Wiesiołkowate
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Rząd :	mirtowce
Rodzina :	wiesiołkowate
Nazwa systematyczna
Onagraceae Juss. Gen. Pl.: 317. 1789 , nom. cons.)
Synonimy
Oenotheraceae

Diagram kwiatowy wiesiołka Oenothera

Wiesiołkowate (Onagraceae Juss.) – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca około 22 rodzaje i około 656 gatunków . Rodzina kosmopolityczna, jest rozpowszechniona na całym świecie od strefy borealnej po tropikalną poza suchymi strefami Afryki i Australii . Nazwa rodziny pochodzi od rodzaju Onagra (obecnie Oenothera).

Morfologia

Pokrój 

Rośliny zielne, rzadziej krzewy lub drzewa (bardzo rzadko, do 30 m wysokości)^[2].

Liście  

Zwykle naprzeciwległe i wydłużone, często zebrane przy ziemi w różyczkę liściową.

Kwiaty  

Kwiaty entomogamiczne lub anemogamiczne , (2-)4(-7) krotne, mające ogólny wzór kwiatowy *K₄C₄A₄₊₄G₍₄₎[słupek dolny]. Dno kwiatowe silnie wydłużone ( hypancjum ). Rośliny zwykle jednopienne.

Owoce  

Zwykle suche – torebka , rzadko orzech , wyjątkowo jagoda , nasiona liczne.

Biologia

Rośliny przeprowadzają fotosyntezę typu C₃. Przypuszczalna podstawowa liczba chromosomów dla rodziny to 11, przy czym x=(6-)7(-18).

Systematyka

Przynależność rodziny do rzędu mirtowców (Myrtales) nie budzi wątpliwości, jest ona zaliczana do niego we wszystkich ważniejszych systemach klasyfikacji roślin.

Pozycja wg APWeb (2001...)

W aktualizowanym systemie APG II w ujęciu Petera Stevensa rodzina siostrzana dla rodziny krwawnicowatych (Lythraceae) w obrębie rzędu mirtowców ((Myrtales). Rząd należy do kladu różowych (rosids) i w jego obrębie jest kladem siostrzanym bodziszkowców ^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne Magnoliophyta Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe Rosidae Takht., nadrząd Myrtanae Takht., rząd mirtowce Myrtales Rchb., podrząd Onagrineae Rchb., rodzina wiesiołkowate Onagraceae Juss.^[3]

Podział wg klasyfikacji filogenetycznej^[4][1]

• Podrodzina: Ludwigioideae W. L. Wagner & Hoch (brak hypancjum)
  • Rodzaj: Ludwigia L. , Sp. Pl. 1: 118 [1204]. 1753 – ludwigia (P)
• Podrodzina: Onagroideae (hypancjum wydłużone)
  • Rodzaj: Hauya DC. , Prodr. 3: 36. Mar (med.). 1828
  • Rodzaj: Fuchsia L., Sp. Pl. 1191. 1753 – fuksja
  • Rodzaj: Circaea L., Sp. Pl. 1: 9. 1753 – czartawa (P)
  • Rodzaj: Lopezia Cav., Icon. 1: 12. 1791
  • Rodzaj: Megacorax S. González & W. L. Wagner, Novon 12: 360-365. 2002
  • Rodzaj: Gongylocarpus Schltdl. & Cham., Linnaea 5: 557. 1830
  • Rodzaj: Chamerion (Raf.) Raf. ex Holub, Folia Geobot. Phytotax. 7: 85. 1972 (syn. Chamaenerion Scop.) – wierzbówka (P)
  • Rodzaj: Epilobium L., Sp. Pl. 347. 1753 – wierzbownica (P)
  • Rodzaj: Xylonagra Donn. Sm. & Rose, Contr. U.S. Natl. Herb. 16: 294. 1913
  • Rodzaj: Clarkia Pursh, Fl. Amer. Sept. 1: 256. 1814 (incl. Godetia) – klarkia (dzierotka)
  • Rodzaj: Gayophytum A. Juss., Ann. Sci. Nat. (Paris) 25: 18. 1832
  • Rodzaj: Chylismiella (Munz) W. L. Wagner, Hoch & P. H. Raven
  • Rodzaj: Taraxia (Nutt. ex Torr. & A. Gray) Raim. in Engl. & Prantl, Nat. Pflanzenfam. 3(7): 216. 1893
  • Rodzaj: Eulobus Nutt. ex Torr. & A. Gray, Fl. N. Amer. 1: 514. 1840
  • Rodzaj: Chylismia (Nutt. ex Torr. & A. Gray) Raim. in Engler & Prantl, Nat. Pflanzenfam. 3(7): 217. 1893
  • Rodzaj: Oenothera L., Sp. Pl. 346. 1753 (incl. Gaura) – wiesiołek (P)
  • Rodzaj: Eremothera W.L. Wagner & Hoch
  • Rodzaj: Camissonia Link, Jahrb. Gewächsk. 1(1): 186. 1818
  • Rodzaj: Tetrapteron (Munz) W. L. Wagner & Hoch
  • Rodzaj: Cammissoniopsis W. L. Wagner & Hoch
  • Rodzaj: Neoholmgrenia W. L. Wagner & Hoch

(P) – rodzaj występuje we florze Polski

Synonimy

• Onagraceae Adans. , Fam. Pl. 2: 81. 1763, nom. cons.^[5]
• Circaeaceae Ruthe
• Epilobiaceae Ventenat
• Fuchsiaceae (DC.) Lilja
• Isnardiaceae Martynov
• Jussiaeaceae Martynov
• Lopeziaceae (Spach) Lilja
• Oenotheraceae C. C. Robin

Zastosowanie

Większość rodzajów zawiera gatunki uprawiane jako rośliny ozdobne (np. Fuchsia, Ludwigia, Oenothera), niektóre są roślinami leczniczymi lub stosowane są do wyrobu kosmetyków (np. wiesiołek Oenothera).

Entomofauna związana

Wiele roślin z rodziny wiesiołkowatych to rośliny pokarmowe postojaków, motyli z rodziny zawisakowatych , np. postojaka wiesiołkowca (Proserpinus proserpina).

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Onagraceae na dmoz.org