Znieczulenie (anestezja, gr. αν- an- “bez” + αἲσθησις aisthesis “zmysłu”) - bezpieczne i bezbolesne przeprowadzenie pacjenta przez czas operacji lub innego, potencjalnie bolesnego lub nieprzyjemnego zabiegu medycznego. W większości przypadków polega na zablokowaniu receptorów bólowych ( nocyceptorów ) lub przerwaniu przewodzenia we włóknach nerwowych.

Specjalność lekarska zajmująca się znieczuleniami to anestezjologia .

Rodzaje znieczulenia

W zależności od metody wyróżnia się:

• znieczulenie ogólne (tzw. narkoza lub uśpienie)
• znieczulenie regionalne
  • Znieczulenie nasiękowe
  • Znieczulenie powierzchowne
  • blokady centralne
    • znieczulenie podpajęczynówkowe (rdzeniowe)
    • znieczulenie zewnątrzoponowe
    • znieczulenie ogonowe
  • blokady obwodowe
  • blokady specjalne
• analgosedację
• znieczulenie kombinowane, zawierające elementy kilku rodzajów znieczulenia.

Historia

W starożytności pierwsze znieczulenia sporządzano z ziół takich jak opium czy marihuana . Dopiero w XIX wieku zaczęto przeprowadzać badania nad efektywnymi środkami znieczulającymi. W 1800 roku brytyjscy chemicy Humphry Davy i Thomas Beddoes stwierdzili znieczulające właściwości podtlenku azotu (tzw. "gazu rozweselającego"), jednak w tamtych czasach był jedynie wykorzystywany do rozrywek. Pierwszym, który wykorzystał go do znieczulenia był amerykański dentysta Horacy Wells. W 1844 użył on podtlenku azotu podczas ekstrakcji zęba, lecz ponieważ pacjent był młodym, dobrze zbudowanym mężczyzną, nie było ono całkowicie skuteczne i pacjent krzyczał (później przyznał, że nie z bólu, a szoku), co wpłynęło na negatywny odbiór metody.

Kolejnym znaczącym środkiem znieczulającym jest chloroform , odkryty w 1831 roku. Jego skuteczność została potwierdzona dopiero w 1847 . Zyskał popularność do tego stopnia, że 1853 roku wykorzystano go do uśpienia Wiktorii Hanowerskiej podczas porodu księcia Leopolda.

Pierwszą skuteczną operację pod narkozą na polu bitwy przeprowadził w roku 1847 rosyjski chirurg, Nikołaj Iwanowicz Pirogow.

Znieczulenie miejscowe

Znieczulenie ogólne