Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Zduńska Wola

Zduńska Wola

Zduńska Wola
Herb
Flaga
Herb Zduńskiej Woli Flaga Zduńskiej Woli
Województwo łódzkie
Powiat zduńskowolski
Gmina
• rodzaj
Zduńska Wola
miejska
Założonook. 1394
Prawa miejskie 1825
Prezydent miasta Piotr Niedźwiecki
Powierzchnia 24,58 km²
Ludność (2009)
•  liczba
•  gęstość

43 969
1788 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 43
Kod pocztowy 98-220
Tablice rejestracyjne EZD
Położenie na mapie Polski

Zduńska Wola
51°36'N 18°58'E / 51.6, 18.967 Na mapach: 51°36'N 18°58'E / 51.6, 18.967
TERC
( TERYT )
101901
Miasta partnerskie Pietrasanta
Valmiera
Zarasai
Urząd miejski
ul. Stefana Złotnickiego 12
98-220 Zduńska Wola
Strona internetowa miasta
Położenie miasta (gminy miejskiej) Zduńska Wola na mapie powiatu zduńskowolskiego

Zduńska Wola — miasto i gmina miejska w centralnej Polsce , w województwie łódzkim , w powiecie zduńskowolskim . Położone jest na Wysoczyźnie Łaskiej , na obszarze prawie równinnym, nad rzeką Pichną, prawym dopływem Warty . Jest siedzibą gminy i powiatu, a także członkiem Związku Miast Polskich .

Prawa miejskie zostały nadane w 1825 r., jednak historia osadnictwa na terenach Zduńskiej Woli sięga XIV wieku. Od XIX wieku miasto prężnie rozwijało się jako ośrodek przemysłu włókienniczego, zaś w dwudziestoleciu międzywojennym - jako węzeł kolejowy będący częścią magistrali węglowej .

Według danych statystycznych z 31 grudnia 2009, miasto liczyło 43 969 mieszkańców[1]. Powierzchnia miasta wynosi 24,58 km².

Spis treści

Geografia

Położenie

Zduńska Wola leży w centralnej części województwa łódzkiego, w odległości ok. 45 km na zachód od Łodzi .

Miasto leży na Wysoczyźnie Łaskiej, na obszarze prawie równinnym, łagodnie opadającym ku dolinie Warty. Centrum miasta znajduje się na niewielkim wzniesieniu nad Pichną, prawym dopływem Warty. Graniczy od południa z gminą Zapolice , od zachodu, północy i północnego wschodu z gminą wiejską Zduńska Wola , od wschodu z gminą Sędziejowice w powiecie łaskim .

W XI i XII w. tereny, na których powstała Zduńska Wola, wchodziły w skład kasztelanii sieradzkiej, w późniejszym okresie - województwa sieradzkiego. W 1795 obszar ten znalazł się w departamencie kaliskim Królestwa Prus, od 1807 w departamencie kaliskim Księstwa Warszawskiego, a od 1816 — w województwie kaliskim Królestwa Polskiego. W połowie lat czterdziestych XIX w. miasto znalazło się w nowo utworzonej guberni warszawskiej, a od 1867 r. w guberni kaliskiej. Już wówczas Zduńska Wola była znaczącym ośrodkiem gminnym w powiecie sieradzkim. W okresie międzywojennym miasto wchodziło w skład powiatu sieradzkiego w województwie łódzkim. W 1939 Niemcy włączyli je do Rzeszy Niemieckiej jako część prowincji Kraj Warty, zmieniając jednocześnie nazwę na Freihaus. W latach pięćdziesiątych XX w. powiększono znacznie obszar Zduńskiej Woli, przyłączając do niej następujące miejscowości: Stęszyce, Rozomyśl, Osmolin Wieś, Osmolin Kolonie i Zduny (od 1 stycznia 1955 ). 1 lipca 1956 utworzono powiat miejski Zduńska Wola. Kolejne znaczne zmiany granic miasta nastąpiły w styczniu 1973 - wówczas do Zduńskiej Woli włączono Karsznice, sołectwo Krobanówek oraz część wsi Henryków, Krobanów (z powiatu sieradzkiego), Marzenin i Bilew (z powiatu łaskiego). Po wprowadzeniu reformy administracji państwowej w 1975 Zduńska Wola weszła w skład województwa sieradzkiego, jednocześnie powiększano jej obszar, przyłączając Nowe Miasto i Swędzieniejewice. Wskutek reformy administracyjnej w 1999 Zduńska Wola stała się miastem powiatowym w województwie łódzkim.

