Figurka niedźwiedzia wykonana z hematytu
Hematyt (gr. haema (haima), krew; haimatites, krwisty; w nawiązaniu do czerwonej barwy tego minerału po jego sproszkowaniu) – pospolity
minerał
,
tlenek żelaza(III)
.
Właściwości
Tworzy kryształy izometryczne, krótkosłupowe, grubobeczułkowate, tabliczkowe, płytkowe, a niekiedy igiełkowe. Zazwyczaj przyjmuje postać romboedru.
Występuje w skupieniach
- zbitych i skrytokrystalicznych (żelaziak czerwony),
- grubokrystalicznych (błyszcz żelaza – Rio Marina na Elbie
Włochy
),
- drobnoziarnistych , cienkotabliczkowych (mika żelazna),
- skorupowych i naciekowych (krwawnik),
- groniastych, kulistych i nerkowatych (szklane głowy – Cumbria w
Wielkiej Brytanii
; do 15 kg),
- rozetowych (róża hematytowa – Minas Gerais
Brazylia
; średnica do 15 cm i
Szwajcaria
– do 7 cm), oraz
- proszkowych, ziemistych i pylastych (śmietana hematytowa).
- Niekiedy tworzy pseudomorfozy po magnetycie (martyt).
Jest kruchy, nieprzezroczysty. Czasami zawiera domieszki
glinu
– hematyt glinowy, alumohematyt; oraz manganu.
Występowanie
Jest rozpowszechniony we wszystkich głównych typach skał, w których tworzy większe nagromadzenia lub jako minerał poboczny barwi je na różowo lub czerwono. Występuje jako spoiwo w niektórych skałach osadowych, okruchowych. Towarzyszy
magnetytowi
i
pirytowi
.
Miejsca występowania:
USA
– okolice J.Górnego, Tennesse;
Kanada
– Quebec;
Meksyk
,
Wenezuela
,
Brazylia
,
Liberia
,
Indie
,
Ukraina
– Krzywy Róg,
Kazachstan
,
Australia
,
Francja
– kryształy do 10 cm,
Niemcy
,
Szwecja
,
Japonia
– kryształy do 6 cm..
W Polsce – na terenie Rezerwatu Archeologicznego
Rydno
(województwo świętokrzyskie, pomiędzy Starachowicami a Skarżyskiem-Kamienną) – co ciekawe był tu eksploatowany już od schyłkowego paleolitu, w okolicach Nowej Słupi (
Góry Świętokrzyskie
), w Tatrach, w Kotlinie Kłodzkiej, Rudawach Janowickich - m.in. hałdy d. kopalni "Victoria" w
Ogorzelcu
, Górach Kaczawskich, spotykany jest na Kujawach[].
Występuje także na
Marsie
.
Zastosowanie
Główna ruda żelaza (70% Fe) – nie jest najbardziej bogatą, ale jest bardzo powszechną rudą żelaza. Bywa używany jako naturalny pigment do wyrobu czerwonej farby (czerwona ochra). Ma duże znaczenie kolekcjonerskie. Wykorzystywany jako
kamień ozdobny
i jubilerski. Używany do wyrobu drobnej galanterii artystycznej i żałobnej.
Bibliografia
- Atlas mineralogii –G.G.Gormaz , J.J.Casanovas – „Wiedza i życie” 1992
- W.Heflik, L.Natkaniec – Nowak – Minerały Polski – Wyd. „Antykwa” – 1998
- J.Żaba – Ilustrowany słownik skał i minerałów – Videograf II 2003
- W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd.”Alma- Press” 2003
