Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Puszczyk uralski

Puszczyk uralski

Puszczyk uralski (sowa uralska) (Strix uralensis) – duży ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych.

Spis treści

Występowanie

Zamieszkuje pas tajgi od Półwyspu Skandynawskiego po północny Pacyfik . Wywodzi się z chłodnych rejonów Europy i Azji. Izolowane populacje na północy Karpat , w Starej Płaninie, Niemczech, Czechach, Węgrzech i na południu Alp są uznawane za relikt okresu lodowcowego. Europejską populację ocenia się na 600 - 800 par lęgowych. Wyróżnia się 10 podgatunków.

Południowa granica zasięgu przebiega przez lasy Mazur . W Polsce występuje nielicznie w górach południowo-wschodniej części kraju, w Karpatach, na Roztoczu, Zamojszczyźnie i Kielecczyźnie.

Charakterystyka

Wyraźnie widoczne prążkowanie na sterówkach i lotkach dłoniowych
Wygląd zewnętrzny 
To jedna z największych europejskich sów. W upierzeniu brak dymorfizmu płciowego , lecz samice są znacznie większe od samców. Większy od puszczyka , ma dłuższy, silnie prążkowany ogon z pięcioma szerokimi, ciemnymi pręgami. Ubarwienie ogólnie szaro-białe z czarnymi i białymi plamkami oraz czarnym kreskowaniem na spodzie, gdzie nie ma poprzecznych prążkow. Szlara szarożółta w kształcie koła, jednobarwna, obwiedziona cienką czarnobrązową linią z czarnymi oczami, służy za cechę rozpoznawczą gatunku. Tworzące ją pióra mają czarne stosiny i szare promienie . Oczy stosunkowo małe, jednolicie czarne. Pióra pokrywające głowę, piersi i brzuch posiadają środkową część w barwie szarobrązowej, na brzegach przechodzą w jasnobrązowe lub białe. Na grzbiecie ciemne plamy są bardziej podłużne, większe i ciemniejsze. Lotki i sterówki w szerokie, poprzeczne pasy barwy szarej i jasnobrązowej. Nogi gęsto opierzone. Młode są podobne do dorosłych, ale mają jaśniejszą, wyraźniej zaznaczoną szlarę. Pierwszy puch ma rdzawy kolor, a drugi wyraźnie ciemno prążkowany.

Występują dwie formy barwne puszczyka uralskiego - białoszara i żółtobrązowa, ale zawsze są jaśniejsze od upierzenia puszczyka. Rozmiarami dorównuje puchaczowi. Od innych dużych sów różni go długi ogon widoczny dobrze w czasie lotu. W przeciwieństwie do puszczyka ma poprzeczne pasy na sterówkach i jasnożółty dziób (u puszczyka szarożółty do zielonkawoszarego).

Rozmiary 
dł. ciała: ok. 50-62 cm
rozpiętość skrzydeł: ok. 125-135 cm[3]
Waga 
samce ok. 500-900 g, samice ok. 600-1300 g
Głos 
Odzywa się niemal wyłącznie w nocy, praktycznie przez cały rok. Szczyty aktywności głosowej to luty – kwiecień (sezon lęgowy), kiedy to wydaje głos tak często, że prawie nie milknie, oraz październik – listopad (odbywa się wtedy zajmowanie terytoriów i gniazd). Typowy głos godowy i terytorialny samca to głuche, wielosylabowe pohukiwanie: „hu hu” – 2-3 sekundowa przerwa – „huhu huhuhu”. Może być słyszalny w odległości do 2 km. Prezentując samicy potencjalne miejsce gniazdowania, odzywa się mniej donośnym, dłuższym „huhuhuhu…”, w środkowej części z wyraźnym crescendo . Głos samicy jest ostrzejszy, chrapliwy, zgrzytliwy. Głosy ostrzegawcze puszczyków uralskich podobne są natomiast do psiego szczekania.
Zachowanie 
Aktywny zarówno w nocy, jak i w dzień. Mało płochliwy. W pobliżu gniazda agresywny, odgania intruza głośnym wołaniem i kłapaniem dzioba. Może być niebezpieczny – doprowadzony do ostateczności atakuje szponami, nawet człowieka.
Osiadły, zajmuje swoje terytorium przez cały rok.
Długość życia 
Oceniana na ponad 20 lat.

