Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Zespół wielotorbielowatych jajników

Zespół wielotorbielowatych jajników

Zespół policystycznych jajników
syndroma ovariorum policysticum
ICD-10 E28.2
Policystyczny jajnik na obrazie ultrasonograficznym

Zespół wielotorbielowatych jajników ( łac. syndroma ovariorum policysticum, ang. polycystic ovary syndrome, PCOS) – zaburzenie endokrynne , który dotyka 10–15% kobiet w okresie reprodukcyjnym[1]. Występuje wśród wszystkich ras i narodowości i jest najczęstszym zaburzeniem hormonalnym u kobiet w wieku rozrodczym, a także najczęstszą przyczyną bezpłodności . Objawy oraz stopień ich nasilenia różnią się bardzo pomiędzy kobietami. Przyczyny zespołu są nieznane, ale wiadomo, że insulinooporność (często wtórna do otyłości) jest silnie powiązana z PCOS (wykazuje wysoki stopień korelacji).

Spis treści

Nomenklatura

Inne nazwy zespołu:

  • Choroba jajników policystycznych
  • Czynnościowy (lub funkcjonalny) androgenizm jajnikowy
  • Chroniczny, hiperandrogeniczny brak owulacji
  • Zespół policystycznych jajników
  • Jajnikowy zespół dysmetaboliczny
  • Zespół sklerotycznych jajników
  • Zespół Steina-Leventhala (historyczna)
  • Wielotorbielowatość jajników

Patogeneza

PCOS rozwija się, gdy jajniki są stymulowane przez nadmierne ilości męskich hormonów (androgenów), w szczególności testosteronu, oraz przez nadmierne uwalnianie hormonu luteinizującego (LH) albo wysoki poziom insuliny we krwi (hiperinsulinemia) u tych kobiet, których jajniki są czułe na ten bodziec.

Definicja

Dwie definicje są w powszechnym użyciu:

  • W 1990 roku warsztaty konsensusowe sponsorowane przez NIH/NIHCD sugerują że pacjentka ma PCOS jeśli posiada:
    1. objawy nadmiaru androgenów (kliniczne lub biochemiczne)
    2. rzadkie owulacje i
    3. inne jednostki, które mogłyby spowodować zespół jajników policystycznych są wykluczone.
  • W 2003 roku warsztaty konsensusowe, sponsorowane przez ESHRE/ASRM w Rotterdamie wskazują

wystąpienie PCOS w przypadku zgodności dwóch kryteriów spośród podanych trzech:

    1. rzadkie owulacje lub brak owulacji
    2. objawy nadmiaru androgenów (kliniczne lub biochemiczne)
    3. torbielowate jajniki - co najmniej 12 powiększonych pęcherzyków w jajniku (stwierdzonych w ultrasonografii ginekologicznej) lub objętość jajników większa niż 10cm3 oraz gdy inne przyczyny PCOS są wykluczone.

Definicja Rotterdamska jest szersza, włączająca większą liczbę pacjentek, szczególnie bez nadmiaru androgenów, podczas gdy w definicji NIH/NICHD nadmiar androgenów jest wymogiem (warunkiem koniecznym). Krytycy utrzymują, że wyniki uzyskane z badań nad pacjentkami z nadmiarem androgenów niekoniecznie mogą być ekstrapolowane (przekładane) na pacjentki bez nadmiaru androgenów.

Objawy i przebieg

Zespół wielotorbielowatych jajników jest chorobą ingerującą w wiele procesów w organizmie. Zmiany stężeń i stosunku różnych hormonów powodują objawy z różnych układów i prowadzą do wielorakich konsekwencji zdrowotnych. Podstawowe, najczęściej występujące zmiany w gospodarce hormonalnej to:

  • podniesiony poziom męskich hormonów płciowych (androgenów)
  • podniesiony poziom insuliny i insulinooporność (niekonieczne do postawienia diagnozy)
  • wyższa wartość stosunku LH do FSH (niekonieczne do postawienia diagnozy)

Powyższe zmiany hormonalne wywołują następujące objawy:

  • rzadkie, nieregularne lub nieobecne cykle miesiączkowe (oligomenorrhea, amenorrhea). Cykle, które występują, mogą być połączone z masywnymi krwawieniami (należy sprawdzić to u ginekologa, gdyż masywne krwawienia są także wczesnymi oznakami raka endometrium , na którego kobiety z PCOS są bardziej narażone)
  • niepłodność , wynikająca głównie z braku owulacji
  • hirsutyzm i czasem maskulinizacja spowodowane podwyższonym poziomem androgenów
  • centralna otyłość – tkanka tłuszczowa skoncentrowana głównie w dolnej części tułowia
  • łysienie androgeniczne (męski wzór łysienia)
  • trądzik , przetłuszczająca się skóra, łojotok
  • rogowacenie ciemne (ciemne plamki na skórze, od jasnobrązowych po ciemnobrązowe i czarne)
  • przedłużony czas trwania zespołu napięcia przedmiesiączkowego , wśród objawów występują: wzdęcia, zmiany nastroju, ból w miednicy, bóle pleców.
  • bezdech senny
  • chroniczny ból w miednicy, prawdopodobnie z powodu ucisku w miednicy wywołanego przez powiększone jajniki, chociaż rzeczywista przyczyna nie jest znana

