Wojny punickie – nazwa ogólna dla
konfliktów zbrojnych
między
Republiką rzymską
, a
Kartaginą
, państwem powstałym z fenickiej (łac. Poeni –
Fenicjanie
, punicus – fenicki, bella punica – wojny fenickie)
kolonii
w
Afryce
północnej (obecnie
Tunezja
), jakie rozegrały się z przerwami w okresie od
264
do
146 r. p.n.e.
Przyczyny
Przyczyny wojen punickich
skupiały się wokół sporów o wpływy polityczne i gospodarcze w zachodniej części basenu
Morza Śródziemnego
.
Zarys przebiegu
Pierwsza wojna punicka
w latach
264
-
241 p.n.e.
toczyła się głównie na
Sycylii
i oblewających ją morzach.
Teatrem
drugiej wojny punickiej
w latach
218
-
201 p.n.e.
był obszar niemal całego wybrzeża zachodniej części
Morza Śródziemnego
, w szczególności
Italia
, południowa
Hiszpania
i
Afryka
północna.
Ostatnia,
trzecia wojna punicka
w latach
149
-
146 p.n.e.
miała miejsce w afrykańskich terytoriach
Kartaginy
i zakończyła się jej zdobyciem oraz zburzeniem.
Wynik i skutki
Każda z wojen, pomimo zmiennego przebiegu i okresów przewag kartagińskich (szczególnie pod wodzą
Hannibala
w czasie
drugiej wojny punickiej
), przyniosła wygraną Rzymianom, którzy stopniowo przejmowali posiadłości i wpływy
Kartaginy
, by w końcu zniszczyć ją zupełnie, a jej ludność zgładzić lub wziąć w niewolę.
Zwycięstwa w wojnach punickich pozwoliły
Rzymowi
na stworzenie
imperium rzymskiego
w zachodniej części
Morza Śródziemnego
, jak też militarnych i gospodarczych podstaw do późniejszej ekspansji w kierunku wschodnim.
Znaczenie
Znaczenie w kulturze rzymskiej
Zniszczenie Kartaginy pomimo zmiennych kolei
wojen
, było jednym z najistotniejszych zdarzeń
kulturotwórczych
, kształtujących świadomość
społeczeństwa
rzymskiego; świadectwem wytrwałości i bezwzględności[1] państwa, dążącego do wpływów politycznych i gospodarczych oraz ich rozszerzania. Znienawidzona zaś postać
Hannibala
, również i w następnych stuleciach pozostała dla Rzymian symbolem najwyższego stopnia zagrożenia.[2]
Wpływ na kulturę współczesną
Od okresu
Odrodzenia
, wiedza o przebiegu wojen punickich i okolicznościach zagłady fenickiej kolonii stała się
kanonem
wykształcenia w kręgu
kultury zachodniej
, w tym studiów
strategicznych
i
taktycznych
na nowożytnych uczelniach wojskowych[3], jak też źródłem inspiracji dla wielu dzieł sztuki, w tym
literatury pięknej
[4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ por. kontekst słów
Katona Starszego
Ceterum censeo Carthaginem esse delendam
.
- ↑ zob. np. Horacy, Epody, dzieło XVI (Altera iam teritur bellis civilibus aetas...); por. .
- ↑ B.W.Tuchman, Sierpniowe salwy, tłum. M. J. i A. Michejd, wyd. II, Wydawnictwo MON, Warszawa 1988, s.40 i n.; B.W.Tuchman, Wyniosła wieża. Świat przed pierwszą wojną 1890-1914, tłum. J.Zawadzka, wyd. Bellona, Warszawa 1997, s.142; T.M.Holmes, Classical Blitzkrieg: The Untimely Modernity of Schlieffen's Cannae Programme, The Journal of Military History, vol.67, no.3, July 2003.
- ↑ por. wpływ na literaturę piękną (np. odniesienia do wojen punickich -
K.Wierzyński
"Ballada o Kartaginie"; przedstawienie zagłady Kartaginy -
A.Asnyk
"Na polach Kartagi"; przedstawienie upadku
Syrakuz
i śmierci
Archimedesa
w czasie
drugiej wojny punickiej
-
A.Słonimski
"Niemcom"), czy sztukę filmową (np. inscenizacja cyrkowa
bitwy pod Zamą
w
filmie
Ridleya Scotta
"Gladiator"
).