Środowisko

Tajga , na niżu starodrzewy liściaste i rzadziej mieszane o słabo rozwiniętym podszycie , najczęściej w pobliżu wody lub bagien. W górach zajmuje lasy bukowe o bogatej strukturze. Tereny zadrzewione opuszcza rzadko w okresie opieki nad młodymi, ale poza nim tereny otwarte są miejscem łowów, gdzie najczęściej jest widywany.

Pożywienie

Leśne gryzonie , głównie norniki , karczowniki i ryjówki , a także drobne oraz średnie ptaki. Zdarza się, że poluje na inne, mniejsze sowy: puszczyki i uszatki , choć ptaki i ich młode nie są jego głównym łupem. Przeważnie wybiera drobniejszą zwierzynę. W latach, kiedy liczebność gryzoni jest mniejsza, ptaki mogą stanowić do 15% pokarmu; łowi wtedy również płazy , a nawet większe chrząszcze . W ciągu roku zmienia swoje preferencje żywieniowe - latem przeważają mniejsze leśne ssaki, a jesienią i zimą częściej chwyta gryzonie przestrzeni otwartych, takie jak norniki zwyczajne i myszy zaroślowe.

Poluje głównie z zasiadki: obserwuje otoczenie siedząc na gałęzi i czatuje na potencjalną ofiarę. Czasami odbywa loty patrolowe nisko nad ziemią, często wzdłuż przecinek i dróg. Chętnie poluje na otwartych przestrzeniach. Potrafi schwytać ofiarę przebywającą pod 20-30 cm warstwą śniegu. Poluje głównie w nocy, od zachodu słońca do północy oraz nad ranem.

Wypluwki mają wymiary około 62 x 25 mm i zawierają średnio 4 ofiary.

Lęgi

Niezapłodnione jajo z jednego z fińskich lęgów
Około 30-dniowe młode w fazie koczowania

Wyprowadza jeden lęg w roku, od lutego do maja. Monogamiczny – ptaki łączą się w pary na całe życie.

Zachowania godowe 
Już jesienią puszczyki uralskie kojarzą się w pary, zajmują terytoria i wyszukują odpowiednie miejsca do gniazdowania. Terytorium lęgowe zajmuje powierzchnię zazwyczaj ok. 1 km2.
Gniazdo 
W dużej dziupli lub opuszczonym gnieździe ptaków szponiastych , głównie jastrzębia i myszołowa . Gniazdo zakłada w głębi kompleksu leśnego. Może zajmować również skrzynki lęgowe lub gnieździć się na ambonach myśliwskich lub w opuszczonych budynkach.
Jaja 
Składa 3 do 4 białych jaj w odstępach 2-3 dniowych.
Wysiadywanie 
Jaja wysiadywane są przez samicę, od zniesienia pierwszego jaja przez okres 27 - 29 dni. Również matka zajmuje się głównie wychowywaniem potomstwa. Rolą samca jest dostarczanie pokarmu, choć w miarę dorastanie piskląt sam nie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowania na pokarm rodziny i zaczyna pomagać mu w tym samica. Rodzice w przypadku ataku napastnika na młode atakują go agresywnie z powietrza.
Pisklęta 
Pisklęta klują się nierównocześnie, są ślepe i pokryte puchem. Otwierają oczy w 6-10. dniu życia. Opuszczają gniazdo po około 34 dniach, jeżeli są niepokojone – nawet wcześniej. Nie potrafią wtedy jeszcze dobrze latać, ale sprawnie przeskakują z gałęzi na gałąź i w razie upadku wspinają się na drzewo, wczepiając się w korę pazurami i dziobem oraz pomagając sobie nie w pełni rozwiniętymi skrzydłami. Rodzice opiekują się młodymi jeszcze przez 4-6 tygodni po wylocie, potem stają się one samodzielne, ale jeszcze przez 2-3 miesiące pozostają w terytorium rodziców. Młode osiągają dojrzałość płciową w pierwszym roku życia, ale do lęgów z reguły przystępują dopiero 2-3 lata później. Przez jakiś czas mogą koczować, ale jako w pełni dorosłe ptaki są osiadłe.

