Warcaby
Liczba graczy	2
Czas przygotowania	około minuty
Czas gry	partie turniejowe trwają około 5 do 6 godzin.
Elementy strategii	Duże
Wymagane umiejętności	myślenie strategiczne i taktyczne
Losowość	brak

Warcaby - gra planszowa wywodząca się z szachów , upowszechniona w Europie we Francji u schyłku XI wieku .

Gra posiada wiele odmian, spośród których uważane za dyscyplinę sportową są jedynie warcaby polskie (stupolowe) nazywane też międzynarodowymi. W większości krajów gra odbywa się jednak przeważnie na warcabnicy posiadającej 64 pola (często zastępowanej szachownicą ), z wykorzystaniem 24 pionków (po 12 dla każdego z graczy).

19 lipca 2007 Jonathan Schaeffer opublikował informację o najnowszej wersji programu komputerowego Chinook , który całkowicie rozpracował warcaby angielskie. Jeżeli żaden gracz nie popełni błędu, wówczas każda partia musi zakończyć się remisem .

Różne odmiany gry

Diagram warcabów 8x8 pól

a b c d e f g h 8 a8 b8 c8 d8 e8 f8 g8 h8 8 7 a7 b7 c7 d7 e7 f7 g7 h7 7 6 a6 b6 c6 d6 e6 f6 g6 h6 6 5 a5 b5 c5 d5 e5 f5 g5 h5 5 4 a4 b4 c4 d4 e4 f4 g4 h4 4 3 a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3 3 2 a2 b2 c2 d2 e2 f2 g2 h2 2 1 a1 b1 c1 d1 e1 f1 g1 h1 1 a b c d e f g h

Układ bierek do rozpoczęcia gry.

Główne różnice wynikają z:

• rozmiarów planszy (od 6 do 12 pól szerokości bądź długości)
• liczby pionów (od 8 do 30 na zawodnika)
• zasad bicia
• sposobu poruszania się damki

Mniej istotne różnice dotyczą:

• kolorów (barw) pól i pionów
• przebiegu czarnej przekątnej
• notacji i oznaczeń pól
• rozpoczynającego

Przykłady różnych odmian gry w warcaby:

• warcaby polskie (międzynarodowe) nazywane też stupolowymi; grane na warcabnicy o rozmiarach 10x10 z użyciem "międzynarodowych zasad gry w warcaby"; błędne jest używanie terminu "warcaby stupolowe z zasadami europejskimi"!
• warcaby dwuliniowe (plansza 8x8) czasem nazywane szybkimi
• warcaby angielskie ; w USA nazywane checkers (plansza 8x8)
• warcaby hiszpańskie (plansza 8x8)
• warcaby włoskie (plansza 8x8)
• warcaby rosyjskie (plansza 8x8)
• warcaby czeskie (plansza 8x8)
• warcaby kanadyjskie (plansza 12x12)
• warcaby klasyczne (64-polowe - na planszy 8x8, w świecie nazywane brazylijskimi) z zasadami gry takimi jak w warcabach polskich; w literaturze anglojęzycznej z pierwszej poł. XX w. tę odmianę warcabów nazywano "minor (little) polish draughts" (mniejsze lub małe warcaby polskie)
• warcaby w Polsce nazywane "tradycyjnymi" lub po prostu kiedyś warcabami; zasadami podobne do warcabów klasycznych z tą tylko różnicą, że nie obowiązuje w nich zasada "bicia większości" (w polskiej wersji z więcej niż jednego z możliwych zbić wolno wybrać dowolne); ta odmiana warcabów nazywana jest w świecie "pool" lub "pool checkers" lub też "spanish pool checkers".
• wybijanka (w jęz. rosyjskim poddawki) to niejako antywarcaby; w czasie gry należy się pozbywać swoich kamieni, tzn. że zwycięża ten, kto nie może wykonać ruchu; dawniej (w XIX w.), w Polsce tę odmianę gry w warcaby nazywano "mizerka".

Historia

Za kolebkę warcab należy uznać starożytny Egipt ., gdzie 3000 lat p.n.e. znano grę planszową Senet , której twórcą miał być bóg Tot - bóg mądrości i twórcy pisma (hieroglifów). Według mitologii greckiej, podczas oblężenia Troi, Palamades wynalazł grę Petteia (kamyki), którą Rzymianie przekształcili w grę w rozbójników - Latrunculi .

