Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Zęby

Zęby

Czaszka hipopotama z widocznym uzębieniem

Zęby ( łac. dentes) – złożone, twarde twory anatomiczne występujące u większości kręgowców , z wyjątkiem współczesnych ptaków i żółwi . Stanowią element układu trawienia . Znajdują się w jamie ustnej . Służą do chwytania i zabijania ofiary oraz rozdrabniania pożywienia, a ponadto u wielu gatunków zwierząt również do obrony, przenoszenia młodych, czyszczenia futra (usuwania pasożytów skórnych). Zęby są zróżnicowane pod względem budowy, kształtu, liczby oraz pełnionych funkcji. Nauka zajmująca się budową, rozwojem, fizjologią i patologią zębów to odontologia. Zespół wszystkich zębów występujących u jednego osobnika nazywany jest uzębieniem.

Spis treści

Ryby

Zęby ryb


Zęby żarłacza śledziowego

Zęby żarłacza śledziowego
 

Kręgouste mają zęby rogowe. U ryb chrzęstnoszkieletowych pochodzą od łusek plakoidalnych . Roślinożerne nie posiadają zębów. Drapieżne mają zęby na szczękach i na podniebieniu w postaci ostrych, stożkowych, pochylonych doogonowo tworów. U karpiokształtnych występują zęby gardłowe . Jedynym rodzajem ryb, u których wykształciły się zęby jadowe jest Meiacanthus .

Płazy

Rogowe ząbki występujące u kijanek otaczają otwór gębowy. Służą do ścierania pokarmu roślinnego. U dorosłych zęby w postaci niewielkich, stożkowatych wyrostków przyrośnięte do kości szczękowych i międzyszczękowych oraz na podniebieniu do kości lemieszowych . Na żuchwie płazów brak zębów. Ropuchy wcale nie posiadają zębów.

Gady

Zęby gadów

ząb karcharodontozaura (Carcharodontosaurus saharicus)

ząb karcharodontozaura (Carcharodontosaurus saharicus)
 

Ostre, liczne, stożkowate, homodontyczne . Mogą być osadzone na wszystkie trzy sposoby: akrodontyzm, pleurodontyzm, tekodontyzm (u krokodyli ). Żółwie zamiast zębów mają listwy rogowe na szczęce i żuchwie. U węży wykształciły się specyficzne zęby jadowe.

Ptaki

Współczesne ptaki nie mają zębów. Do rozdrabniania pokarmu służy im dziób .

Ssaki

Zęby ssaków




 

Po raz pierwszy ewolucyjnie polifiodontyzm (który wyjątkowo obserwujemy u manatów [1] i częściowo u mamutów [2]) zostaje zastąpiony przez difiodontyzm lub rzadziej występujący monofiodontyzm . Tekodontyzm jest powszechny. Zwykle występuje heterodontyzm (poza szczerbakami i waleniami ). Zęby niektórych gatunków ulegają znacznym przekształceniom:

Rozmieszczenie i stosunki ilościowe zębów w uzębieniu są cechą danego taksonu . Do jej zapisu używa się tzw. wzoru zębowego .

Budowa

Histologia

Ząb ssaków zbudowany jest z kolejnych warstw tkanek:

Mocowanie zębów w zębodole odbywa się przy udziale ozębnej korzenia i okostnej wyrostka zębodołowego .

Anatomia

Zęby ssaków zbudowane są z 3 części:

  • korona zęba (corona dentis)
  • szyjka zeba (cervix dentis, collum) – pokryta dziąsłem
  • korzeń zęba (radix dentis) – tkwi w zębodole

W zoologi wyróżnia powierzchnie korony:

  • powierzchnię przedsionkową (facies vestibularis)
  • powierzchnię językową (facies lingualis
  • powierzchnię styczną (facies contactus)
  • powierzchnię zwarcia (facies occlusalis)

Zęby ssaków dzielone są na dwie grupy ze względu na tempo wzrostu i zasięg szkliwa :

  • brachydontyczne o ograniczonym procesie wzrostu i krótkokoronowe szkliwo pokrywa tylko koronę
  • hypselodontyczne stale rosnące i długokoronowe; szkliwo pokrywa tylko koronę i korzeń (między zębiną i cementem)

Inny jest podział ze względu na budowę szkliwa i zasięg cementu :

  • zęby szkliwofałdowe – szkliwo pofałdowane i wtopione w strukturę zęba; u roślinożernych; cement pokrywa cały ząb (nad szkliwem)
  • zęby szkliwoguzkowe – u mięsożernych i wszystkożernych; cement pokrywa korzeń i szyjkę.

ze względu na ustawione względem siebie zębów łuku górnego i dolnego wyróżnia się;

  • izognatyzm (równoszczękowość) – odpowiadające sobie zęby stykają się powierzchnią zwarcia
  • anizognatyzm (nierównoszczękowość) – odpowiadające sobie zęby stykają się powierzchnią zwarcia nieznacznie lub wcale.

Zęby konia

Dla ogiera wzór zębowy wygląda następująco:

Wzór zębowy I C P M
40=3133
3133


Rejestry na szkliwie siekaczy pozwalają ocenić wiek. Kły u klaczy nie występują (lub są szczątkowe). Ząb przedtrzonowy pierwszy przyjmuje postać zęba wilczego (dens lupinus) (mały, klinowaty, wcześnie wypada). Zęby koni maja swoje nazwy, i tak:

  • Cęgi – pierwsze siekacze
  • Średniaki – drugie siekacze
  • Okrajki – trzecie siekacze

Wzór zębów mlecznych przedstawia się następująco:

  • \tfrac{3 1 3}{3 1 3}

Zęby ludzkie

Dokładny opis zębów człowieka przedstawiono w odrębnym artykule.

Przypisy

Bibliografia

  1. Halina Komosińska, Elżbieta Podsiadło: Ssaki kopytne : przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. . 
  2. Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971. 
  3. Kazimierz Krysiak, Krzysztof Świeżyński: Anatomia zwierząt. T. 2. Warszawa: PWN, 2008. . 
  4. Marzena Popielarska-Konieczna: Słownik szkolny : biologia. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003. . 
  5. Helena Helena Przespolewska: Podstawy anatomii zwierząt domowych. Warszawa: Wydawnictwo "Wieś Jutra", 2009. . 


Inne hasła zawierające informacje o "Zęby":

Fosforan wapnia Kolskim ( Rosja ). Naturalnie występujące złoża fosforanu wapnia zawierają 30-40% masowych P2O5.Kości i Zęby kręgowców zbudowane są z fosforanu wapnia, głównie z hydroksyapatytu . ZastosowanieNaturalnie występujący ...

Benedykt Dybowski Kamczatki. Z ogromnej liczby jego prac naukowych opublikowanych po polsku warto wymienić: "Zęby zwierząt ssących" (Kosmos, t. 14, 1908); "Sen i marzenia senne" (1907). ...

Zemsta (komedia) ona sama szuka męża, bo jest bez grosza. Papkin zaś ostrzy sobie Zęby na bratanicę Cześnika Klarę.Nagle okazuje się, że Rejent zlecił murarzom naprawę ...

Adolf Hitler wrogość[8]. Powtarzał, że "wiarę w Boga powinno się tracić tak jak pierwsze Zęby "[9]. Christa Schroeder , sekretarka Hitlera, wspomniała w swych wydanych po latach pamiętnikach: ...

Sowa uszata duże (2 × 5 cm), owalne lub wałeczkowate, koloru czarnego lub szarego i zawierają kości, Zęby i sierść.Uszatki polują nocą na otwartych przestrzeniach – łąkach, ugorach, polach ...

Niemowlę dźwięki te formułować bardziej świadomie (tzw. gaworzenie ). Około 7 miesiąca pojawiają się Zęby mleczne a w drugim miesiącu dziecko może unosić głowę do góry.W ...

Australopitek ...

Zębowa wróżka postać, która daje dzieciom pieniądze (lub drobny podarek), w zamian za ich Zęby mleczne, schowane pod poduszką lub wrzucone pod szafę.Mit zębowej wróżki rozwinięty ...

Kaszalot ...

Lekarz dentysta ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Zęby":

027a. Ssaki – sukces złożoności (plansza 16) ...

072. Świat podwodny - część 2. (plansza 15) poważnie zranić ludzi. Ich otwór gębowy jest głęboki i wyposażony w liczne Zęby. ...

Układ pokarmowy (plansza 7) le height=380 width=770 > Zęby U człowieka istnieją dwa pokolenia zębów: mleczne i stałe. Zęby mleczne ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie