Zespół opóźnionego bólu mięśniowego – ból mięśni pojawiający się 24-72 godzin po intensywnym wysiłku, nazywany popularnie „ zakwasami ”. „Zakwasy” kojarzone są błędnie z występowaniem kwasu mlekowego w mięśniach. W istocie kwas mlekowy zostaje wypłukany z tkanki mięśniowej przez przepływająca krew już w 1-2 godzin po intensywnym wysiłku i jest zużywany przez wątrobę do różnych procesów (np. glukoneogenezy ), a zatem kwas mlekowy po wysiłku nie zalega w mięśniach.

Terminologia

W literaturze anglojęzycznej stosowany jest termin DOMS (delayed-onset muscle soreness). W literaturze polskojęzycznej spotyka się czasem określenie opóźniona bolesność mięśni (obecnie nie zalecane).

Mechanizm

Obecnie postuluje się zapalny mechanizm tego zespołu, polegający na uwrażliwieniu receptorów czyli obniżeniu progu pobudliwości zakończeń nerwowych o typie receptorów bólowych czyli nocyceptorów przez mediatory stanu zapalnego, uwolnione na skutek uszkodzeń komórek mięśniowych. Mediatory stanu zapalnego najprawdopodobniej stymulują procesy naprawcze drobnych uszkodzeń w ultrastrukturze komórek tkanki mięśniowej , powstałych w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego. Nasilenie zespołu DOMS nie musi odzwierciedlać wielkości uszkodzeń. W dużej mierze zależy bowiem od osobniczego progu wrażliwości nocyceptorów, oraz od wpływu innych procesów zapalnych toczących się w organizmie.

Historia

Zespół DOMS został opisany po raz pierwszy w 1902 przez Theodore Hough, który wysunął hipotezę, że ten rodzaj bólu jest rezultatem uszkodzeń wewnątrz mięśnia. Nasilenie zespołu DOMS zależy od rodzaju wykonanego wysiłku oraz dominującego typu skurczu włókien mięśniowych (ekscentryczne, izometryczne, koncentryczne).