Nieprawidłowości stwierdzane w badaniach dodatkowych

  • liczne torbiele w jajnikach, które w badaniu ultrasonograficznym mogą wyglądać jak sznur pereł
  • powiększone jajniki >10 cm3 co jest spowodowane licznymi torbielami
  • wysoki poziom insuliny (hiperinsulinemia)
  • wysoki poziom testosteronu i androstendionu
  • stosunek LH do FSH jest większy niż 2, przy badaniu w 3. dniu cyklu
  • zaburzenia gospodarki lipidowej (hipertriglicerydemia, obniżony poziom cholesterolu HDL)
  • niski poziom białka wiążącego hormony płciowe (SHBG)
  • DHEA w normie lub podwyższone maksymalnie o 30%
  • prolaktyna w normie lub podwyższona maksymalnie o 30%

Ryzyko chorób współistniejących i długoterminowe konsekwencje zdrowotne

Kobiety z PCOS mają większe prawdopodobieństwo wystąpienia:

  • rozrostu endometrialnego i raka endometrialnego (rak wyścieliska macicy). U kobiet z PCOS, mających rzadkie miesiączki, może dochodzić do nadmiernego rozrostu endometrium z powodu zbyt rzadkiego złuszczania się błony śluzowej macicy. Prawdopodobnie pacjentki są bardziej narażone na raka endometrium również z powodu nadmiaru samego wyścieliska macicy, a także z niedostatku progesteronu dającego w wyniku przedłużoną stymulację komórek macicy estrogenem .
  • cukrzycy typu II i cukrzycy ciężarnych . Z powodu mniejszej wrażliwości na insulinę i insulinooporności u osób z PCOS zaburzona jest gospodarka cukrowa. Podwyższony poziom cukru, jak i częsta u kobiet z PCOS otyłość, sprzyjają rozwojowi cukrzycy typu drugiego. Chorym zaleca się sprawdzanie przynajmniej raz w roku glikemii (poziomu cukru) na czczo, a osobom z podwyższonym wynikiem - robienie testu tolerancji glukozy .
  • otyłości
  • nadciśnienia tętniczego
  • dyslipidemii
  • chorób układu sercowo-naczyniowego

Niektóre dane sugerują, że kobiety z PCOS mają większe ryzyko poronienia [2][3]. Wiele kobiet z PCOS w ogóle ma problemy z zajściem w ciążę, ze względu na nieregularność cykli miesięcznych, rzadko występujące owulacje lub brak owulacji.

Diagnostyka różnicowa

Zanim stwierdzi się PCOS powinno się wykonać badania w kierunku innych przypadków, które wiążą się z nieregularnymi lub nieobecnymi miesiączkami, takie jak wrodzony przerost nadnerczy , zespół Cushinga , hiperprolaktynemia oraz inne przysadkowe czy nadnerczowe zaburzenia.

Leczenie

Leczenie kobiet z zespołem torbielowatych jajników obejmuje łagodzenie objawów i zapobieganie długoterminowym konsekwencjom choroby.

Otyłość

Kobiety z PCOS często są otyłe ( BMI >30), co nie tylko jest objawem samym w sobie, ale też sprzyja rozwojowi innych chorób często występujących w PCOS, jak zaburzenia lipidowe, choroby naczyniowe, nadciśnienie i inne. Znaczna utrata wagi przez otyłe kobiety z PCOS często skutkuje spontanicznym powrotem miesiączek i owulacji, a co za tym idzie, płodności[4]. Schudnięcie zmniejsza również poziom insuliny i normalizuje gospodarkę glukozą, przez co zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu II[4]. W związku z tym zmiana stylu życia polegająca na zwiększeniu aktywności fizycznej i zmianie diety pozostaje podstawową terapią w PCOS. Wszystkim kobietom z PCOS, również nieotyłym, zaleca się regularny wysiłek fizyczny (docelowo codziennie 30 minut ćwiczeń powodujących pocenie się) i zbilansowaną, niskokaloryczną dietę, składającą się z regularnych posiłków[4].

