Lekarz – osoba posiadająca właściwe kwalifikacje, potwierdzone wymaganymi dokumentami, do udzielania świadczeń zdrowotnych, w szczególności do: badania stanu zdrowia , rozpoznawania chorób i zapobiegania im, leczenia i rehabilitacji chorych, udzielania porad lekarskich, a także wydawania opinii i orzeczeń lekarskich, w zakresie swojej specjalizacji (art. 2 ustawy opublikowanej w Dz. U. z 2005 r. Nr 226, poz. 1943 )^[1].

Kształcenie lekarzy w Polsce

W Polsce tytuł lekarza zdobywa się kończąc sześcioletnie, jednolite studia na wydziale lekarskim uczelni medycznej (wyjątek od Deklaracji Bolońskiej ).

Dyplom lekarza jest równorzędny z dyplomem magistra .

Prawo wykonywania zawodu lekarza zdobywa się po odbyciu trzynastomiesięcznego stażu podyplomowego oraz zdaniu z wynikiem pozytywnym Lekarskiego Egzaminu Państwowego . Zasady wykonywania zawodu lekarza reguluje ustawa^[1] o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Zasady uznawania kwalifikacji lekarza nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej określa Ustawa z dnia 26 kwietnia 2001 r. o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych^[2] z późniejszymi zmianami. Dokonuje ona w zakresie swojej regulacji wdrożenia odpowiednich dyrektyw Wspólnot Europejskich.

Specjalności lekarskie

Znaczny rozwój nauk medycznych spowodował konieczność wprowadzenia specjalizacji podstawowych i szczegółowych. Tytuł lekarza specjalisty w danej specjalności medycznej uzyskuje się po odbyciu trwającego zwykle 5-6 lat szkolenia w trakcie pracy zawodowej. Szkolenie lekarza przed uzyskaniem tytułu specjalisty w szczegółowej specjalności (tj. możliwej do uzyskania dopiero po zakończeniu szkolenia w podstawowej specjalności) ze względu na procedury administracyjne oraz wymogi formalne trwa zwykle około 15-20 lat, licząc od momentu rozpoczęcia studiów.

Do roku 1999 r. obowiązywał dwustopniowy system specjalizacji. Po dwóch – trzech latach szkolenia lekarz otrzymywał tytuł "lekarza danej specjalności" np. lekarz chorób wewnętrznych – tzw. I stopień specjalizacji. Jeśli zdecydował się na kontynuowanie specjalizacji, mógł zdobyć tzw. specjalizację II stopnia i tytuł "lekarza specjalisty" danej specjalności – np. lekarz specjalista chorób wewnętrznych. Ordynatorem oddziału może zostać tylko lekarz specjalista (II stopnia) w danej specjalności. System ten nie dotyczył specjalizacji uzyskiwanych po zdobyciu innej (specjalizacji szczegółowych), gdzie obowiązywał system jednostopniowy.

Obecnie funkcjonuje jednostopniowy system specjalizacji – tj. możliwe jest jedynie uzyskanie tytułu specjalisty danej specjalności w trakcie jednolitego szkolenia trwającego zwykle 5-6 lat.

W chwili obecnej lekarze mogą specjalizować się w 40 specjalnościach podstawowych^[3]:

1. Anestezjologia i intensywna terapia
2. Audiologia i foniatria
3. Chirurgia dziecięca
4. Chirurgia klatki piersiowej
5. Chirurgia ogólna
6. Chirurgia plastyczna
7. Chirurgia szczękowo-twarzowa
8. Choroby wewnętrzne
9. Choroby zakaźne
10. Dermatologia i wenerologia
11. Diagnostyka laboratoryjna
12. Epidemiologia
13. Genetyka kliniczna
14. Kardiochirurgia
15. Kardiologia
16. Medycyna nuklearna
17. Medycyna pracy
18. Medycyna ratunkowa
19. Medycyna rodzinna
20. Medycyna sądowa
21. Medycyna transportu
22. Mikrobiologia lekarska
23. Neonatologia
24. Neurochirurgia
25. Neurologia
26. Okulistyka
27. Onkologia kliniczna
28. Ortopedia i traumatologia narządu ruchu
29. Otorynolaryngologia
30. Patomorfologia
31. Pediatria
32. Położnictwo i ginekologia
33. Psychiatria
34. Psychiatria dzieci i młodzieży
35. Radiologia i diagnostyka obrazowa
36. Radioterapia onkologiczna
37. Rehabilitacja medyczna
38. Transfuzjologia kliniczna
39. Urologia
40. Zdrowie publiczne

oraz 28 specjalnościach szczegółowych (po uzyskaniu jednej z odpowiednich – tzn. określonych rozporządzeniem Ministra Zdrowia – specjalizacji podstawowych):

1. Alergologia
2. Angiologia
3. Balneologia i medycyna fizykalna
4. Chirurgia naczyniowa
5. Chirurgia onkologiczna
6. Choroby płuc ( pulmonologia )
7. Diabetologia
8. Endokrynologia
9. Farmakologia kliniczna
10. Gastroenterologia
11. Geriatria
12. Ginekologia onkologiczna
13. Hematologia
14. Hipertensjologia
15. Immunologia kliniczna
16. Kardiologia dziecięca
17. Medycyna paliatywna
18. Medycyna sportowa
19. Nefrologia
20. Neurologia dziecięca
21. Neuropatologia
22. Onkologia i hematologia dziecięca
23. Otorynolaryngologia dziecięca
24. Reumatologia
25. Seksuologia
26. Toksykologia kliniczna
27. Transplantologia kliniczna
28. Urologia dziecięca

Natomiast lekarze dentyści mogą specjalizować się w następujących specjalnościach:

1. Chirurgia stomatologiczna
2. Chirurgia szczękowo-twarzowa
3. Ortodoncja
4. Periodontologia
5. Protetyka stomatologiczna
6. Stomatologia dziecięca
7. Stomatologia zachowawcza z endodoncją
8. Zdrowie publiczne
9. Epidemiologia

Dwustopniowy system specjalizacji w Polsce wprowadzono po II wojnie światowej ze względu na ogromny niedobór kadry lekarskiej i konieczność skróconego szkolenia specjalistów oraz chęć jak najszybszego "poprawienia" danych statystycznych dotyczących liczby specjalistów (w statystykach podawano łączną liczbę specjalistów bez informacji o stopniu). W tym ostatnim aspekcie Polska wzorowała się na ZSRR , gdzie istniały nawet 3 stopnie specjalizacji. W systemie dwustopniowym przeważnie stosowano zasadę trzyletniej specjalizacji I stopnia i dwuletniej II stopnia.

Dość szybko system dwustopniowy uległ wynaturzeniom, które trwały az do jego zniesienia:

• zmniejszał się odsetek specjalistów I stopnia rozpoczynających specjalizację II stopnia — w najmniejszym stopniu proces ten dotyczył mało popularnych specjalności, jak np. medycyna sądowa , mikrobiologia , patomorfologia (tam był największy niedobór specjalistów) oraz lekarzy zatrudnionych w ośrodkach związanych z uczelniami medycznymi (tam konieczność zdobycia II stopnia wiązała się z warunkami zatrudnienia); w pozostałych sytuacjach II stopień zaczynali przede wszystkim ci, którzy chcieli ubiegać się o ordynaturę i mieli szansę jej uzyskania. Przyczyny nierozpoczynania II stopnia, to przeważnie:
  • działania przełożonych (w prowincjonalnych szpitalach często ordynatorzy w obawie przed "konkurencją" utrudniali rozwój zawodowy innym lekarzom ze swego oddziału);
  • brak wyraźnych korzyści ze zdobycia II stopnia, jeśli ktoś nie chciał się starać o ordynaturę, ponieważ zarówno specjalista I, jak i II stopnia mógł otworzyć gabinet prywatny.
• coraz częściej wydłużał się okres szkolenia specjalizacyjnego (szczególnie w II stopniu) nawet do kilkunastu i 20 lat;
• zmniejszał się odsetek osób rozpoczynających specjalizacje szczegółowe.

Tytuł lekarza otrzymują także absolwenci medycyny weterynaryjnej ( lekarz weterynarii ) oraz stomatologii ( lekarz dentysta ). Absolwenci kierunku lekarskiego uzyskują tytuł zawodowy "lekarza", choć w powszechnym użyciu jest nie posiadający umocowania prawnego zwrot "lekarz medycyny".

Przypisy

Zobacz też

• felczer
• lekarz dentysta
• lekarz weterynarii
• lekarz rezydent
• Kodeks Etyki Lekarskiej
• Naczelna Izba Lekarska
• Przyrzeczenie Lekarskie
• psycholog
• uczelnie medyczne w Polsce

Linki zewnętrzne

• Dz. U. z 2005 r. Nr 226, poz. 1943
• Centralny Rejestr Lekarzy – (baza podstawowych informacji o lekarzach i lekarzach dentystach)
• Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego – (podział i programy poszczególnych specjalizacji lekarskich)
• Informacja NIK o funkcjonowaniu systemu przygotowania kandydatów do zawodu lekarza (2006)