Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Zakażenie układu moczowego

Zakażenie układu moczowego

Zakażenie układu moczowego w części nieokreślonej
ICD-10 N39.0
Obraz mikroskopowy bakteriomoczu i ropomoczu.

Zakażenie układu moczowego (ZUM, łac. infectio tractus urinarii, ang. urinary tract infections, UTI) – zakażenie bakteryjne dowolnego odcinka układu moczowego .

Spis treści

Klasyfikacja

Wyróżnia się kilka postaci klinicznych ZUM:

  • Znamienny bakteriomocz - patognomoniczna dla ZUM liczba kolonii bakteryjnych wyhodowanych z 1 mL moczu, zależna od sposobu pobrania moczu, płci pacjenta i objawów klinicznych.
  • Bezobjawowy bakteriomocz - znamienny bakteriomocz bez zmian w badaniu ogólnym moczu i bez klinicznych objawów ZUM.
  • Powikłane zakażenie układu moczowego
  • Niepowikłane zakażenie układu moczowego
  • Nawrót zakażenia układu moczowego - ponowny epizod ZUM wywołany tym samym czynnikiem etiologicznym w okresie pierwszych 3 tygodni od zakończenia leczenia poprzedniego epizodu ZUM.
  • Ponowne zakażenie układu moczowego (reinfekcja)

Epidemiologia

ZUM należą do najczęstszych chorób infekcyjnych wieku dziecięcego. Dotyczą 1% noworodków donoszonych i około 3% wcześniaków. Do 2. roku życia częściej (do 5 razy) chorują chłopcy, potem stosunek ten zmienia się i 8-10 razy częściej zachorowania występują u dziewcząt[1].

Etiologia

U dzieci

U dzieci najczęściej bakterie Gram-ujemne: Escherichia coli odpowiada za 80-90% pierwszych epizodów zakażeń układu moczowego[1]. U 30% chłopców stwierdza się w moczu Proteus ssp. (najczęściej Proteus mirabilis), fizjologicznie bytującego pod napletkiem . Proteus posiada ureazę , rozkładającą mocznik do amoniaku alkalizującego mocz, co sprzyja tworzeniu kamieni struwitowych .

U noworodków częściej niż w innych grupach wiekowych ZUM wywołują Klebsiella. U nastolatków i dorosłych obok Gram-ujemnych bakterii najczęściej spotyka się Staphylococcus saphrophyticus .

U dzieci z wadami wrodzonymi albo zaburzeniami czynnościowymi układu moczowego częstsze są patogeny: Enterococcus , Pseudomonas, Staphylococcus aureus , S. epidermidis, Haemophilus influenzae , Streptococcus grupy B.

Pseudomonas aeruginosa są szczególnie częstą przyczyną szpitalnych ZUM.

Wirusy są rzadkim czynnikiem etiologicznym ZUM dzieci, najczęściej są to adenowirusy . Zakażenia grzybicze mogą być skutkiem antybiotykoterapii, u młodzieży czynnikiem ZUM może być Chlamydia trachomatis .

Patofizjologia

Czynniki sprzyjające kolonizacji układu moczowego lub zwiększające jej ryzyko:

  • obecność receptorów dla uropatogenów na komórkach nabłonka jelit
  • zmiany flory bakteryjnej spowodowane np. antybiotykoterapią
  • cewnikowanie
  • nadmierna kolonizacja bakteryjna ujścia cewki (złe nawyki higieniczne, zaparcia, zanieczyszczanie się, owsica, stany zapalne okolicy krocza, stulejka z zapaleniem żołędzi)
  • zaleganie moczu w pęcherzu (sprzyjają temu wady wrodzone)
  • zmniejszenie stężenia sekrecyjnego IgA
  • odpływy wsteczne
  • obecność receptorów dla fimbrii P na komórkach uroepitelium.
  • zakażenie uropatogennymi bakteriami w czasie ciąży u matki
  • nawracające zakażenia w dzieciństwie
  • wrodzone wady układu moczowego
  • stosowanie antybiotyków o szerokim spektrum
  • zaburzenia czynności pęcherza moczowego

Objawy i przebieg

U noworodków
U niemowląt
  • zwyżki temperatury ciała o nieznanej przyczynie
  • gorączka (w OOZN)
  • rozdrażnienie, niepokój, senność
  • meningizm
  • stan odwodnienia
  • brak łaknienia
  • brak przyrostów masy ciała
  • skłonność do wymiotów
  • wzdęcia
  • drgawki
  • tężyczka
  • bladość i suchość skóry
  • wyprzenia
  • płacz w czasie mikcji (w zapaleniu pęcherza)
U dzieci starszych
  • zwyżki temperatury
  • wzmożone pragnienie
  • wielomocz
  • brak łaknienia
  • mdłości, wymioty
  • ból brzucha
  • zaparcia
  • drgawki
  • bóle głowy
  • męczliwość
  • opóźnienie wzrastania
U dorosłych
  • objawy dyzuryczne
  • częstomocz
  • nykturia
  • ból okolicy nadłonowej
  • ból okolicy lędźwiowej
  • gorączka
  • nudności
  • ból brzucha
  • bóle głowy.

Rozpoznanie

Badanie bakteriologiczne
Badanie ogólne moczu
Kryteria fińskie
  1. temperatura ciała >38°C
  2. OB > 30 w 1. godzinie
  3. CRP > 20
  4. nieprawidłowy ciężar właściwy moczu z rannej próbki
  5. dodatni objaw Goldflama (u dzieci starszych)
Badanie izotopowe nerek
Biopsja ogniska zapalnego

Powikłania

  • ropień korowo-rdzeniowy nerki
  • mnogie ropnie kory nerek
  • ropień okołonerkowy
  • zgorzelinowe odmiedniczkowe zapalenie nerki
  • martwica brodawek nerkowych
  • roponercze
  • przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek
  • niewydolność nerek
  • urosepsa
  • żółtakoziarniniakowe zapalenie nerek
  • nadciśnienie tętnicze : jest najczęstszym powikłaniem nawracających ZUM górnych dróg moczowych u dzieci.
  • nefropatia refluksowa

Leczenie

Leczenie ma na celu:

  • wyjałowienie moczu
  • zapobieganie nawrotom
  • usunięcie przyczyny sprzyjającej zakażeniom (np. wady wrodzonej).

Lek powinien:

  • obejmować spektrum działania przeciwbakteryjnego większość patogenów wywołujących zakażenia w danej grupie pacjentów
  • osiągać terapeutyczne stężenia w krwi i tkankach.
Leczenie bezobjawowego bakteriomoczu

IDSA zaleca leczenie bezobjawowego bakteriomoczu u dorosłych trzech grupach pacjentów:

  • u kobiet w ciąży
  • u mężczyzn przed planowaną resekcją gruczołu krokowego
  • przed zabiegami urologicznymi.

Wskazania do leczenia profilaktycznego u dzieci:

  • wady wrodzone układu moczowego
  • pęcherz neurogenny
  • złogi w drogach moczowych
  • po zabiegach operacyjnych (do 6 miesięcy).

We wstępnym leczeniu zakażeń o ciężkim przebiegu u dzieci zaleca się cefalosporynę III generacji albo penicylinę półsyntetyczną skojarzoną z antybiotykiem z grupy aminoglikozydów . Nie zaleca się kojarzenia aminoglikozydów z cefalosporynami i z furosemidem , gdyż zwiększa to ich nefro- i ototoksyczność .

Uzasadnione jest stosowanie preparatów skojarzonych z inhibitorami β-laktamaz (sulbaktam, klawulonian), ponieważ narasta oporność na ampicylinę i amoksycylinę.

We wstępnym leczeniu zakażeń o lżejszym przebiegu u dzieci zaleca się cefalosporyny II generacji albo penicyliny półsyntetyczne z inhibitorem β-laktamaz. U starszych dzieci można we wstępnym leczeniu zastosować kotrimoksazol . Stosowanie fluorochinolonów jest ograniczone ze względu na ich chondrotoksyczność.

U niemowląt i dzieci w ciężkim stanie klinicznym zalecane jest leczenie w warunkach szpitalnych. Utrzymujący się po 2 dniach leczenia dodatni posiew moczu lub utrzymywanie sie objawów jest wskazaniem do zmiany leku. Czas trwania leczenia powinien wynosić 7-10 dni, u dzieci z objawami odmiedniczkowego zapalenia nerek 14 dni.