Insulinooporność

Zmniejszenie insulinooporności powodującej utrzymywanie się nadmiernej ilości insuliny we krwi można uzyskać za pomocą niektórych leków hipoglikemizujących , szczególnie metforminy i rosiglitazonu . Badania wykazały, że stosowanie metforminy u pacjentek z PCOS powoduje nieznaczny spadek poziomu androgenów[4], wspomaga chudnięcie[4] a nawet przywraca jajeczkowanie[5]. Leczenie metforminą nie jest jednak skuteczne u wszystkich pacjentek - np. osoby z BMI przekraczającym 37 nie reagowały na ten lek[4]. Mimo dowodów na skuteczność metforminy leczenie PCOS nie jest oficjalnym wskazaniem dla podawania doustnych leków przeciwcukrzycowych i mogą być one przepisane tylko przez specjalistę.

Niepłodność

W leczeniu niepłodności kobiet z PCOS poza zmianą stylu życia i metformina stosuje się lek pobudzający owulację - clomifen[5]. Clomifen stosowany w monoterapii pobudza owulację również u kobiet nie cierpiących na PCOS. Badania wykazują, że w przywracaniu jajeczkowania u pacjentek z wielotorbielowatymi jajnikami clomifen jest tak samo skuteczny jak metformina, jednak jednoczesne leczenie clomifenem i metforminą okazało się skuteczniejsze niż sama metformina[6].

Kobietom, u których doustne leki nie wywołują oczekiwanych rezultatów, zaleca się operację laparoskopowego usuwania części jajników.

Nowotwory endometrium

Zapobieganie nadmiernemu rozrostowi wyścieliska macicy polega na jego regularnym złuszczaniu przez wywoływanie raz na 1-3 miesięcy krwawienia miesięcznego . Miesiączki takie mogą być wywoływane progesteronem (lub innymi gestagenami ) podawanym w drugiej fazie cyklu lub tabletkami antykoncepcyjnymi , najlepiej zawierającymi cyproteron , który ma dodatkowo działanie antyandrogenne. Zaleca się również wykonywanie regularnych badań USG błony śluzowej macicy i ewentualnie zlecanie laboratoryjnego badania wycinków.

Wygląd fizyczny

Nadmierne owłosienie (hirsutyzm), łojotok i trądzik w PCOS można leczyć tabletkami antykoncepcyjnymi zawierającymi cyproteron , który działa antyandrogennie[4]. Poza tym stosuje się metody kosmetyczne; w walce z hirsutyzmem różne metody depilacji, w walce z trądzikiem i tłustą skórą preparaty oczyszczające, peelingi i inne.

Przypisy

  1. Położnictwo i ginekologia, tom 2. Grzegorz H. Bręborowicz (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, ss. 705. .
  2. Goldenberg N, Glueck C. Medical therapy in women with polycystic ovarian syndrome before and during pregnancy and lactation. „Minerva ginecologica”. 1 (60), ss. 63–75 (luty 2008). PMID 18277353 . 
  3. Boomsma CM, Fauser BC, Macklon NS. Pregnancy complications in women with polycystic ovary syndrome. „Seminars in reproductive medicine”. 1 (26), ss. 72–84 (styczeń 2008). doi:10.1055/s-2007-992927 . PMID 18181085 . 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Long-Term Consequences of Polycystic Ovary Syndrome, Green-top guideline; http://www.rcog.org.uk/files/rcog-corp/uploaded-files/GT33_LongTermPCOS.pdf
  5. 5,0 5,1 Sinawat Supat,Buppasiri Pranom,Lumbiganon Pisake,Pattanittum Porjai. Long versus short course treatment with Metformin and Clomiphene Citrate for ovulation induction in women with PCOS. „John Wiley & Sons, Ltd” (2008). 
  6. Palomba S, Pasquali R, Orio F, Nestler J E.. Clomiphene citrate, metformin or both as first-step approach in treating anovulatory infertility in patients with polycystic ovary syndrome (PCOS): a systematic review of head-to-head randomized controlled studies and meta-analysis.. , ss. 311-321 (2009). 

Przeczytaj !


Inne hasła zawierające informacje o "Zespół wielotorbielowatych jajników":

Pęcice ...

Nadciśnienie tętnicze ...

Klasztor w Pożajściu ...

Wittenberga ...

Zawał mięśnia sercowego ...

Katedra Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego ...

Teatr Nasz ...

Choroby społeczne ...

Krwioplucie ...

Kowary ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Zespół wielotorbielowatych jajników":

02b Pojęcia podstawowe - część 2 (plansza 16) ...

02b Pojęcia podstawowe - część 2 (plansza 13) ...

33. Postępowanie administracyjne (plansza 2) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie