Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny (
ukr.
Українська Автокефальна Православна Церква) to
niekanoniczny
Kościół
prawosławny
, wywodzący się z prawosławnej
diaspory
ukraińskiej
w
USA
oraz w
Europie Zachodniej
. Wyznawcy konfesji mieszkają głównie w
Galicji
i na
Wołyniu
. Do
2000
roku zwierzchnikiem Kościoła był
patriarcha
"
kijowski
i całej
Ukrainy
" Dymitr (
Wołodymyr Jarema
). Obecnie we władzach i strukturach kościoła panuje pewna destabilizacja.
Historia
Działania zmierzające do nadania ukraińskiemu prawosławiu autokefalii rozpoczęły się znacznie wcześniej, bo już po zakończeniu
I wojny światowej
, wraz z walką o niezależną
Ukrainę
. Zgodnie z tradycją autokefalię nadaje
Patriarchat Ekumeniczny Konstantynopola
za zgodą Kościoła, z którego nowy Kościół się bezpośrednio wywodzi. Zupełnie inaczej proces ten wyglądał na Ukrainie. W styczniu
1919
r. autokefalię Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego ogłosił Dyrektoriat
Ukraińskiej Republiki Ludowej
z
Symonem Petlurą
na czele. W październiku
1921
r. Wszechukraiński Sobór Prawosławny, który odbył się w
kijowskim Soborze Mądrości Bożej
również ogłosił autokefalię. Początkowo
władze radzieckie
wspierały niezależność UKP. Pod ich wpływem w
1923
r.
sobór
RKP
uznaje autokefalię ukraińskiego prawosławia. W styczniu
1930
r. pod przymusem zdecydowano o samorozwiązaniu Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (UAKP). W
1934
r. RKP odbiera UAKP autokefalię, a dwa lata później zlikwidowano ostatnią niezależną
parafię
.
Podczas niemieckiej okupacji Ukrainy w latach
II wojny światowej
struktury UAKP zostają odnowione, ale po wyzwoleniu kraju większość hierarchów opuszcza Ukrainę, udając się głównie do
Kanady
i
USA
. W
1971
r. na czele UAKP stanął
metropolita Mstysław
, bratanek Symona Petlury.
Współczesność
Po obchodach
milenium
chrztu
św. Włodzimierza
powstał komitet odrodzenia ukraińskiej autokefalii, a w sierpniu
1989
r. we
lwowskiej
cerkwi
św. św. Piotra i Pawła oficjalnie ogłoszono restytucję UAKP. Miesiąc później z
RKP
występuje biskup Iwan (Bondarczuk) i wstępuje do UAKP. W czerwcu
1990
r. odbył się Sobór UAKP, który uznał decyzję o likwidacji
metropolii kijowskiej
za niekanoniczną, i podjął o decyzję o powołaniu Patriarchatu Kijowskiego i Wszechukraińskiego z Mścisławem na czele. W
1992
r. znaczna część
gmin
przyłącza się do UKP PK, część pozostaje niezależna, ale po śmierci patriarchy Mścisława doszło do odnowienia struktur UAKP z Dymitrijem (Jaremą) jako głową kościoła . Po śmierci patriarchy Dymitrija (Jaremy) w
2000
r. na czele
Cerkwi
stanął metropolita tarnopolski i podolski Metody (Kudriakow), kierujący Cerkwią po dzień dzisiejszy. W ostatnich latach UAKP rozpoczęła rozmowy z UAKP-PM będące, jak się powszechnie uważa, wstępem do przyszłego pojednania i zjednoczenia.
Struktura wewnętrzna
Zgodnie z danymi PKU ds. Religii ze stycznia
2005
r. UAKP posiada 1175 wspólnot religijnych z 702 duchownymi. Są oni zgrupowani w 12 diecezjach kościoła. W 5
klasztorach
i 7 misjach kościoła przebywa łącznie 16 osób. W 7 szkołach UAKP naucza 169 słuchaczy w systemie dziennym i 76 w systemie zaocznym. Oprócz tego prowadzi 361 niedzielnych szkół i wydaje 7 tytułów prasowych .
Bibliografia
- Robert Kuśnierz, Próba kościelnej niezależności. Ukraińska Autokefaliczna Cerkiew Prawosławna (1919-1936), „Więź” 2006, nr 6, s. 107-113.
- Robert Kuśnierz, Walka z religią na Ukrainie w latach trzydziestych, „Więź” [Warszawa] 2004, nr 6, s. 115-125.
- Tomasz Szyszlak, Trony i ołtarze. Religia i polityka na Ukrainie, „Więź” 2007, nr 7, s. 81-95.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