Profilaktyka zakażeń u dzieci
Leczenie ZUM u dzieci
PostaćLeki pierwszego rzutu
Zakażenie dolnego odcinka:Kotrimoksazol 24-36 mg/kg 2×dziennie p.o.
Nevigranon 60 mg/kg m.c. 3×dziennie p.o.
Odmiedniczkowe ostre zapalenie nerek Ampicylina
Amoksycylina
Augmentin
Unasyn
Urosepsa (bakterie Gram-ujemne)Cefalosporyna III generacji + aminoglikozy lub augmentyna
Penicylina + aminoglikozyd
Leczenie ZUM u dorosłych
PostaćLeki pierwszego rzutuLeki drugiego rzutu
Niepowikłane zapalenie pęcherzaTrimetoprim
Kotrimoksazol
Ciprofloksacyna
Amoksycylina + klawulonian
Nitrofurantoina
Amoksycylina
Fosfomycyna
Nawracające zapalenie pęcherza moczowegoTrimetoprim
Kotrimoksazol
Ciprofloksacyna
Amoksycylina + klawulonian
Nitrofurantoina
Amoksycylina
Fosfomycyna
Niepowikłane ostre odmiedniczkowe zaplenie nerekNa podstawie posiewu moczuKotrimoksazol
Amoksycylina + Klawulonian
Powikłane ZUMCiprofloksacyna
Dawkowanie leków w ZUM u dorosłych
LekDawkaDroga
podania
Uwagi
Amikacyna do 15 mg/kg co 24 hi.v.
Amoksycylina 500 mg co 8-12 h
1000 mg co 12 h
p.o.
Amoksycylina + klawulonian500 mg co 8-12
1000 mg co 8 h
p.o.
i.v.
Dawki w przeliczeniu na amoksyclinę
Cefazolina 500-1000 mg co 8 hiv.
Cefotaksym 1000-2000 mg co 8-12 hi.v.
Ceftazydym 250-500 mg co 12 hi.v.
Cefrtiakson1000-2000 mg co 24 h
Aksetyl cefuroksymu 125-250 mg co 12 hp.o.
Cefadroksyl 1000 mg co 12 hp.o.
Cefepim500-1000 mg co 12 hi.v.
Cyprofloksacyna 250-500 mg co 12 h
250-400 mg co 12 h
p.o.
i.v.
Gentamycyna 160 mg co 24 hi.v.W zakażeniach powikłanych większe dawki
Nitrofurantoina 50-100 mg/dp.o.
Imipenem 250-500 mg co 6 hi.v.
Meropenem500-1000 mg co 12 hp.o.
Norfloksacyna 400 mg co 12 hp.o.
Trimetoprim 100 mg co 12 hp.o.
Kotrimoksazol 480-900 mg co 12 hp.o./i.v.

Profilaktyka niefarmakologiczna

  • wprowadzenie właściwych nawyków higienicznych
  • zwalczanie zaparć
  • leczenie owsicy
  • leczenie stanów zapalnych krocza, pochwy
  • regularne, częste mikcje
  • zapewnienie odpowiedniej podaży płynów

Rokowanie

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Pediatria. Podręcznik do Państwowego Egzaminu Lekarskiego i egzaminu specjalizacyjnego. Anna Dobrzańska, Józef Ryżko (red.). Wrocław: Urban&Partner, 2005, ss. 679-683. . 

Bibliografia

  • Pediatria. Podręcznik do Państwowego Egzaminu Lekarskiego i egzaminu specjalizacyjnego. Anna Dobrzańska, Józef Ryżko (red.). Wrocław: Urban&Partner, 2005, ss. 679-683. . 
  • Pediatria. Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec (red.). Warszawa: 2003. . 
  • Nawracające zakażenia układu moczowego
  • Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne, tom II. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, ss. 1337-1347. . 

Linki zewnętrzne

Przeczytaj !


Inne hasła zawierające informacje o "Zakażenie układu moczowego":

Rak języka ...

Nadciśnienie tętnicze ...

Oddychanie komórkowe ...

1972 ...

Mioglobina ...

Nowa Anglia ...

Zawał mięśnia sercowego ...

Krwioplucie ...

Oskrzeliki ...

Harrachov ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Zakażenie układu moczowego":

12b Prędkość i hamowanie - część 2 (plansza 8) ...

Układ okresowy pierwiastków (plansza 20) ...

22 Eksploatacja i obsługa pojazdu (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie