|
Rada Pomocy Żydom
Rada Pomocy Żydom przy Delegacie Rządu RP na Kraj - polska organizacja podziemna działająca w latach 1942-1945, działająca jako organ polskiego rządu na uchodźstwie, której zadaniem było organizowanie pomocy dla Żydów w gettach oraz poza nimi. Rada działała pod konspiracyjnym kryptonimem Żegota.
Począwszy od 1941 Referat Żydowski w Wydziale Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej rozpoczął systematyczne zbieranie informacji o losach polskich Żydów. Zajmowali się tym m.in. Stanisław Herbst, Ludwik Widerszal i Henryk Woliński (kierownik Referatu), a pracami kierował szef Wydziału Informacji, Jerzy Makowiecki.
Żegota została założona 4 grudnia 1942 roku, jako kontynuacja założonego we wrześniu tego samego roku przez Zofię Kossak-Szczucką i Wandę Krahelską-Filipowicz Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom. Pierwszym jej przewodniczącym został polityk Polskiej Partii Socjalistycznej Julian Grobelny, jego zastępcami Tadeusz Rek, reprezentujący Polskie Stronnictwo Ludowe i Leon Feiner z ramienia Bundu. Członkami prezydium Rady został Ferdynand Arczyński reprezentant Stronnictwa Demokratycznego, Władysław Bartoszewski z Frontu Odrodzenia Polski, Adolf Berman z ramienia Żydowskiego Komitetu Narodowego (sekretarz), Emilia Hiżowa, Witold Bieńkowski oraz Ignacy Barski.
W marcu 1943 Witold Bieńkowski ps. Wencki powołał Referat Żydowski Delegatury Rządu na Kraj. Jego zastępcą w tym referacie został Władysław Bartoszewski. Do zadań tej komórki należało m.in. przekazywanie Radzie funduszy na akcje pomocy i przesyłanie raportów dla rządu w Londynie.
Komitet przyciągnął ok. 180 osób, głównie działaczy katolickich.
Okupacyjne prawo niemieckie w Polsce przewidywało karę śmierci dla osób ukrywających Żydów, dlatego znalezienie schronienia dla nich nie było łatwe. Dzieci były niejednokrotnie ukrywane u przybranych rodzin, w publicznych domach sierot i innych tego typu instytucjach. Rodziny ukrywające dzieci otrzymywały środki na ich utrzymanie. W samej Warszawie dziecięcy oddział Żegoty, prowadzony przez Irenę Sendlerową opiekował się 2 500 dziećmi żydowskimi przemyconymi z warszawskiego getta. Uciekinierom zapewniano również opiekę medyczną.
Żegota we współpracy ze wspólnotami zakonnymi, między innymi marianami i urszulankami, zaopatrywała Żydów w katolickie metryki chrztu, które pomagały im ocaleć. Wydano Żydom około 60. tysięcy fałszywych dokumentów.
W czasie wojny Żegota była jedyną podziemną organizacją, która była prowadzona zarówno przez Żydów, jak i nie-Żydów, z wielu środowisk politycznych. Jako jedyna zdołała też, pomimo aresztowania niektórych jej członków, utrzymać działalność przez długi czas i pomagać Żydom na wiele innych sposobów.
Członkowie Żegoty zostali upamiętnieni w Izraelu zasadzeniem drzewka w Alei Sprawiedliwych w instytucie Yad Vashem.
Nazwa Żegota wymyślona przez Zofię Kossak-Szczucką, pochodzi od imienia jednego z konspiratorów w III części Dziadów.
Inne hasła zawierające informacje o "Rada Pomocy Żydom":
Mieszko II Lambert
...
Nadciśnienie tętnicze
...
Adwentyzm
...
Tadeusz Kognowicki
...
Adolf Giżyński
...
Kauen
...
Uniwersytet Witolda Wielkiego
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
...
Taryba
...
Mer (urzędnik)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Rada Pomocy Żydom":
23 Pierwsza pomoc (plansza 1)
...
23 Pierwsza pomoc (plansza 2)
...
008b. Grecja (plansza 18)
...
|