Odległości od największych miast Polski [2]:

Osiedla

Zduńska Wola nie jest podzielona na osiedla w sensie administracyjnym ( jednostki pomocnicze gminy). Poniższy spis zawiera osiedla, których nazwy są powszechnie używane przez mieszkańców i władze miasta. Nie stanowią one jednak oficjalnego podziału administracyjnego.

Środowisko naturalne

Zduńska Wola leży w obszarze Wysoczyzny Łaskiej w makroregionie Niziny Południowowielkopolskiej . Rzeźba terenu jest mało urozmaicona - średnia wysokość terenu waha się między 170 a 180 m n.p.m., osiągając maksymalnie 192 m n.p.m[3]. Przez miasto przepływają dwie niewielkie rzeczki - Pichna i Tymianka, w większości nieuregulowane. Wśród zbiorników wodnych znajdują się dwa stawy położone w parku miejskim, zbiornik retencyjny Kępina o powierzchni 7,4 ha oraz niewielki zbiornik przeciwpożarowy położony w przemysłowej części miasta. Nie występują żadne surowce mineralne . Dawniej wydobywany był piasek i żwir na potrzeby lokalne. Obecnie trwają prace nad wykorzystaniem energii geotermalnej.

Miasto leży w strefie klimatycznej umiarkowano-przejściowej . Roczne opady wahają się pomiędzy 500 a 600 mm. Średnia temperatura stycznia wynosi -2,5°C, a lipca 18°C. Okres wegetacyjny trwa od początku kwietnia do początku października i trwa 215 dni.

Demografia

Zduńska Wola liczy ok. 44 tys. mieszkańców, plasując się przy tym na 102. miejscu w Polsce i 10. miejscu w województwie łódzkim. Powierzchnia miasta wynosi 24,58 km², co daje gęstość zaludnienia równą 1788 os./km²

Struktura ludności

Dane o ludności z dnia 31 grudnia 2009:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób %osób %osób %
populacja439691002315252,662081747,34
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)805818,3339218,9241379,41
wiek produkcyjny (18–65 lat)2851464,851400131,841451333,01
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)739716,82523011,8921674,93

Struktura płci i wieku mieszkańców Zduńskiej Woli wg danych z 31 grudnia 2009[4]

Ludność miasta

Osobny artykuł: Ludność Zduńskiej Woli

Historia

Najstarszy wizerunek miasta
Dworek Złotnickich, obecnie Urząd Miasta

Najstarsza zachowana informacja o miejscowości pochodzi z 1394 , kiedy to posłużono się zamiennie nazwami „Zduny” i „Wola”. Sądząc po dacie pierwszych zapisków i nazwie osady, można przypuszczać, że powstała ona w wyniku kolonizacji na prawie polskim.

W końcu XIV lub na początku XV w. Zduńska Wola była już centrum dóbr noszących taką samą nazwę, do których zaliczano ponadto pobliskie wsie: Paprotnie, Pstrokonie, Wozniki i Zduny. W ciągu kolejnych stuleci obszar dóbr zmieniał się wielokrotnie. W drugiej połowie XVIII w. Zduńska Wola spełniała funkcje lokalnego centrum gospodarczego. Ówczesny jej właściciel Feliks Złotnicki, łowczy szadkowski, w 1773 lub 1774 uzyskał od króla Stanistawa Augusta Poniatowskiego przywilej na odbywanie w ciągu roku 12 targów w miejscu zwanym Czekaj (Czekay). Prawdopodobnie znajdowało się ono na osi rynek-kościół parafialny, lub na skrzyżowaniu dróg łączących Sieradz z Łaskiem oraz Szadek z Widawą. Można zatem przypuszczać, iż najstarsza część miasta znajdowała się w rejonie pl. Wolności i ul. Kościelnej. Przez wiele lat na oznaczenie tej miejscowości używano zamiennie nazw: Zduńska Wola i Czekaj.

Nie zachowały się do naszych czasów żadne dowody na to, że XVIII-wieczny Czekaj otrzymał prawa miejskie. Mimo braku formalnych praw miejskich , ośrodek już wtedy spełniał funkcje miejskie dzięki swojemu położeniu na szlaku handlowym kalisko-piotrkowskim. Mieszkały w nim 33 rodziny polskie i żydowskie oraz 6 komornic. Znajdował się tu ratusz, kościół katolicki, bożnica i szkoła, w pobliżu były 2 młyny, wiatrak, browar i dwór. Aczkolwiek wśród mieszkańców przeważali rolnicy, nie brakowało jednak garbarza, szewca, kucharza, stolarza, strycharza, kowala, 2 krawców, piekarza, cyrulika, kupca, rymarza i 2 kuśnierzy.

Dalszy rozwój osady jest związany z działalnością dziedzica rodu - Stefana Prawdzic Złotnickiego. Już u progu XIX w. najliczniejszą grupę wśród pozarolniczych zawodów w osadzie stanowili tkacze, którzy od 1816 r. posiadali własny cech. Jednak dopiero dwa lata później, dzięki staraniom Złotnickiego, rozpoczął się masowy napływ tkaczy ze Śląska , Saksonii i Czech . Działalności osadniczej Złotnickiego sprzyjała ówczesna polityka rządu Królestwa Polskiego, który wspierał uprzemysłowienie wielu ośrodków w kraju. Zawierając umowę z rządem, Złotnicki zobowiązał się do wybudowania i uruchomienia w terminie do 1825 r. fabryki płótna zatrudniającej 60 majstrów tkaczy. Zadanie to nie było łatwe, bowiem w tym czasie już w kilku miastach rodził się na podobnych zasadach nowoczesny przemysł włókienniczy i dziedzic Zduńskiej Woli korzystał z usług agentów werbujących tkaczy. Przybywający do miasta osadnicy zawierali z dziedzicem umowy indywidualne, na mocy których otrzymywali 2 morgi gruntu, ogród, 9 klocków sosnowych, 2000 sztuk cegieł oraz 27 talarów na budowę domu. W zamian zobowiązani byli do świadczenia różnego rodzaju usług na rzecz dworu, płacenia czynszu i uruchomienia warsztatów tkackich. W późniejszym czasie dla osiedlających się "fabrykantów" wystawiał Złotnicki domy mieszkalne. Do 1823 r. wzniesiono ich 130.

Dynamiczny rozwój osady spowodował, że w połowie lat dwudziestych XIX w. jej mieszkańcy wystąpili z wnioskiem o nadanie Zduńskiej Woli praw miejskich. 29 grudnia 1824 na pełnomocników specjalnych do starań o uzyskanie praw miejskich wybrano Wojciecha Krugiera, Mikołaja Olszewskiego, Michała Kanta, Samuela Georga, Augusta Francke i Jakuba Hiller-Warszawskiego. W marcu 1825 wystąpił Złotnicki do Komisji Województwa Kaliskiego z prośbą o nadanie Zduńskiej Woli praw miejskich. Prośba ta została rozpatrzona pozytywnie na mocy uchwały Rady Administracyjnej z 25 października. Wydany z tej okazji akt erekcyjny określił wzajemne stosunki między Złotnickim i mieszkańcami oraz ustalił przemysłowy charakter miasta.

Osadnicy - w dużym stopniu niemieckojęzyczni i ewangeliccy - zmienili krajobraz kulturowy miejscowości. Urbanizacja Zduńskiej Woli spowodowała również rozwój w mieście społeczności żydowskiej. Po 1918 w mieście były dwie szkoły hebrajskie, trzy spółdzielcze banki żydowskie, okazały dom kahalny. W 1939 na 25 tys. mieszkańców 10 tys. było Żydami.

W 1930 roku na obszarze ówczesnej wsi Karsznice powstała osada kolejarska dla obsługi nowej linii towarowej ze Śląska do Gdyni . Osada szybko stała się jednym z największych węzłów towarowych w kraju.

W Zduńskiej Woli urodził się i został ochrzczony św. Maksymilian Maria Kolbe , który dziś jest patronem miasta.

Związki wyznaniowe

Bazylika Wniebowzięcia NMP nocą

Infrastruktura

Transport

Transport drogowy

Miasto przecina wspólny odcinek dwóch dróg krajowych nr:

W okolicy miasta planowana jest także budowa S8 drogi szybkiego ruchu S8 .

