Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Upaniszady

Upaniszady

Upaniszady ( dewanagari उपनिषद्, trl. Upaniṣad, ang. Upanishads) - najpóźniejsze, bo pochodzące z VIII - III w. p.n.e. , teksty, należące do wedyjskiego objawienia ( śruti ) o treści religijno - filozoficznej . Stanowią kontynuację filozofii spekulatywnej brahman , rozwinęły m.in. doktrynę brahmana , atmana , transmigracji ( samsara ), karmana . Znanych jest ponad 200 upaniszad. Nadal powstają nowe w czasach współczesnych[1].

Spis treści

Źródłosłów

Nazwa pochodzi od sanskryckich słów: sad - oznacza siedzieć, a upa ni obok, w pobliżu.

Klasyfikacja

Wedyjskie

Najstarsze upaniszady, zwane "wedyjskimi", spisane są prozą i stanowią przedłużenie tradycji aranjak [2].

  1. Bryhadaranjaka
  2. Ćhandogja
  3. Aitreja
  4. Kauszitaki
  5. Kena
  6. Taittirij

Wielkie

Dwanaście nosi miano "Wielkich" (maha) i właśnie one mają honor bycia częścią czterech świętych Wed i noszą nazwę wedanta , co znaczy właśnie "koniec wed".

Kanoniczne

Według upaniszady Muktika istnieje 108 kanonicznych upaniszad. Lista ta zawiera następujące podgrupy: Wielkie Upaniszady (12) Samanjawedanta Upaniszady (23) Joga Upaniszady (20) Sannjasa Upaniszady (17) Waisznawa Upaniszady (14) Śakta Upaniszady (8)

  • Iśawasja
  • Kena
  • Katha(Kathaka)
  • Prasna
  • Mundaka
  • Taittirija
  • Aitereja
  • Ćhandogja
  • Brihadaranjaka
  • Brahma
  • Kaiwalja
  • Dźabala
  • Swetaśwatara
  • Hamsa
  • Arunika
  • Garbha
  • Narajana
  • Paramahamsa
  • Amritabindu
  • Amritanada
  • Atharwaśiras
  • Atharwasika
  • Maitrajani
  • Kauszitaka
  • Bryhadźdźabala
  • Narisimhatapanija
  • Kalagnirudra
  • Maitreji
  • Subala
  • Kszurika
  • Mantrika
  • Sarwasara
  • Naralamba
  • Śukarahasja
  • Wadżrasuczika
  • Tedźobinu
  • Nadabindu
  • Dhjanabindu
  • Brahmawidja
  • Jogatattwa
  • Atmabodha
  • Naradapariwradżaka
  • Triśikhibrahmana
  • Sita
  • Jogaćudamani
  • Nirwana
  • Mandalabrahmana
  • Dakszinamurti
  • Śarabha
  • Skanda
  • Tripadwibhutimahanarajana
  • Adwajataraka
  • Ramarahasja
  • Ramatapanija
  • Wasudewa
  • Madgala
  • Śandilja
  • Paingala
  • Bhikszuka
  • Maha
  • Śariraka
  • Jogaśikha
  • Turijatiwadhuta
  • Sannjasa
  • Paramahansapariwradżaka
  • Akszamala
  • Awjakta
  • Ekakszara
  • Annapurna
  • Surja
  • Akszi
  • Adhjatma
  • Kundika
  • Sawitri
  • Atma
  • Paśupatabrahma
  • Parabrahma
  • Awadhuta
  • Tripuratapini
  • Dewi
  • Tripura
  • Katharudra
  • Bhawana
  • Rudrahridaja
  • Jogakundali
  • Bhasmadżabala
  • Rudrakszadżabala
  • Ganapati
  • Darśana
  • Tarasara
  • Mahakawja
  • Pańczabrahma
  • Pranagnihotra
  • Gopalatapini
  • Kryszna
  • Jadżniawalkija
  • Waraha
  • Śatjajana
  • Hajagriwa
  • Dattatreja
  • Garuda
  • Kalisamtarana
  • Dżabali
  • Saubhagjalakszmi
  • Saraswatirahasja
  • Bahwrića
  • Mutika

Znaczenie

Upaniszady służyły i nadal są użytkowane jako teksty pomocnicze do praktyk medytacyjnych [3].

Polski przekład

  • Upaniszady, tłum., wstęp i komentarz Marta Kudelska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004. (wyd. II uzupełnione),

Przypisy

  1. Upaniszady. W: Monika Tworuschka, Udo Tworuschka: Religie świata. Michał Dobrzański (tł.), Grzegorz Polak (uzup.). Wyd. 1. T. V: Hinduizm. Warszawa: Agora SA , 2009, s. 26, seria: Biblioteka Gazety Wyborczej. . 
  2. Louis Frédéric : Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, ss. 330-331. . 
  3. Marta Kudelska: Upaniszady. Wyd. 2. Kraków: Oficyna Literacka, 1998, s. 9. . 


Inne hasła zawierające informacje o "Upaniszady":

Braminizm ...

Waiśeszika ...

Wedy ...

Rygweda ...

Narada Muni ...

Śiwa ...

Iśwara ...

Joga ...

VIII wiek p.n.e. ...

Joseph Campbell ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Upaniszady":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie