Thomas Woodrow Wilson
Data urodzenia	28 grudnia 1856
Data śmierci	3 lutego 1924
28. Prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres urzędowania	od 4 marca 1913 do 4 marca 1921
Przynależność polityczna	Partia Demokratyczna
Pierwsza Dama	Ellen Wilson , Edith Wilson
Poprzednik	William Taft
Następca	Warren Harding
34. Gubernator stanu New Jersey
Okres urzędowania	od 17 stycznia 1911 do 1 marca 1913
Poprzednik	Horace Baker
Następca	James F. Fielder
Rektor Uniwersytetu Princeton
Okres urzędowania	od 1902 do 1910
Poprzednik	Francis L. Patton
Następca	John G. Hibben

Thomas Woodrow Wilson (ur. 28 grudnia 1856 w Staunton, Wirginia , zm. 3 lutego 1924 w Waszyngtonie , Dystrykt Kolumbii) – dwudziesty ósmy prezydent USA ( 1913 - 1921 ).

Wilson, urodzony w rodzinie prezbiteriańskiego pastora i wykładowcy uniwersyteckiego, ukończył Uniwersytet Princeton oraz Wydział Prawa na uniwersytecie w Wirginii . Zrobił doktorat na Johns Hopkins University i rozpoczął karierę naukową. Jest to także pierwszy amerykański politolog .

Bardzo szybko piął się w górę i w roku 1902 został rektorem Uniwersytetu Princeton .

Wilson stawał się coraz bardziej znany, co skłoniło konserwatywne kręgi wewnątrz Partii Demokratycznej do rozważenia jego kandydatury na prezydenta kraju. Najpierw jednak wystartował, w 1910 , w wyborach na gubernatora New Jersey . W 1912 demokraci nominowali go na prezydenta.

Mimo iż zdobył jedynie 42% głosów obywateli, to zadecydowała miażdżąca przewaga głosów elektorskich.

Już na początku swej prezydentury Wilson przeprowadził przez Kongres trzy ważne ustawy. Jedna z nich – Underwood Act – przewidywała obniżenie stawek celnych, druga – Federal Reserve Act – pozwalała na bardziej elastyczne gospodarowanie skarbem państwa, trzecia z kolei powoływała do życia Federalną Komisję Handlu (Federal Trade Commission), której zadaniem było zwalczanie nieuczciwych praktyk w biznesie. Jego program, znany jako New Freedom, dawał obywatelom prawo do swobodnego zrzeszania się oraz do strajku .

W 1913 Wilson wziął udział w pierwszej oficjalnej prezydenckiej konferencji prasowej w historii Stanów Zjednoczonych. Kontakty z prasą traktował jako środek do zdobycia poparcia dla swego programu^[1].

4 sierpnia 1914 prezydent ogłosił neutralność USA w I wojnie światowej .

Na kolejne zmiany nie trzeba było długo czekać. W 1916 administracja Wilsona zakazała zatrudniania dzieci oraz ograniczyła czas pracy robotników kolejowych do ośmiu godzin dziennie. Te zmiany, oraz hasło "on trzyma nas z dala od wojny" (chodziło o toczącą się wówczas wojnę w Europie), pozwoliły Wilsonowi wygrać kolejne wybory, w których uzyskał 51,67% głosów.

Wkrótce po nich prezydent stwierdził, że Ameryka nie może pozostać neutralna w obliczu wojny światowej. 2 kwietnia 1917 Wilson poprosił Kongres o wypowiedzenie wojny Niemcom .

Przyłączenie się USA z wolna przeważało losy wojny na korzyść aliantów. W styczniu 1918 prezydent przedstawił przed Kongresem cele, które USA chcą osiągnąć w tej wojnie. Są one znane jako 14 punktów Wilsona i stały się podstawą traktatu wersalskiego .

Po podpisaniu przez Niemcy kapitulacji, Wilson wyjechał do Paryża , gdzie pracował na rzecz zapewnienia światu stałego pokoju. Następnie prezentował traktat wersalski przed Kongresem. Jednak po wyborach w 1918 demokraci utracili większość i Kongres, przewagą siedmiu głosów, traktat odrzucił.

Wilson, wbrew ostrzeżeniom lekarzy, zaczął podróżować po kraju i przekonywać współobywateli do traktatu. Wyczerpany doznał ciężkiego udaru, który omal go nie zabił.

W 1919 przyczynił się do założenia Ligi Narodów , za co otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla .

Prezydent zmarł w 1924 . Był żonaty dwukrotnie: najpierw z Ellen Wilson , a po jej śmierci z Edith Wilson .

Jego portret występuje na, nieznajdującym się w powszechnym obiegu , banknocie stutysięcznodolarowym .

Był przyjacielem polskiego pianisty i działacza Ignacego Jana Paderewskiego . Paderewski ufundował mu pomnik , który w 1931 roku został odsłonięty w poznańskim Parku Wilsona . Autorem rzeźby był Gutzon Borglum - autor twarzy Jerzego Waszyngtona wyrzeźbionej w zboczu góry Rushmore.

Honorowe obywatelstwa

• Rzym ^[2]

Przypisy

Zobacz też

• Pomnik Woodrowa Wilsona w Poznaniu