Nie posiadają one
układu krążenia
, a przenoszenie substancji odżywczych możliwe jest dzięki płynowi, który wypełnia przestrzenie między komórkami
parenchymy
. U niektórych płazińców transport substancji jest ułatwiony dzięki silnie rozgałęzionemu
jelitu
.
U
nicieni
również nie obserwuje się istnienia wyspecjalizowanego układu krążenia. Przenoszenie substancji odżywczych oraz gazów oddechowych możliwe jest (podobnie jak u płazińców) dzięki płynowi, który wypełnia
jamę ciała
i może krążyć w jego obrębie.
Są zwierzętami, których ciało podzielone jest na
metamery
(segmenty), rozdzielone od siebie
septum
(poprzeczną przegrodą). Taka budowa pierścienic uniemożliwia wykorzystywanie płynu omywającego jamę ciała do przenoszenia substancji odżywczych oraz gazów oddechowych (płyn może bowiem krążyć jedynie w obrębie pojedynczego segmentu). Dlatego zwierzęta te wykształciły układ krążenia, który składa się z naczyń (jest on więc zamknięty, gdyż krew nie miesza się z płynem jamy ciała). Najsilniej ukrwione są parapodia, ponadto występują dwa główne naczynia - brzuszne i grzbietowe oraz liczne drobne naczynia okrężne. Pierścienice nie mają typowego serca, więc u większości jego rolę spełnia najgrubsze naczynie znajdujące się na grzbietowej stronie ciała, które ma zdolność do rytmicznego kurczenia się. Czasem u niektórych skąposzczetów do napędzania krwi służyć mogą naczynia okrężne. Hemolimfa pierścienic może mieć różne zabarwienie:
- żółte
- czerwone
- zielone
- bezbarwne
Należy jednak pamiętać, że barwniki odpowiadające za kolor hemolimfy pierścienic nie znajdują się w krwinkach, a w
osoczu
.
Także u tych zwierząt występuje układ krążenia otwarty. Składa się on z serca, nielicznych naczyń, a także systemu zatok i przestrzeni. Serce stawonogów, mające postać wydłużonego worka, z którego wychodzi kilka naczyń krwionośnych, położone jest po stronie grzbietowej ciała. Wyrzut
hemolimfy
następuje w wyniku kurczenia się serca. Zawierająca dwutlenek węgla hemolimfa trafia do narządów oddechowych gdzie ulega natlenowaniu, a następnie kanałami i zatoczkami wraca do serca. Napełnienie serca hemolimfą umożliwiają ostie - specjalne otwory, które rozmieszczone są segmentarycznie po brzusznej i grzbietowej stronie ciała. Jedynie u owadów układ krążenia nie bierze udziału w przenoszeniu gazów oddechowych (nie jest to konieczne ze względu na występowanie tchawek, które docierają niemalże do każdej partii ciała zwierzęcia).
Układ krążenia tych bezkręgowców jest otwarty i w dużym stopniu zredukowany. Znajdujące się w worku osierdziowym serce, składa się z workowatej komory oraz z jednego, dwóch lub czterech przedsionków. Ponadto występują dosyć krótkie tętnice, z których krew wylewa się do zatok krwionośnych pozbawionych własnych ścianek. Kierunek przepływu krwi jest od skrzeli przez przedsionki aż do komory oraz ostatecznie do zatok jamy ciała.
Układ krążenia szkarłupni nosi nazwę układu hemalnego i jest bardzo uproszczony. Serce zastępuje kurczliwe naczynie, dodatkowo występuje system zatok. U zwierząt tych występują niejako trzy układy krążenia - jako drugi uznaje się ambulakralny (wodny), w którego kanałach płynie woda morska. Zakończeniami kanałów tego układu są nóżki ambulakralne (rodzaj wydłużonych banieczek wystających na zewnątrz ciała). Trzecim układem jest tak zwany parahemalny (szereg jam i przestworów międzykomórkowych).