Warcaby znane nam w dzisiejszej postaci powstały na Półwyspie Iberyjskim na przełomie XV i XVI wieku. Najprawdopodobniej pochodziły od gry zwanej "Alquerque" opartej na arabskiej grze "El-Quirkat". "El-Quirkat" nazywana była przez saharyjskich Arabów zamma lub damma.Grę tą znano już przed 100 r. n.e.^[1]. Pierwsze znane, i do dziś zachowane, książki o warcabach zostały wydane na terenie dzisiejszej Hiszpanii . Pierwszą znaną pośrednio (nie zachował się żaden egzemplarz) pisemną publikacją, wyłącznie na temat warcabów, była wydana w języku hiszpańskim w 1547 r. w Walencji "El Ingenio o juego de marro, de punta o damas" autorstwa Antonia de Torquemady. W Bibliotece Narodowej (Biblioteca Nacional) w Madrycie do dzisiaj przechowywany jest jeden z pierwszych na świecie pisemnych traktatów poświęcony tylko warcabom "Libro del Juegos de las Damas, vulgarmente Ilamado el Marro" opublikowany w 1591 r. przez Pedra Ruiza Montero (o przydomku "El Andaluz" - Andaluzyjczyk).

Warcaby są dyscypliną sportową, w której rozgrywane są mistrzostwa różnych krajów, mistrzostwa kontynentów i świata. Organizacją skupiającą narodowe federacje warcabowe jest Światowa Federacja Warcabowa. W Polsce regularne rozgrywki warcabowe rozpoczęto w r. 1973 . W 1975 r. odbyły się pierwsze drużynowe, a w 1977 indywidualne Mistrzostwa Polski. Nadzorowaniem i organizacją warcabowych rozgrywek do 1989 r. zajmowała się Centralna Komisja Gry Warcabowej przy RG LZS, od 1989 r. do 2004 r. Polskie Towarzystwo Warcabowe, a w 2004 powstał Polski Związek Warcabowy, który należy do FMJD. PZWarc popiera rozwój warcabów jako sportu w dwóch odmianach gry w warcaby: warcabach polskich (międzynarodowych) i klasycznych (64-polowych). Największe sukcesy naszych warcabistów to wicemistrzostwo Świata Ewy Schalley (Minkiny) z Poczesnej ( 1997 ), brązowy medal w Drużynowych Mistrzostwach Świata ( Werona 1989) oraz brązowy medal w Mistrzostwach Europy Kobiet Natalii Sadowskiej z Mławy ( 2010 ).

W najbardziej prestiżowej odmianie gry - warcabach 100-polowych dziesięciokrotnie mistrzem świata był Aleksej Czyżow (Iżewsk, Rosja). Ciekawostką jest fakt, że jeden z przedwojennych Mistrzów Świata - Maurycy Reichenbach (Francja) w chwili gdy zdobywał swój pierwszy tytuł formalnie był jeszcze obywatelem Polski. Jego rodzice wyemigrowali do Francji gdy Maurycy miał 9 lat. Pół roku po zdobyciu tytułu Maurycy posiadał już paszport swojej drugiej ojczyzny. Sportowo najsilniejsi w warcabach są Rosjanie, chociaż centrum warcabowego życia to zdecydowanie Holandia. W tamtejszej lidze grają praktycznie wszyscy najlepsi zawodnicy świata. Bardzo silne są kraje afrykańskie (praktycznie niemal wszystkie byłe kolonie francuskie).

Rozgrywane są również MŚ w wersji 64-polowej. By uchronić się przed przeogromną ilością remisów rozgrywa się mini-mecze złożone z dwóch partii. Najpierw dokonuje się losowania pierwszych posunięć (według specjalnej, ułożonej przez specjalistów tabeli) i gra się dwie partie z wylosowanymi pierwszymi posunięciami i zmiana kolorów przez przeciwników.

Od 1954 roku, przez 40 lat mistrzem świata w warcabach angielskich był Marion Tinsley . W tym okresie przegrał on zaledwie 9 partii z ludzkimi przeciwnikami, jednak w 1994 roku stracił swój tytuł przegrywając z programem komputerowym Chinook . W 2007 roku twórcy programu udowodnili, że jego pokonanie jest niemożliwe (można z nim co najwyżej zremisować), czyli że reprezentuje on optymalny algorytm gry w warcaby^[2]. Przeprowadzanie takiego dowodu w zasadzie nie było celowe - każda gra o ruchach naprzemiennych i symetrycznym wyniku, przy założeniu najlepszej gry obu stron ma swój wynik. W tej najprostszej grze warcabowej udało się jedynie stworzyć program który określił, że tym wynikiem jest remis. Do podobnego osiągnięcia w szachach i warcabach 100polowych droga jest jeszcze daleka.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Światowa Federacja Warcabowa
• Europejska Konfederacja Warcabowa
• Polski Związek Warcabowy
• World Man-Machine Checkers Champion University of Alberta ( ang. )