Transport kolejowy

W Zduńskiej Woli krzyżują się dwa ważne szlaki kolejowe:

W mieście znajdują się 3 stacje kolejowe:

29 czerwca 2010 w Urzędzie Marszałkowskim w Łodzi podpisane zostało porozumienie z marszałkiem województwa łódzkiego Włodzimierzem Fisiakiem, wicemarszałkiem Witoldem Stępieniem oraz prezydentami i burmistrzami 10 innych miast dotyczące podjęcia współpracy dla uruchomienia Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej , która swoim zasięgiem obejmować będzie również Zduńską Wolę.

Przemysł

Zduńska Wola była największym miastem dawnego województwa sieradzkiego . Tu rozwija się prężnie przemysł odzieżowy i włókienniczy.

Istnieje tutaj kilka znanych nie tylko w kraju, ważnych dla regionu firm:

  • Fabryka Wyrobów Frotowych i Kocowych "Zwoltex" S.A.
  • Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego "Wola"
  • Icopal SA - producent materiałów budowlanych (dawna Izolacja SA)
  • Ferax - producent rajstop Gatta
  • Mabudo – producent domów energooszczędnych, wytwórnia betonu,zakład prefabrykacji (na terenie byłego FaDom)
  • Browar Staropolski
  • Agros Nova (dawniej Sonda, Garden)
  • Izodom 2000 Polska
  • Aves
  • Automark
  • Taro sp.j
  • Budvar Centrum S.A.
  • Borg Automotive Sp. z o.o.
  • Elektrociepłownia Zduńska Wola Sp. z.o.o

W dzielnicy Karsznice znajduje się węzeł kolejowy, dawniej jeden z najważniejszych w kraju z ekspozycją zabytkowego taboru kolejowego.

Zabytki i muzea

  • Dom urodzin św. Maksymiliana Marii Kolbe , Muzeum Maksymiliana Marii Kolbe
  • Dworek Złotnickich, obecnie Urząd Miasta
  • Muzeum Zgromadzenia Małego Dzieła Boskiej Opatrzności Księży Orionistów na Ziemiach Polskich
  • Muzeum Historii Miasta
  • Skansen lokomotyw i Izba Historii Taboru PKP
  • Domy tkackie

Według rejestru zabytków KOBiDZ [5] na listę zabytków wpisane są obiekty:

  • kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia MB, ul. Kościelna, 1891, nr rej.: 382/A z 23.08.1991
  • kościół ewangelicko-augsburski, 1926, nr rej.: 295 z 17.05.1976
  • dawna plebania ewangelicko-augsburska, 1895, nr rej.: 384/89 z 17.10.1989
  • dom św. Maksymiliana Kolbego (dom tkacki), ul. św. M. Kolbego 9, drewniany, XIX w., nr rej.: 388/A z 2.05.1991
  • dom, ul. Kościelna 13, 1825, nr rej.: 301 z 30.12.1967 oraz 960-XIII-77
  • dom, ul. Kościuszki 9, 1 poł. XIX w., nr rej.: 992 z 30.12.1967
  • dom, ul. Kościuszki 11, 1 poł. XIX w., nr rej.: 993 z 30.12.1967
  • budynek liceum sztuk plastycznych, ul. Sieradzka 29, pocz. XX w., nr rej.: 318 z 22.02.1985
  • dom, ul. Złotnickiego 6, 1 poł. XIX w., nr rej.: 995 z 30.12.1967

Kultura

  • Miejski Dom Kultury
  • Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury "Na pięterku"
  • Dom Kultury "Lokator"
  • Miejska Biblioteka Publiczna im. Jerzego Szaniawskiego
  • Zduńskowolska Scena Alternatywna - informator kulturalny w regionie

Sport i rekreacja

Na terenie miasta funkcjonuje kilka klubów i stowarzyszeń, które kształcą kulturę fizyczną dzieci, młodzieży i dorosłych.

