Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Kraj Nadwiślański

Kraj Nadwiślański

Mapa Kraju Nadwiślańskiego (Karta Priwislinskago kraja)

Kraj Nadwiślański ( ros. Привислинский край, Priwislinskij kraj) – półoficjalna nazwa Królestwa Polskiego używana po zniesieniu przez władze Cesarstwa Rosyjskiego jego autonomii instytucjonalnej. Nazwa ta nigdy nie zastąpiła całkowicie określenia "Królestwo Polskie", lecz była stosowana obok niego.

W polskim piśmiennictwie spotyka się także termin "Kraj Przywiślański", będący kalką językową z języka rosyjskiego [1].

Spis treści

Rys historyczny

Po upadku powstania styczniowego władze rosyjskie przystąpiły do likwidacji autonomii Królestwa. W 1866 r. przeprowadzono reorganizację administracji, tworząc 10 guberni bezpośrednio podporządkowanych władzom Cesarstwa Rosyjskiego . W 1867 r. zniesiono autonomię instytucjonalną Królestwa Polskiego – zlikwidowano m.in. Radę Stanu i Radę Administracyjną . Wycofano też z użycia odrębny herb Królestwa, a polskiego orła pozostawiono tylko jako jeden z wielu elementów w herbie całego Imperium. Od 1874 , po zniesieniu urzędu cesarskiego namiestnika , obszar Królestwa Polskiego zaczęto również określać jako generał-gubernatorstwo warszawskie. Nazwa "Kraj Nadwiślański" miała jeszcze bardziej podkreślać zespolenie Królestwa z Cesarstwem Rosyjskim.

Zakres użycia nazwy

Określenie "Kraj Nadwiślański", początkowo całkowicie potoczne, w latach 80. XIX w. bez szczególnej podstawy prawnej zaczęło się pojawiać także w dokumentach oficjalnych.

Jako datę pierwszego pojawienia się tej nazwy w akcie urzędowym często podaje się rok 1888 . W wydanym 11 czerwca zdaniu Rady Państwa pierwszy raz użyto określenia "gubernie Kraju Nadwiślańskiego"[2].

Jednak jeszcze wcześniej nazwy "Kraj Nadwiślański" użył car Aleksander III . 29 kwietnia 1883 r. imperator nadał order św. Aleksandra Newskiego kuratorowi warszawskiego okręgu szkolnego, Aleksandrowi Apuchtinowi . W wydanym z tej okazji reskrypcie carskim pojawiło się określenie Priwislinskij kraj[3].

Później nazwę "Kraj Nadwiślański" coraz częściej wprowadzano do oficjalnych dokumentów, czyniono to jednak niekonsekwentnie[4]. Nazwa "Królestwo Polskie" nie została nigdy uchylona[2], cesarze Rosji zachowali też w swojej tytulaturze tytuł "królów polskich".

Podział administracyjny

Gubernie Kraju Nadwiślańskiego (1905)
GuberniaNazwa rosyjskaMiasto gubernialnePowierzchnia,
tys. km2
Ludność,
tys. ( 1905 )
Gubernia warszawska Варшавская губерния Warszawa 17,62233
Gubernia kaliska Калишская губерния Kalisz 11,3964
Gubernia kielecka Келецкая губерния Kielce 10,2899
Gubernia łomżyńska Ломжинская губерния Łomża 10,6645
Gubernia lubelska Люблинская губерния Lublin 16,91341
Gubernia piotrkowska Петроковская губерния Piotrków 12,21640
Gubernia płocka Плоцкая губерния Płock 9,4613
Gubernia radomska Радомская губерния Radom 12,4917
Gubernia siedlecka Седлецкая губерния Siedlce 14,3894
Gubernia suwalska Сувалкская губерния Suwałki 12,4629

Oświata

W 1897 41% mieszkańców umiało czytać i pisać przy średniej w Rosji europejskiej 30% (w Guberni petersburskiej 62%, moskiewskiej 49%) [5].

Przypisy

  1. Por. np. M. Czapliński, Słownik encyklopedyczny: historia, Wydawnictwo Europa, 2007, str. 199 [1]
  2. 2,0 2,1 Wojciech Bartel i in.: Historia państwa i prawa Polski. Juliusz Bardach i Monika Senkowska-Gluck (red.). T. III: od rozbiorów do uwłaszczenia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 67. . 
  3. Andrzej Szwarc : Od Wielopolskiego do Stronnictwa Polityki Realnej zwolennicy ugody z Rosją, ich poglądy i próby działalności politycznej (1864-1905). Warszawa: Wydział Historyczny UW, 1990, ss. 208-209. 
  4. Na przykład: akt dotyczący administracji guberni Królestwa Polskiego opublikowany w 1892 r. zawiera także wprowadzone w późniejszej poprawce określenie Priwislinskij kraj (pkt 2.10). Z kolei np. w regulacji dotyczącej wyborów do Dumy Państwowej z 1907 r. używane jest tylko określenie Carstwo Polskoje (art. 3).
  5. Грамотность


Inne hasła zawierające informacje o "Kraj Nadwiślański":

Podróżnik ...

Mieszko II Lambert ...

Linz ...

Brno ...

Wittenberga ...

Zamek w Kownie ...

Szlezwik ...

Stanisław Konarski ...

Janusz Józefowicz ...

1986 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kraj Nadwiślański":

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 6) ...

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 11) ...

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie