Plan Zakazanego Miasta. Czerwona linia pokazuje podział na dwór wewnętrzny (północny) i zewnętrzny (południowy).
| A.
Brama Południkowa
B. Brama Boskiej Mocy
C. Zachodnia Brama Chwały
D. Wschodnia Brama Chwały
E. Boczne wieże
F. Brama Najwyższej Harmonii
G.
Pawilon Najwyższej Harmonii
| H. Pawilon Waleczności
J. Pawilon Literackiej Chwały
K. Kuchnie południowe
L. Pałac Niebiańskiej Czystości
M. Ogród cesarski
N. Pawilon Kształtowania Charakteru
O. Pałac Spokojnej Długowieczności |
Wnętrze jednego z pawilonów
Zakazane Miasto (
chiń.
故宫, Gù Gōng, dosł. "Starożytny Pałac") – dawny pałac cesarski dynastii
Ming
i
Qing
, znajdujący się w centrum
Pekinu
. Gugong w
1987
został wpisany na
listę światowego dziedzictwa UNESCO
.
Historia
Kompleks pałacowy zbudowano w latach
1406
-
1420
, na polecenie cesarza
Yongle
z dynastii
Ming
na miejscu dawnego Chanbałyku (chiń. Dadu), miasta stołecznego mongolskiej dynastii
Yuan
. Do
1644
zasiadali w nim cesarze dynastii Ming. W czasie wojny domowej i najazdu
Mandżurów
większość zabudowań uległa zniszczeniu, ale zostały odbudowane przez następną, mandżurską dynastię
Qing
. Po ustanowieniu republiki w
1912
, część zewnętrzną Zakazanego Miasta udostępniono jako muzeum, w części wewnętrznej do roku
1924
nadal mieszkał cesarz. Podczas inwazji japońskiej Zakazane Miasto uległo poważnym zniszczeniom. Po powstaniu
Chińskiej Republiki Ludowej
Zakazane Miasto zostało odbudowane i w
1965
ponownie udostępnione jako muzeum. W okresie
rewolucji kulturalnej
w Zakazanym Mieście z rozkazu
Zhou Enlaia
stacjonowało wojsko mające chronić je przed zniszczeniem przez
hunwejbinów
.
Opis
Pałac otoczony jest
murem obronnym
z
wieżami
przykrytymi charakterystyczną dla całego kompleksu żółtą
dachówką
, oraz
fosą
. Kompleks rozplanowano wzdłuż głównej osi
północ
–
południe
. Na obszarze o długości 960 m i szerokości 760 m wzniesiono ok. 800 pałaców i wiele mniejszych pawilonów. Pałac i sąsiadujące parki z trzema sztucznymi stawami tworzą całościową, zamkniętą kompozycję.
Południowym wejściem jest
Brama Południkowa
(Wumen); za nią znajduje się brama Brama Najwyższej Harmonii, za którą z kolei znajduje się centrum pałacu, a zarazem administracyjne i ceremonialne centrum Cesarstwa: kompleks trzech hal tronowych. Od południa pierwszy jest
Pawilon Najwyższej Harmonii
(Taihedian), zbudowany w
1627
. Dalej na północ - mniejszy pawilon Zhonghedian, w którym
cesarz
przygotowywał się do uroczystości i Baohedian – sala audiencji. Wszystkie trzy budynki oficjalnej części pałacu zbudowano na trójstopniowym, marmurowym cokole, którego ściany ozdobiono
reliefem
przedstawiającym
smoki
. W najokazalszym pawilonie
Taihedian
odbywały się uroczystości koronacyjne, z okazji urodzin cesarza i
Nowego Roku
. Główne hale, podobnie jak większość budynków Zakazanego Miasta, utrzymane są w szczęśliwych w chińskiej symbolice kolorach: czerwonym (ściany i kolumny) i żółtozłotym (dachy). Charakterystyczny odcień dachówki był zastrzeżony dla pałaców cesarskich.
Za częścią oficjalną, oddzielona
murem
i
bramą
Qianqingmen znajduje się część prywatna, również złożona z trzech, umieszczonych wzdłuż tej samej osi obiektów: pałacu Qiangqinggong (Pałac Niebiańskiej Czystości), pałacu Kunninggong (Pałac Ziemskiego Spokoju) – rezydencje cesarskiej pary oraz pawilonu Jiaotaidian (Sala Jedności).
Pałace rodziny cesarskiej, konkubin cesarskich itp. są w północnej części kompleksu, po obu stronach głównej osi (pod samym murem zlokalizowane są ogrody). W południowej części, na wschód i na zachód od Taihedian są budynki administracji cesarskiej.
Symetryczne założenie, oparte o podstawową oś północ-południe, z pomocniczymi osiami równoległymi do głównej, wyrażało harmonię, która winna panować we wszechświecie. Cesarz, zasiadający w sali tronowej najważniejszej hali Taihedian, w centrum pałacu, położonego w centrum miasta - zajmował (w sensie kosmologicznym) miejsce w centrum świata.
Pałac był częścią większej całości zabudowań cesarskich: na zachód od niego znajdowały się parki wokół trzech sztucznych jezior (hai), Południowego (nan), Środkowego (zhong) i Północnego (bei). Północny
Park Beihai
jest udostępniony dla publiczności; pozostałe dwa, kompleks
Zhongnanhai
, to rezydencja najwyższych władz
ChRL
. Na północ od zabudowań Gu Gong położony jest
Park Jingshan
. Wzgórze Węglowe w Parku Jingshan, usypane z ziemi wydobytej z fosy pałacu, osłania kompleks od północy, zgodnie z zasadami chińskiej geomancji
fengshui
; od południa ochrania pałac woda płynąca niewielkim kanałem między
Wumen
a Taihemen. Na południe od Pałacu, za
Bramą Południkową
znajdowały się dwa kompleksy świątynne: na wschód od głównej osi Świątynia Przodków Cesarskich (
Taimiao
), obecnie Ludowy Pałac Kultury, a na zachód - Ołtarz Ziemi i Plonów (Shejitan), obecnie Park
Sun Jat-Sena
. Na południowym krańcu alei między świątyniami znajduje się
Brama Niebiańskiego Spokoju
, a za nią
Plac Tian'anmen
.
Zobacz też
