Ujście
Herb Herb Ujścia
Województwo	wielkopolskie
Powiat	pilski
Gmina • rodzaj	Ujście miejsko-wiejska
Założono	XII w.
Prawa miejskie	1413
Burmistrz	Henryk Kazana
Powierzchnia	5,78 km²
Wysokość	47-98 m n.p.m.
Ludność (2009) •  liczba •  gęstość	3869 669 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 67
Kod pocztowy	64-850
Tablice rejestracyjne	PP
Położenie na mapie Polski Ujście
53°04'N 16°44'E / 53.067, 16.733 Na mapach: 53°04'N 16°44'E / 53.067, 16.733
TERC ( TERYT )	4303819074
Miasta partnerskie	Krakow am See ( Niemcy )
Urząd miejski pl. Wiosny Ludów 2 64-850 Ujście
Strona internetowa miasta

Ujście ( niem. Usch) – miasto w woj. wielkopolskim , w powiecie pilskim , siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ujście . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. pilskiego .

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 3869 mieszkańców^[1].

Położenie

Ujście leży 10 km na południe od Piły , w Dolinie Środkowej Noteci , na skraju Wysoczyzny Chodzieskiej , u ujścia Gwdy do Noteci (stąd nazwa). Przez miasto przebiega droga krajowa nr 11 Kołobrzeg - Bytom , droga wojewódzka nr 182 do Międzychodu oraz linia kolejowa Piła -Bzowo Goraj (prowadzony jest na niej tylko ruch towarowy).

Historia

Prowadzone w latach pięćdziesiątych XX wieku prace archeologiczne dostarczyły licznych materiałów dowodzących istnienia grodu już w VII wieku . Pierwsza wzmianka o Ujściu w dokumentach pisanych pochodzi z 1108 roku z kroniki Galla Anonima i odnosi się do wojen prowadzonych przez Bolesława Krzywoustego w celu przywrócenia Pomorza do Polski. W 1223 roku Władysław Odonic przy pomocy księcia pomorskiego Świętopełka zdobył na Władysławie Laskonogim gród ujski. Odtąd Odonic tytułował się w dokumentach jako "Książę na Ujściu" (dux de Usce). Po jego śmierci w 1239 roku skończyła się rola Ujścia jako stolicy samodzielnego księstewka. Od przełomu XIV i XV wieku Ujście wraz z okolicznymi włościami stanowiło dobra królewskie tzw. królewszczyznę jako starostwo ujskie (później przemianowane na ujsko- pilskie ). Ujście otrzymało prawa miejskie 24 czerwca 1413 roku, na mocy dokumentu wydanego przez Władysława Jagiełłę . W dniu 25 lipca 1655 roku pod Ujściem piętnastotysięczna armia pospolitego ruszenia szlachty wielkopolskiej pod dowództwem wojewody poznańskiego Krzysztofa Opalińskiego oraz wojewody kaliskiego Andrzeja Karola Grudzińskiego poddała Wielkopolskę siedemnastotysięcznej armii szwedzkiej . W 1772 roku Prusacy zagarnęli miasto wraz z całym okręgiem nadnoteckim. W 1809 roku powstała huta szkła. Ważnym wydarzeniem dla rozwoju miasta było uregulowanie Noteci i melioracja łąk w dolinie, przeprowadzone w końcu XIX wieku . Okres międzywojenny przyniósł ze sobą stagnację. W 1920 r. Ujście powróciło do państwa polskiego, stając się miastem nadgranicznym - granicę polsko-niemiecką wytyczono na przepływającej u stóp miejscowości Noteci i dalej na Gwdzie . W okresie II wojny światowej Niemcy zburzyli pomnik powstańców wielkopolskich , Kalwarię , a wielu mieszkańców miasta wysiedlili.

Gospodarka

Głównym czynnikiem miastotwórczym w Ujściu jest duża huta szkła (obecnie Ardagh Glass) wytwarzająca butelki. Po rozbudowie zakładu około 1980 roku zdolność produkcyjna wynosi prawie 1 mln butelek ze szkła kolorowego na dobę. Na zachód od miasta, na krawędzi doliny, znajduje się kopalnia piasku wykorzystywanego do produkcji szkła. Nad Notecią położony jest port rzeczny.

Sport

• Ujska Liga Koszykówki (ULK) - amatorska liga koszykarska odbywająca się od 12 lat w Ujściu, organizowana przez nauczycieli WF-u miejskiego gimnazjum i szkoły podstawowej - Marka Kamińskiego i Czesława Rajewicza. Jest to największa impreza tego typu w okolicy. W lidze startują drużyny z Piły , Ujścia, we wcześniejszych latach także z Chodzieży . Mecze odbywają się w nowoczesnej hali sportowej, która w każdy piątek, od października do kwietnia, zapełniona jest przez kibiców. W maju natomiast organizowany jest Turniej Koszykarskch Dwójek, w którym w 2003 roku brał udział reprezentant Polski Dawid Witos .Istnieje tu także klub piłkarski grający w V lidze - UKP Unia Ujście.

Oświata

• Przedszkole Publiczne im. Króla Maciusia I z Oddziałem Zamiejscowym w Kruszewie z siedzibą w Ujściu
• Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Ujściu
• Gimnazjum im. Władysława Jagiełły w Ujściu

Zabytki

Kościół p.w. św. Mikołaja w Ujściu

• neobarokowy kościół św. Mikołaja wybudowany w latach 1905 - 1907 ; we wnętrzu:
  • neobarokowe wyposażenie
  • ołtarze boczne i chrzcielnica z XVIII wieku
• Kalwaria ujska zbudowana w latach 1890 - 1907 na stromej skarpie Doliny Noteci , zburzona przez hitlerowców w 1941 roku, prowizorycznie odbudowana w 1976 roku, od 1998 roku odbudowywana częściowo w dawnej formie
• dawny kościół ewangelicki z lat 1851 - 1852 , szachulcowy , zbudowany zapewne na miejscu dawnego grodu i zamku
• szachulcowa pastorówka z połowy XIX wieku
• eklektyczny ratusz z XIX wieku
  • na ścianie tablice: ku czci mieszkańców Ujścia zamordowanych w latach okupacji hitlerowskiej oraz z okazji 550-lecia praw miejskich (z 1963 roku)
• drewniane budynki niemieckiej straży granicznej
• kilka domów z początku XIX wieku

Przyroda

• Orla Góra położona 200 m na zachód od Kalwarii ; rozciąga się z niej rozległy widok na Dolinę Noteci i Piłę
• stroma krawędź Doliny Noteci , ciągnąca się od Nietuszkowa do Wilanowca

Zobacz też

• Miasta w Polsce
• Krakow am See
• Bitwa pod Ujściem

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Warunki układu kapitulacyjnego pod Ujściem z dnia 25 VII 1655 roku