Widłak goździsty
Systematyka wg Reveala
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Gromada	widłaki
Klasa	widłaki jednakozarodnikowe
Rząd	widłakowce
Rodzina	widłakowate
Rodzaj	widłak
Nazwa systematyczna
Lycopodium clavatum L.

Gatunek trujący

Gatunek leczniczy

Widłak goździsty, babimór – (Lycopodium clavatum L. )- roślina kosmopolityczna z rodziny widłakowatych . Rośnie na całym świecie w klimacie umiarkowanym . W Polsce pospolity na niżu i w górach. Status gatunku w florze Polski : gatunek rodzimy .

Morfologia

Pokrój

Zarodnikowa roślina wieloletnia podobna do mchu .

Łodyga

Długie do 1m, płożące się pędy, częściowo pod ziemią, widlasto rozgałęzione, koloru zielonego z wzniesionymi do wysokości 20 cm, widlasto rozgałęzionymi gałązkami. Pędy i gałązki gęsto ulistnione.

Liście

Całobrzegie ,skrętoległe, wąskie, lancetowate, w górnej części łodygi gęste, rzadsze w dolnej. Liście prostopadle odstające od łodygi, jasnozielone, wygięte, ku górze zakończone białymi włoskami, które na końcach pędów tworzą białe pędzelki.

Kłos zarodnionośny  

Sporofile (liście zarodnionośne) w ilości od dwóch do trzech jajowate, wydłużone, zebrane w żółtawo – biały kłos, osadzone na długich szypułkach. Zarodniki , koloru żółtego na sporofilach, dojrzewają od lipca do września.

Korzenie

Rozgałęzione wychodzące z pędów i mocujące je do podłoża na całej długości.

Sporofilostan

Biologia

• W zarodniach widłaków jednakozarodnikowych (usadowionych na liściach zarodnionaśnych tworzących zazwyczaj kłos powstają po mejozie identyczne zarodniki. Przedrośla widłaków jednakozarodnikowych są jednopienne, czyli na jednej roślinie tworzą się zarówno rodnie jak i plemnie . Po zapłodnieniu (w wodzie) z zygoty wyrasta nowa rozgałęziona łodyżka sporofitu . U współczesnych widłaków cały ten cykl może trwać nawet 25 lat (kilkanaście lat trwa rozwój samego przedrośla). Często rozmnaża się wgetatywnie.
• Roślina trująca  : Cały pęd zawiera trujące alkaloidy .

Ekologia

Biotop , wymagania: Porasta torfowiska , wrzosowiska , widne suche bory i lasy mieszane , ze szczególnym upodobaniem lasów iglastych . Lubi ubogie gleby krzemowe, silnie zakwaszone i umiarkowanie suche. W górach występuje po piętro kosodrzewiny . Chamefit . Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych klasy (Cl.) Nardo-Callunetea^[1]. Często tworzy duże łany będące wielkim klonem pochodzącym od jednego macierzystego osobnika. Odgrywa ważną rolę w poszyciu lasu, gromadząc wodę, oraz tworzy specyficzne zbiorowiska roślinne – torfowiska.

Zastosowanie

Roślina lecznicza do celów leczniczych wykorzystywany jest wysuszony pyłek zarodnikowy

• Działanie: moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe. Zalecany przy schorzeniach dróg moczowych, piasku w moczu, schorzeniach wątroby.
• Używany zewnętrznie jako zasypka na rany, wypryski oraz przy łuszczycy.

Zagrożenie i ochrona

W Polsce jest objęty całkowitą ochroną gatunkową . Dozwolone jest (po uzyskaniu zgody konserwatora przyrody) zbieranie kłosów zarodnionośnych. Bywa na dużą skalę niszczony wskutek zrywania pędów do celów ozdobnych oraz leczniczych^[2].

Ciekawostki

• Według wierzeń ludowych pędy widłaka zawieszone pod powałą w dzień Bożego Ciała przeciwstawiały się siłom nieczystym oraz chroniły przed marami nocnymi.
• Pyłek zarodników używany jest w odlewnictwie do wysypywania form precyzyjnych odlewów .
• Indianie Potawatomi używali owocujących zarodników widłaka goździstego w zaburzeniach menstruacyjnych , jako leku tamującego krew i jako leczniczego środka ściągającego.

Przypisy

Bibliografia