  • Pogoń-Ekolog Zduńska Wola - piłka nożna (zob. też Pogoń Zduńska Wola )
  • ZKS GATTA Zduńska Wola (dawniej Mabudo Ferax Suchoczasy) - piłka nożna
  • MKPS Lokator Zduńska Wola - piłka siatkowa dziewcząt
  • MKS PMOS Zduńska Wola - piłka nożna, piłka siatkowa chłopców, lekkoatletyka. Wychowankami klubu są Michał Stasiak , Adrian Budka , Łukasz Masłowski .
  • MUKS "Park" Zduńska Wola - lekkoatletyka
  • KS Resursa Zduńska Wola - lekkoatletyka
  • MMLUKS "SPRINT" Zduńska Wola - lekkoatletyka
  • Rugby Klub Zduńska Wola - rugby siedmioosobowe
  • Stowarzyszenie Karate Tradycyjnego w Zduńskiej Woli
  • Szkolny Klub Strzelectwa Sportowego LOK "Sokół" Zduńska wola
  • Sekcja Strzelecka Domu Kultury "LOKATOR" Zduńska Wola

Infrastrukturą sportową zarządza wraz z klubami MOSiR "Relaks" - Miejski Ośrodek Sportu "Relaks".

Na terenie miasta odbywają się również amatorskie rozgrywki, które są istotnym elementem w popularyzacji sportu:

  • ALS - Amatorska Liga Siatkówki w Zduńskiej Woli
  • ZALK - Zduńskowolska Amatorska Liga Koszykówki
  • MHL PN - Miejska Halowa Liga Piłki Nożnej

Edukacja

Zespół Szkół Elektronicznych im. Stanisława Staszica
Budynek I Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Wielkiego

Lista placówek oświatowych

Przedszkola:

  • Publiczne Przedszkole nr 2, ul. Getta Żydowskiego 17a
  • Publiczne Przedszkole nr 3, ul. Szadkowska 22a
  • Publiczne Przedszkole nr 4, ul. Żeromskiego 6
  • Publiczne Przedszkole nr 5, ul. Zielona 12
  • Publiczne Przedszkole nr 6, ul. Żytnia 19/23
  • Publiczne Przedszkole nr 7, ul. Kałużewskiego 1d
  • Publiczne Przedszkole nr 9, ul. Baczyńskiego 11
  • Publiczne Przedszkole nr 10, ul. Zielona 49
  • Publiczne Przedszkole nr 11, ul. Sieradzka 7

Szkoły podstawowe:

  • Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Spacerowa 90
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im. Mikołaja Kopernika , ul. Złota 67
  • Szkoła Podstawowa nr 7 im. Władysława Broniewskiego , ul. Wodna 32
  • Szkoła Podstawowa nr 9 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Pawła II , ul. Kilińskiego 27
  • Szkoła Podstawowa nr 10 im. Marii Skłodowskiej-Curie , ul. Zielona 46a
  • Szkoła Podstawowa nr 11 im. Stefana Żeromskiego , ul. Żeromskiego 2-4
  • Szkoła Podstawowa nr 13 im. Kolejarzy Polskich, ul. 1 Maja 27
  • Szkoła Podstawowa Specjalna nr 14, ul. Zielona 59

Gimnazja:

Szkoły ponadgimnazjalne:

  • I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego , ul. Dąbrowskiego 6
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II, ul. Komisji Edukacji Narodowej 6
  • Zespół Szkół Elektronicznych im. Stanisława Staszica , ul. Łaska 61
  • Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. Obrońców Westerplatte, ul. Żeromskiego 10
  • Zespół Szkół im. Kazimierza Kałużewskiego i Juliusza Sylli, ul. Okrzei 1
  • Zespół Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego, ul. Komisji Edukacji Narodowej 3/5
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5, ul. Zielona 59 (w ramach Zespołu Szkół Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej)

Szkoły artystyczne:

Szkoły policealne i wyższe:

Miasta partnerskie

Osoby związane ze Zduńską Wolą

Lista osób związanych ze Zduńską Wolą, mających biogram na stronach Wikipedii:

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Zduńska Wola":

Miejsce zamieszkania ...

Determinizm ...

Karma ...

Małopolska Droga św. Jakuba ...

Józef Kowalczyk ...

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" ...

Prawo kanoniczne ...

Maria Kazimiera d'Arquien ...

Demokracja ...

1937 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Zduńska Wola":

131. Powstanie Straconych Szans (plansza 9) ...

12. Demokracja bezpośrednia i pośrednia (plansza 19) ...

Komizm w Zemście (plansza 9) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie