Étienne Joseph Théophile Thoré
Étienne Joseph Théophile ThoréThoré-Bürger (zdjęcie
Nadara
, ok. 1865) Thoré-Bürger (zdjęcie z katalogu jego kolekcji, 1892) Étienne Joseph Théophile Thoré ps. William Bürger (ur.
1807
w
La Flèche
, zm.
1869
w
Paryżu
[1]) – francuski krytyk i historyk sztuki, publicysta, kolekcjoner i działacz społeczny. Z wykształcenia adwokat. Sympatyzował z ideami socjalistycznymi i początkowo publikował w lewicowej prasie. W latach 40. XIX wieku założył w Paryżu Societé des artistes. Po
rewolucji w 1848
, którą popierał, w
1849
został członkiem
Zgromadzenia Ustawodawczego
. W tym samym roku za swoją działalność rewolucyjną został wygnany z Francji; do 1860 roku przebywał w Anglii, Belgii, Holandii i Szwajcarii, po czym wrócił do Francji. Jako krytyk sztuki recenzował
Salony
na łamach m.in. "Revue de Paris" czy "Constitutionnel" (przed wygnaniem) i "
Gazette des Beaux-Arts
", "Le Temps", "Revue universel des arts" (po powrocie). Zajmował się także handlem obrazami. Sprzeciwiał się hasłu "
sztuka dla sztuki
" i uważał, że sztuka powinna być odzwierciedleniem życia prostych ludzi. Tym samym propagował twórczość m.in.
barbizończyków
,
Théodore'a Rousseau
i XVII-wiecznej Holandii, a szczególnie
Jana Vermeera
. Uważany jest za "odkrywcę" i popularyzatora twórczości Vermeera. Malarz ten był wówczas bardzo mało znany - liczba jego dzieł była niewielka, były one rozproszone i często przypisywane innym artystom. Podczas swojej pierwszej podróży do Holandii w 1842 Thoré-Bürger szczególną uwagę zwrócił na obraz
Widok Delft
. W 1848 poznał kolejne dzieła Vermeera:
Mleczarkę
i
Uliczkę
. Napisał: - Co za straszliwy malarz! Przecież po Rembrandcie i Halsie ten van der Meer jest ostatecznie jednym z pierwszych mistrzów całej szkoły holenderskiej. Jak to się stało, że nie wiemy nic o tym artyście, równym, jeśli nie przewyższającym Pietera de Hooch i Metsu[2].
Zaintrygowany tym niemal zapomnianym malarzem zaczął zbierać informacje o nim. Badał źródła, archiwa i sygnatury, szukał kolejnych obrazów. Stał się propagatorem i miłośnikiem Vermeera. - Ci, którzy czytali książki Bürgera wiedzą z jakim zapałem oddawał się on gloryfikacji Jana van der Meera z Delftu. Powracał doń stale, mówił o nim jak o przyjacielu: zwątpić w van der Meera znaczyłoby - zranić go w najbardziej osobistych uczuciach (P. Mantz, "Gazette des Beaux Arts")[3].
Thoré-Bürger stworzył pierwszy katalog dzieł Vermeera, opublikowany w 1866 roku w "Gazette des Beaux-Arts". Objął on 66 obrazów[4]. Choć Thoré-Bürger miał ogromny wkład w poszerzenie wiedzy o życiu i twórczości Vermeera oraz ich popularyzację wśród szerokiej publiczności, nie uniknął błędów. Do
oeuvre
Vermeera zaliczył dzieła przypisywane dziś innym artystom, np. Jana Vermeera z Harlemu i Jacoba Vrela, co korygowali późniejsi historycy sztuki. Dziś Vermeerowi przypisuje się około 35 obrazów, czyli niemal o połowę mniej niż robił to Thoré-Bürger. Wiele jego tekstów przełożyła na język polski i opracowała Hanna Morawska (Kłopoty krytyka. Thoré-Bürger wśród prądów epoki (1855-1869), Wrocław 1970; Nowe kierunki w sztuce XIX wieku. Wybór tekstów z lat 1838-1868, Wrocław 1972). Przypisy- ↑ Miejsce narodzi i śmierci podane za:
http://www.dictionaryofarthistorians.org/thoret.htm
- ↑ Cytat za: M. Walicki, Vermeer, Warszawa 1956, s. 10.
- ↑ P. Mantz, La galerie de M. Suermondt, "Gazette des Beaux Arts", t. XVI, s. 448, za: M. Walicki, Vermeer, Warszawa 1956, s. 12.
- ↑ F. Wynne, To ja byłem Vermeerem, Poznań 2007, , s. 257.
Bibliografia- A. Blankert, Vermeer van Delft, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1991, .
- M. Walicki, Vermeer, Warszawa: Wydawnictwo "Sztuka", 1956.
- M. Zgórniak, Matejko w Paryżu. Opinie krytyków francuskich z lat 1865-1870, Kraków: Inst. Historii Sztuki Uniw. Jagiellońskiego, 1998.
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Étienne Joseph Théophile Thoré":
Biegun północny
...
Adwentyzm
...
Grenoble
...
1972
...
1884
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Nowa Anglia
...
Ekranizacje dzieł Williama Szekspira
...
1986
...
1977
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Étienne Joseph Théophile Thoré":
204 Kryzys europejskiej myśli demokratycznej (plansza 14)
...
219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 4)
...
039. Wiedeń - część 2 (plansza 11)
...
|