Na mapach: 26°11'05.5″N 31°55'07.96″E / 26.184861, 31.9188778

Świątynia w Abydos

Abydos ( eg. Abdżu, arab. Arabat El-Madfurnah – Pogrzebany Arabat) – starożytne miasto w Górnym Egipcie, dzisiaj jest to maleńka wioska na zachodnim brzegu Nilu . W starożytności w pobliżu znajdowało się miasto Tinis , z którego, zgodnie z przekazem, miał pochodzić Narmer .

W okresie Nagada II Abydos stał się jednym z centrów osadniczych Górnego Egiptu , by pod koniec tego okresu wyodrębnić się jako ośrodek władzy. W pobliskim Umm el-Qaab powstała nekropola władców I i II dynastii; z tzw. "0" dynastii (3120-3080 p.n.e.) pochodzą groby królów Iry-Hor i Ka. Chociaż możliwe, że tu znajdowały się tylko cenotafy królów, a miejscem ich pochówku była Sakkara .

Grób faraona Dżera , odrestaurowany w czasach XVIII dynastii , zaczął być otaczany czcią, jako miejsce pochówku Ozyrysa . Cmentarz predynastyczny i wczesnodynastyczny (składający się z trzech wyodrębnionych chronologicznie części) został założony na pustynnym płaskowyżu u wylotu skalnej doliny, którą Egipcjanie uważali za bramę w Zaświaty.

Na cmentarzu U z okresu predynastycznego, odkryto grób tzw. Króla Skorpiona z bogatym wyposażeniem i tabliczkami z pierwszymi hieroglifami . Z okresu wczesnodynastycznego zachowały się stele np. znajdująca się w Luwr stela faraona Dżeta , oraz ślady świątyń. Lokalnym bóstwem Abydos był bóg zmarłych Chentiamentu ("Pierwszy z Zachodnich").

W czasach VI dynastii , Abydos stało się miejscem kultu Ozyrysa . Bóstwo Chentiamentu zachowywało swoje przywileje jeszcze przez kilka wieków. Dopiero za panowania XI dynastii przeszło pod władanie Ozyrysa, (Chentiamentu – został utożsamiony z Ozyrysem – "Ten, który przywodzi Zachodnim"). Zgodnie z wierzeniami starożytnych Egipcjan w Abydos Izyda pochowała szczątki swojego męża zabitego przez Seta , według innych podań jego głowę. Abydos stało się celem pielgrzymek; od czasów XII dynastii (1985-1795 p.n.e.) odbywały się w Abydos słynne misteria ku czci Ozyrysa. Największy rozkwit miasta nastąpił w okresie panowania XIX dynastii .

Wśród ruin odkopanych w 1859 roku przez francuskiego archeologa Auguste Mariette i zachowanych do naszych czasów pozostała świątynia przebudowana w latach 1300-1233 r. p.n.e. za czasów Setiego I i Ramzesa II . Świątynia złożona z 7 kaplic poświęcona była siedmiu bogom: po lewej stronie Ozyrysowi , Izydzie i Horusowi jako trójcy ozyriańskiej. W środkowej części znajdowała się kaplica poświęcona Amonowi . Kolejne dwie umieszczone po prawej stronie były poświęcone Ptahowi , Re-Harakhty. Ostatnia z kaplic była poświęcona Setowi ^[1].

Ściany świątyni pokrywają reliefy przedstawiające króla z synem Ramzesem, składających ofiary przodkom. Dwie tablice, jedna z czasów Setiego, druga z czasów Ramzesa II (ta znajduje się w British Museum w Londynie) są bezcennym źródłem informacji o władcach Egiptu .

Zobacz też

• Umm el-Qaab - nekropola władców starożytnego Egiptu z okresu I i II dynastii
• Lista z Abydos
• Architektura i rzeźba starożytnego Egiptu
• Władcy Egiptu

Przypisy

Bibliografia

Mała Encyklopedia Kultury Antycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1968