Wierzba szara
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Rząd :	malpigiowce
Rodzina :	wierzbowate
Rodzaj :	wierzba
Gatunek :	wierzba szara
Nazwa systematyczna
Salix cinerea L. Sp. pl. 2:1021. 1753
Mapa zasięgu
Zielony: Salix cinerea subsp. cinerea Pomarańczowy: Salix cinerea subsp. oleifolia Zielony: Salix cinerea subsp. cinerea Pomarańczowy: Salix cinerea subsp. oleifolia

Pokrój

Liście

Kwiatostan

Wierzba szara, łoza (Salix cinerea) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny wierzbowatych . Rodzime obszary jej występowania to Azja i Europa, rozprzestrzeniła się również w Australii i Nowej Zelandii^[2]. W wielu krajach jest uprawiana. W Polsce gatunek pospolity w stanie naturalnym na całym niżu.

Morfologia

Pokrój

Szeroko rozrastający się krzew wysokości do 6 m. Z reguły tworzy regularne, duże i gęste kępy.

Pędy

Roczne gałązki brunatne, grube i silnie omszone. Starsze gałęzie pokryte charakterystycznymi płaskimi wklęsłościami. Po zdarciu nad nimi kory zaobserwować można w drewnie wypukłe listewki. Pączki owłosione, okrągłe, grube i silnie wypukłe.

Liście

Odwrotnie jajowate, lub eliptyczne, zaostrzone, o brzegach płytko piłkowanych, czasami całobrzegie. Wyrastają na ogonkach o długości do 1,5 cm, mają długość 5-10 cm, szerokość do 4,5 cm i duże, nerkowate przylistki długo utrzymujące się na roślinie. Blaszka lekko pomarszczona, spodem jasnozielona, górą matowa, brudnozielona. Na spodzie liści wyraźnie wystająca sieć nerwów 3 i 4 rzędu. Młode liście silnie owłosione, później łysieją. Nie czernieją podczas suszenia.

Kwiaty

Roślina dwupienna . Kwiaty zebrane w kotki o dwubarwnych przysadkach ; górą czarniawych, dołem jasnych. Kotki żeńskie mają 3-9 łusek u nasady. Ich owłosione słupki o wydłużonych, rozchylonych i skośnie wzniesionych do góry znamionach osadzone są na trzonku (krótszym od zalążni ), szyjki słupka brak. Kotki męskie również mają dwubarwne przysadki o łopatkowatym kształcie i owłosione długimi włosami. Ich kwiaty z jednym wydłużonym i zgiętym na szczycie miodnikiem mają pręciki u nasady owłosione, o wolnych nitkach i pylnikach początkowo czerwonych, w czasie dojrzewania żółtych, a po przekwitnięciu brunatnych.

Owoc

Torebka o klapach spiralnie odwiniętych na zewnątrz.

Biologia i ekologia

Zarasta wilgotne, nieużytkowane łąki , torfowiska , brzegi wód. W górach występuje po regiel dolny . Fanerofit . W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl/O/All. Alnetea glutinosae i Ass. Salicetum pentandro-cinereae^[3]. Kwitnie od marca do kwietnia, zwykle przed rozwojem liści, jest rośliną owadopylną i miododajną . Nasiona rozsiewane przez wiatr .

Zmienność

Czasami można spotkać różniące się od typowej formy mieszańce z gatunkami: w. borokolistna , w. czerniejąca, w. długokończysta, w. iwa , w. lapońska , w. pięciopręcikowa , w. płożąca , w. purpurowa , w. rokita , w. śniada, w. siwa , w. trójpręcikowa , w. uszata , w. wawrzynkowa ^[4].

Zastosowanie

• Czasami uprawiana jako roślina ozdobna w naturalnej formie krzewiastej lub piennej (szczepiona na pniu innego gatunku wierzby). Szczególnie nadaje się do obsadzania brzegów oczek wodnych . Forma pienna może również stanowić dekorację trawnika .
• Sposób uprawy: Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, potrzebuje natomiast stale wilgotnego podłoża. Preferuje stanowiska słoneczne. Aby powstała ładna i gęsta korona, należy ją systematycznie przycinać.

Wierzba szara w kulturze

Wierzba szara (łoza) została wspomniana m.in. w II części "Dziadów" Adama Mickiewicza

KRUK:

Ale pan gniewny zawoła:

"Potrzeba dać przykład grozy".

Zbiegł się lud z całego sioła,

Przywiązano mnie do sochy,

Zbito dziesięć pęków łozy.

Każdą kość, jak z kłosa żyto,

Jak od suchych strąków grochy,

Od skóry mojej odbito!

Przypisy

Bibliografia