Orlice).

Po raz pierwszy wzmiankowana przez Pomponiusza Melę w I wieku n.e. (jako Albis).

Spis treści

Bieg rzeki

w Czechach

Źródła Łaby znajdują się w Karkonoszach, na Labskéj louce , poniżej Łabskiego Szczytu , na wysokości 1387 m  n.p.m. . Od źródeł płynie na wschód. Poniżej schroniska Labská bouda spada Labským vodopádem do Labského dolu . W środkowej części Sedmidoli , w miejscu zwanym U Dívči lávky łączy się z Bílé Labe i zmienia kierunek na południowy. Między miejscowościami Szpindlerowy Młyn a Vrchlabí płynie wąską doliną Labskou soutěskou. Od Vrchlabí po Jaroměř płynie na południowy wschód przez pagórkowate Podgórze Karkonoskie . Ważniejszymi dopływami w górskim biegu rzeki są Bílé Labe , Malé Labe , Čistá i Pilníkovský potok (wszystkie lewostronne). Niedaleko miasteczka Dvůr Králové nad Labem znajduje się zapora wodna Les Království .

W Jaroměřu, na wysokości 250 m do Łaby wpada z lewej strony Upa a niedaleko, pod Josefovem, Metuje . Dolina rzeki się rozszerza i aż po ujście Ohřy pod Litoměřicami nosi nazwę Polabí. Dalszymi lewostronnymi dopływami są Orlica (czes. Orlice) w Hradcu Králové , Loučná w Sezemicach niedaleko Kunětickéj hory i Chrudimka w Pardubicach . Od Jaroměřa do Pardubic Łaba płynie na południe. W Pardubicach skręca na zachód i płynie w tym kierunku aż do Kolína , gdzie skręca ku północnemu zachodowi.

Od Chvaletic , gdzie znajduje się port rzeczny , pierwotnie służący zaopatrzeniu w paliwo miejskiej elektrowni, rzeka jest uregulowana. Między Pardubicami a Mělníkem do Łaby wpada kilka lewostronnych dopływów: Doubrava pod Záboří nad Labem, Klejnárka u Starého Kolína, Výrovka niedaleko Nymburka i Výmola przed Čelákovicami . Pierwszym znaczniejszym prawym dopływem Łaby jest rzeka Cidlina. Przy jej ujściu znajduje się rezerwat národní přírodní rezervace Libický luh, chroniący największy w Czechach kompleks lasów łęgowych .

W Nymburku wpada do Łaby z prawej strony rzeczka Mrlina, która tworzy zakole, przypominające fosę wokół centrum miasta, a która chroniła starą słowiańską osadę Ústí. Przy ujściu prawostronnej Izery (czes. Jizera) w pobliżu miasta Stará Boleslav, rozciągają się rozległe lasy, w których znajdują się ujęcia wody pitnej dla Pragi - ujęcie Káraný z 1911 r. Poza ujściem Wełtawy (czesk. Vltava), w okolicy Mělníka wpadają do Łaby dwa prawostronne dopływy: rzeczki Pšovka i Liběchovka. Obie tworzą głębokie, malownicze doliny i obie mają znaczenie turystyczne. Pšovka płynie przez Kokořínský důl oraz obszar chroniony Chráněná krajinná oblast Kokořínsko.

Rozległe i piękne Polabí zamyka ujście Ohřy naprzeciw Litoměřic . Poniżej Lovosic Łaba wpada do głębokiego kanionu, zwanego Czeską Bramą (czes. Česká brána, łac. Porta Bohemica), przecinającego České středohoří . W Ústí nad Labem wpada do niej lewostronny dopływ - Bílina , w Děčínie prawostronny Ploučnice , a w Hřensku również prawostronny Kamenice. Wąską doliną Łaba płynie na północ do granicy z Niemcami w Hřensku , gdzie znajduje się najniżej położony punkt w Czechach (115 m  n.p.m. ). Ziemie czeskie Łaba opuszcza w głębokim wąwozie znajdującym się w obszarze chronionym Labské pískovce .

w Niemczech

Po stronie niemieckiej Łaba płynie głęboką doliną przez Saską Szwajcarię przez Pirnę ku północnemu zachodowi. Od Pirny dolina zaczyna się rozszerzać. Rzeka przepływa przez Drezno , gdzie osiąga 100-150 m szerokości. Płynie przez Miśnię i dalej przez Nizinę Północnoniemiecką , przez miasta Torgau i Dessau-Roßlau . Stąd aż do Hamburga meandruje . W tej części Łaba przyjmuje swe największe lewostronne dopływy Muldę i Soławę (niem. Saale). Na północ od Magdeburga łączy się Kanałem Łaba-Hawela z Hawelą . Po kilkudziesięciu km łączy się z lewostronnym dopływem Hawelą i zmienia kierunek na północno-wschodni.