Status i ochrona

Podgatunek S. u. fuscescens

Objęty ochroną gatunkową ścisłą .

W Polsce liczebność puszczyka uralskiego wzrasta w Karpatach i obserwuje się jego ekspansję na Podkarpacie . Dawniej z pewnością gniazdował na północy kraju, w części Pojezierza Mazurskiego , ale obecnie nie ma pewnych informacji o lęgach w tym rejonie. Całkowita liczebność szacowana jest na 450-700 par.[4]

Głównymi zagrożeniami dla puszczyka uralskiego mogą być: wyrąb starych drzewostanów, usuwanie dziuplastych drzew, fragmentacja lasów, nielegalny odstrzał. Ze względu na wzrastającą liczebność i ekspansję uważa się, że nie potrzebuje specjalnych zabiegów ochronnych, poza akcjami edukacyjnymi wśród pracowników leśnych i myśliwych, pozostawianiem dziuplastych drzew i ewentualnie wieszaniem budek lęgowych tam gdzie to konieczne.

Ciekawostki

Drugi człon łacińskiej nazwy gatunkowej uralensis pochodzi stąd, że osobnik schwytany i opisywany jako pierwszy pochodził właśnie z Uralu .

Przypisy

  1. Strix uralensis w: Integrated Taxonomic Information System ( ang. )
  2. Strix uralensis . Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) ( ang. )
  3. Wg niektórych źródeł rozpiętość skrzydeł może wynosić od 100 aż do 200 cm (Zygmunt Czarnecki (red. Przemysław Busse) Mały słownik zoologiczny tom II, Warszawa 1991, Wiedza Powszechna
  4. Tomiałojć L., Stawarczyk T., 2003 , Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany, PTPP "pro Natura", Wrocław

Bibliografia

  • praca zbiorowa pod red. Romualda Mikuska, 2005 , Metody badań i ochrony sów, Kraków, Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, .
  • Pavel Vasak: Ptaki leśne. Warszawa: Delta, 1993. . 
  • Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: MUZA, 2009. . 

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Puszczyk uralski":

Armia Czerwona ...

Beskid Żywiecki ...

Sowy u sów zaczyna się już w lutym, a nawet styczniu ( puchacz , puszczyk , Puszczyk uralski ) i trwa do maja ( pójdźka , sóweczka ). Płomykówka, uszatka i włochatka ...

Jekaterynburg ...

Języki uralskie ...

Ojcowski Park Narodowy ...

Bieszczadzki Park Narodowy 230 gatunków kręgowców, w parku można spotkać takie zwierzęta jak: jeleń żubr ryś żmija żbik sarna dzik niedźwiedź brunatny wilk orzeł przedni orlik krzykliwy puchacz Puszczyk uralski wąż Eskulapa Poza kręgowcami jest też dużo wyjątkowych pierścienic , owadów i pajęczaków . ...

Puszczyk uralski Puszczyk uralski Systematyka Domena eukarionty Królestwo zwierzęta Typ strunowce Podtyp kręgowce Gromada ptaki Podgromada Neornithes Nadrząd neognatyczne Rząd sowy Rodzina puszczykowate Rodzaj Strix Gatunek Puszczyk uralski Nazwa systematyczna Strix uralensis Pallas , 1771 Kategoria zagrożenia ( CzKGZ ) najmniejszej troski Zasięg występowania Puszczyk ...

Puszcza Romincka ...

Biblia ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Puszczyk uralski":

Jak pisać o miłości? (plansza 7) ...

119. Przemysł i budownictwo (plansza 14) ...

103. Zróżnicowanie językowe ludności świata (plansza 9) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie