Sir William Randal Cremer (używał głównie imienia Randal, ur.
18 marca
1838
w
Fareham
, zm.
22 lipca
1908
w
Londynie
) -
brytyjski
lider związkowy, rzecznik arbitrażu międzynarodowego, laureat
Pokojowej Nagrody Nobla
1903
.
Sytuacja rodzinna zmusiła go do podjęcia pracy w młodym wieku; pracował jako cieśla. Zaangażował się w ruch związkowy w
Londynie
, przewodniczył organizacji walczącej o 9-godzinny dzień pracy, następnie związkowi zawodowemu brytyjskich cieśli. W latach
1865
-
1866
był sekretarzem brytyjskiej sekcji
I Międzynarodówki
. Wspierał ważne wydarzenia europejskie i światowe – polskie
powstanie styczniowe
, siły Północy w amerykańskiej
wojnie secesyjnej
, działalność
Garibaldiego
we
Włoszech
. W
1868
bez powodzenia ubiegał się o miejsce w Izbie Gmin.
Pod wpływem wojny
prusko
-
francuskiej
zaangażował się zdecydowanie w pokojowy ruch europejski. W
1870
współzakładał i był sekretarzem Robotniczego Stowarzyszenia Pokoju. Ponownie przegrał wybory parlamentarne w
1874
, zyskał mandat dopiero w
1885
z ramienia partii liberałów. W
1888
przekształcił Robotnicze Stowarzyszenie Pokoju w Ligę Arbitrażu Amerykańskiego i zabiegał o poparcie dla samej organizacji (jak i dla reprezentowanych przez nią idei) m.in. u prezydenta
USA
. Podjął współpracę m.in. z parlamentarzystą francuskim
Fredericem Passy
, co zaowocowało powołaniem w
1889
Unii Międzyparlamentarnej. Cremer pełnił w Unii funkcję sekretarza.
W
1903
Cremer został wyróżniony
Pokojową Nagrodą Nobla
za wieloletni wkład w pokój na świecie, w szczególności za promowanie idei współpracy międzynarodowej parlamentarzystów i arbitrażu w konfliktach międzynarodowych. Dopiero w styczniu
1905
wygłosił odczyt noblowski, zatytułowany Rozwój i znaczenie arbitrażu.
W Izbie Gmin zasiadał do
1895
i ponownie od
1900
.
Źródła:
