|
Waiśeszika
WaiśeszikaWaiśeszika - klasyczny system
filozofii indyjskiej
(zaliczany do grup
astika
i sat
darśana
). Waiseszika skupiała się na zagadnieniach
metafizycznych
, spopularyzowała podstawowe kategorie
ontologiczne
oraz metody klasyfikacji i
typologii
zjawisk. Za założyciela podaje się
Kandę
o przydomku Uluka (sowa) z gotry Kaśjapa . Wczesne nauki nawiązują do koncepcji z
brahmanów
i
Upaniszad
, jednak wajsieszikowie po
V w.
byli zazwyczaj związani z
śiwaizmem
. Cechuje ją silne powinowactwo do systemu
njaji
. DoktrynaWajsieszikowie - głosili potrzebę zrozumienia struktury świata i poznania rozróżniającego
wiśesza
, będącego środkiem na usunięcie cierpienia i osiągnięcie
wyzwolenia
, od
karmana
i
samsary
.
- podkreślali rolę prawa moralnego
dharma
.
- wierzyli w ponadzmysłową percepcje uzyskiwaną poprzez praktyki
jogicznego
skupienia. Dzięki zachodzącemu wtedy szczególnemu stanowi
manasu
(umysłu) ,
atman
(dusza) postrzegał sam siebie.
- używali pojęć
buddhi
(podstawowa funkcja uświadamiania, poznanie),
awidja
(niewiedza), samskara (ukryta dyspozycja
karmiczna
), dryszta, arszadźńana (ponadzmysłowe poznanie
ryszich
(mędrców)),
- głosili cykliczny charakter czasu : od
maha juga
dzielącej sie na cztery
jugi
, poprzez
klape
(eon) do dnia
Brahmy
- gdy miało miejsce istnienie swiata, a następnie maha pralaji (całkowity rozpad), po której Iswara inicjował powstawanie świata kolejny raz .
- rozwinęli argumentacje na istnienie
Iśwary
(boga) , w odpowiedzi na ataki niebramińskich szkół
nastika
. Twórcę i Pana świata opisywały cechy : wszechwiedza sarwadźńana, wszechmoc aiśwarja, nieskończoność
ananta
, dobre motywacje, pragnienia i działania.
Przedstawiciele- Kanda Kaśjapa (Zjadacz ziaren) .PrzydomekSow miałby upamiętniać
darśan
i objaśnienia
dharmy
udzielone mu we śnie przez
Śiwę
Maheśwarę
.
- Wakjakara
- Rawana
- Atreja
- Praśastamati
- Ćandramati -
VI w.
- Praśastapada ( Prasastadewaćarja )
- Śridhara Bhatta - ok.
950
-
1000
-
Udajana
- ok.
1050
-
1100
,
- Śiwaditya Śiwaćarja - ok.
1100
-
1150
, nauczyciel wiraśaiwizmu , pierwsza próba połączenia
njaji
i waiśesziki
- Śri Wallabhaćarja - z
Benaresu
Bibliografia- Piotr Balcerowicz: Historia klasycznej filozofii indyjskiej. Część pierwsza: początki, nurty analityczne i filozofia przyrody. Wyd. 1. Warszawa:
Wydawnictwo Akademickie DIALOG
, 2003, ss. 307-444, seria: Świat Orientu. .
Inne hasła zawierające informacje o "Waiśeszika":
Njaja
...
Waiśeszika
Waiśeszika - klasyczny system
filozofii indyjskiej
(zaliczany do grup
astika
i sat ...
Darśana
...
Atom
...
Kategoria:Filozofia indyjska
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Waiśeszika":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|
|
|
|