Za Wittenbergą w dwóch miejscach Łaba tworzyła granicę między byłymi NRD i RFN . Przed Hamburgiem Łaba rodziela się na dwie odnogi Północną Łabę i Południową Łabę. Z Hamburga Łaba płynie dalej na północny zachód, a jej koryto jest szerokie na 300-500 m. Później się jeszcze rozszerza i przechodzi w estuarium . Z prawej strony łączy się z Morzem Bałtyckim przez Kanał Kiloński . Koło portu w Cuxhaven Łaba wpada do Morza Północnego (Zatoki Helgolandzkiej). Estuarium ma długość 100 km i szerokość 2,5-15 km.

Dopływy

Reżim wodny

Jej sposób zasilania - śnieżno-lodowcowe. Najwyższe stany wód, spowodowane tajaniem śniegów, są na wiosnę. Latem wody opadają, przy czym zdarzają się letnie wezbrania spowodowane nawałnicowymi lub długotrwałymi opadami. W pozostałej części roku stany wód nie wykazują takich wahań. Średni roczny przepływ na granicy czesko-niemieckiej wynosi 300 m³/s, a w dolnym biegu rzeki - 750 m³/s. Przypływy morskie zaznaczają się do 160 km od ujścia. W górnym biegu Łaba zamarza na 1,5-2 miesiące, a w dolnym na 2-3 miesiące. W czasie lekkich zim nie zamarza wcale.

Żegluga

Żegluga na Łabie jest możliwa na długości 950 km, od Kolína (Czechy) do ujścia. Do Hamburga dopływają statki morskie. System kanałów łączy Łabę z Morzem Bałtyckim , Renem , Wezerą (niem. Weser), Ems i Odrą .

Fauna

Dzięki wyraźnemu polepszeniu czystości wód w rzece po roku 1990 , do Łaby po długim czasie nieobecności wróciła część fauny, przede wszystkim łosoś , wydra , bóbr . Z ptaków w dolinie Łaby występują m.in. perkozek , czapla siwa , czapla biała , kormoran czarny , zimorodek , jaskółka brzegówka , sieweczka rzeczna i tracz nurogęś .

Ochrona przyrody

Wielkopowierzchniowe formy ochrony przyrody przez które przepływa Łaba, to: Krkonošský národní park , Chráněná krajinná oblast České středohoří, Chráněná krajinná oblast Labské pískovce , Národní park České Švýcarsko . Niemieckie tereny położone wzdłuż koryta Łaby zostały w 1979 roku uznane za rezerwat biosfery .

Ważniejsze miasta, przez które przepływa Łaba

Špindlerův Mlýn , Vrchlabí , Hostinné , Dvůr Králové nad Labem , Jaroměř , Hradec Králové , Pardubice , Kolín , Poděbrady , Nymburk , Lysá nad Labem , Čelákovice , Brandys nad Łabą-Stará Boleslav , Neratovice , Mělník , Štětí , Roudnice nad Labem , Litoměřice , Lovosice , Ústí nad Labem , Děčín , Bad Schandau , Pirna , Drezno , Miśnia , Torgau , Lutherstadt Wittenberg , Dessau-Roßlau , Magdeburg , Wittenberga , Hamburg , Cuxhaven

Etymologia

Nazwę nadali rzece Celtowie , którzy mieszkali w jej dorzeczu. Celtyckie słowo elb znaczyło rzeka. Wg niekrórych źródeł w języku praindoeuropejskim słowo to znaczyło biały, jasny, czysty. W źródłach antycznych nazwa rzeki brzmi Albis, Alis lub Alba, w średniowiecznych niemieckich jako Alba, które się później zmieniło na Olba lub Elba.

Ciekawostki

  • W języku czeskim nazwa Łaby - "Labe" - jest jedyną nazwą czeskiej rzeki, która nie jest rodzaju żeńskiego a nijakiego. (za czeską Wikipedią )
  • Tak naprawdę Łaba jest... dopływem Wełtawy , ponieważ w miejscu połączenia tych dwóch rzek Wełtawa jest nieco większa (dłuższa i bardziej zasobna w wodę); przyjęło się jednak traktować ją jako dopływ Łaby. (za czeską Wikipedią )

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Łaba":

Wittenberga ...

Sedmídolí Zachodnią częścią doliny w kierunku południowo-wschodnim od źródeł na Łabskiej Łące płynie Łaba. Wschodnią stroną doliny w kierunku północno-zachodnim od źródeł na Białej Łące ...

Studzienna Góra podnóża góry na Białej Łące poniżej Równi pod Śnieżką ma źródła Biała Łaba (czes. Bílé Labe). ...

Úpa ...

Łabski Szczyt ...

Dolina Łaby ...

Czeski Grzbiet ...

Podgórze Karkonoskie ...

Brama Lubawska ...

Łabędź niemy ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Łaba":

025 Państwo Franków (plansza 11) ...

037. Drezno - Florencja nad Łabą (plansza 1) le height=380 width=770 > Dresden -"Elblforenz" Drezno -"Florencja nad Łaba" ...

105 Dualizm w rozwoju ekonomicznym Europy (plansza 15) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie