Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Ugoda perejasławska

Ugoda perejasławska

Pomnik w Kijowie, "Przyjaźń narodów" odsłonięty w 325 rocznicę podpisania ugody.

Ugoda perejasławska – umowa zawarta 18 stycznia [1] 1654 roku w Perejasławiu (od 1943 roku Perejasław Chmielnicki ) pomiędzy Radą Kozacką i Bohdanem Chmielnickim a Wasylem Buturlinem , występującym jako pełnomocnik cara Rosji Aleksego I , na mocy której Ukraina została poddana jurysdykcji Rosji .

Oryginał dokumentu zaginął i przynajmniej w części jego treść jest sporna.

W październiku 1653 roku car Aleksy zwołał Sobór Ziemski , który podjął decyzję o przyłączeniu Ukrainy do Rosji i o wojnie z Polską [2].

Na jej mocy na Ukrainie Naddnieprzańskiej został potwierdzony kozacki hetmanat , który miał znajdować się pod protekcją cara Moskwy (de facto włączony do Rosji ). Kozaczyzna oddała się w patronat prawosławnemu carowi Moskwy, zachowywali prawo wyboru własnego hetmana ( hetmana kozackiego ), car zadeklarował powiększenie rejestru kozackiego do 60 tysięcy, starszyzna kozacka otrzymywała gwarancje zachowania swoich majątków ziemskich. Ugoda zaprzysiężona przez radę kozacką, nie została – wbrew oczekiwaniom – zaprzysiężona przez cara Aleksego z uzasadnieniem, że jest to sprzeczne z jego statusem prawnym jako samodzierżcy , który nie składa przysiąg poddanym . Wobec postanowień ugody założył oficjalny protest prawosławny metropolita Kijowa Sylwester Kossów , który nie chciał uznać nadrzędności patriarchatu moskiewskiego, uważając się za podporządkowanemu bezpośrednio patriarsze Konstantynopola i odmówił złożenia przysięgi poddańczej carowi Rosji.

Ugoda perejasławska była podstawą dla Aleksego I do rozpoczęcia wojny przeciwko Rzeczypospolitej Obojga Narodów w 1654 roku, wobec faktu, że jeden z punktów ugody przewidywał wprowadzenie garnizonu wojsk rosyjskich do Kijowa – terytorium Korony (co zostało bezzwłocznie przez Moskwę wykonane – stolicą hetmanatu był od 1654 Czehryń ). Wojna Rosji z Rzeczpospolitą z trwała z przerwami ( rozejm w Niemieży 1656 ) do zawarcia rozejmu w Andruszowie w roku 1667 , a została ostatecznie zakończona traktatem pokojowym w 1686 roku.

Ocena historyczna

Najważniejszym skutkiem ugody było poddanie Ukrainy dominacji moskiewskiej i wstrzymanie procesu dobrowolnej polonizacji elit szlachty Ukrainy Naddnieprzańskiej i kozactwa. W dalszej perspektywie Kozacy , wyrywając się spod protekcji polskiej, popadli pod protekcję caratu. W zamian za utworzenie równorzędnego składnika Rzeczpospolitej (patrz: Unia Hadziacka ) wybrali protekcję Moskwy, przez co stracili krystalizującą się świadomość narodową. Podlegali odtąd silnej rusyfikacji .

W okresie caratu ograniczony sukcesywnie samorząd Ukrainy Lewobrzeżnej wynikający z ugody perejasławskiej, pomimo likwidacji Siczy Zaporoskiej przez Katarzynę II , był przez cara i administrację rosyjską respektowany. Stąd pojęcie Ukrainy Słobodzkiej – do dziś wyodrębnionej socjologicznie części lewobrzeżnej Ukrainy.

W czasach sowieckich fakt Ugody perejasławskiej był silnie wykorzystywany w celach propagandowych. Propaganda miała na celu podkreślenie braterstwa obu narodów, przez co wzmocnienia wewnętrznie sztucznego i zróżnicowanego państwa bolszewickiego. Przykładem, jak ważna była historia Ugody dla sowieckiej władzy może być to, iż w 300 rocznicę Ugody perejasławskiej, w 1954 roku, miało miejsce przekazanie Krymu w ręce Ukraińskiej SRR .

Ugoda perejasławska w historii i literaturze jest interpretowana różnorako. W wielu źródłach podkreśla się, że była ona zdradą Bohdana Chmielnickiego wobec tworzącej się narodowości ruskiej i samej Ukrainy, co przyczyniło się do zduszenia przez Rosjan w zalążku tworzącej się świadomości narodowej. Oceny krytyczne padają również ze strony znanych postaci życia ukraińskiego, m.in. Taras Szewczenko wypowiadał się krytycznie o Chmielnickim właśnie z powodu oddania ziem ukrainnych pod zwierzchnictwo Rosji, inny znany ukraiński pisarz - Pantelejmon Kulisz krytykował Chmielnickiego głównie za spowodowanie anarchii i zahamowanie rozwoju kulturalnego na tych ziemiach, z kolei Mychajło Hruszewski zarzucał Chmielnickiemu brak sprecyzowanych celów[3].

Ugodę interpretuje się również inaczej, podnosząc to, że Chmielnicki zawarł ją mając na uwadze doraźne cele polityczne – szukając sojusznika przeciw Rzeczpospolitej, walcząc o stworzenie niezależnego i niepodległego państwa kozackiego.

Zawarcie ugody perejasławskiej nie ograniczyło samodzielnej polityki zagranicznej Chmielnickiego. Już po podpisaniu ugody poszukiwał sojuszników przeciwko Rosji w Berlinie ( Brandenburgia ) i Sztokholmie ( Szwecja ), przeciwko Rzeczypospolitej w Sztokholmie i Siedmiogrodzie (por. Traktat w Radnot ). Pertraktacje zmierzające do przywrócenia związku z Rzeczpospolitą w formie federacyjnej , które znalazły końcowy efekt w Unii Hadziackiej ( 1658 ) rozpoczęły się również za życia hetmana i były prowadzone i sfinalizowane przez jego najbliższych współpracowników ( Iwan Wyhowski , Jerzy Niemirycz ).

Zobacz też

Przypisy

  1. Wojciech Kucharski, Dariusz Misiejuk: Historia Polski w datach. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2007, s. 108. . 
  2. Historia dyplomacji polskiej pod red. Zbigniewa Wójcika, Warszawa 1982 t. II, s. 170.
  3. K. Grunberg, B.Sprengel Trudne sąsiedztwo, Warszawa 2005, s. 80


Inne hasła zawierające informacje o "Ugoda perejasławska":

1848 ...

1667 ...

1654 ...

Przywódcy polityczni i religijni na świecie ...

Związek Koryncki ...

Dniepropetrowsk oblężeniu przez powstańców kozackich, twierdza skapitulowała. Następnie na podstawie umowy z Rosją ( Ugoda perejasławska ) Kudak został obsadzony przez Kozaków. Twierdza została ostatecznie zburzona przez ...

Ugoda perejasławska Pomnik w Kijowie, "Przyjaźń narodów" odsłonięty w 325 rocznicę podpisania ugody.Ugoda perejasławska – umowa zawarta 18 stycznia 1654 roku w Perejasławiu (od ...

Województwo czernihowskie ...

Wilhelm Zdobywca ...

Rosja w XVII wieku Dywilinie ( 1619 ) wojna polsko-rosyjska 1632-1634 pokój w Polanowie ( 1634 ) Aleksy I Michałowicz ( 1645 - 1675 ) – wojny chłopskie. Ugoda perejasławska ( 1654 ) wojna polsko-rosyjska 1654-1667 wojna rosyjsko-szwedzka ( 1656 - 1658 ) rozejm andruszowski ( 1667 ) Fiodor III Aleksiejewicz ( 1676 - 1682 ) ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Ugoda perejasławska":

114. Konflikty wewnętrzne w Rzeczpospolitej (plansza 18) ...

119b Wojny XVII w. i ich konsekwencje (plansza 4) ...

114. Konflikty wewnętrzne w Rzeczpospolitej (plansza 17) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie