Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Trzęsienie ziemi w Armenii (1988)

Trzęsienie ziemi w Armenii (1988)

Trzęsienie ziemi w Armenii (1988)
Zniszczony kościół z Giumri

Zniszczony kościół z Giumri
Nawiedzone kraje:   Armenia (wówczas część ZSRR )
Epicentrum:region Spitak
Data: 7 grudnia 1988
Godzina:11:41
Ofiary śmiertelne:ok. 25 tys. osób
Ranni:ok. 15 tys. osób
Bez dachu nad głową:ok. 517 tys. osób
Siła:6,8 skali Richtera
40°30'00″N 44°09'36″E / 40.5, 44.16 Na mapach: 40°30'00″N 44°09'36″E / 40.5, 44.16

Trzęsienie ziemi w Armenii (1988) – trzęsienie ziemi, jakie 7 grudnia 1988 roku nawiedziło północną Armenię, zabijając co najmniej 25 tysięcy ludzi i powodując ogromne zniszczenia w regionie miast: Leninakan (dziś: Giumri ), Spitak i Kirowakan (dziś: Wandzor). Akcję ratowniczą oraz sytuację ocalałych utrudniały obfite opady śniegu i niskie temperatury. Po dziś dzień trzęsienie ziemi w Armenii jest jedną z największych tragedii sejsmicznych w nowoczesnej historii regionu.

Spis treści

Sejsmika obszaru

Położoną w górach Niskiego Kaukazu Armenię przecina szereg uskoków tektonicznych należących do tzw. transazjatyckiej strefy sejsmicznej – zespołu systemów uskoków ciągnących się od Turcji aż po subkontynent indyjski . W tym regionie rozległa płyta arabska zderza się z dźwigającą cały kontynent europejski płytą euroazjatycką . W efekcie dochodzi do silnego fałdowania i wynoszenia skał w górę. Skutkiem tego procesu są właśnie strome i wysokie grzbiety Kaukazu .

Miasto Spitak wzniesiono dokładnie pod jednym z uskoków . Do roku 1988 był to uskok mniej znany – niewielki, biegnący z północnego zachodu na południowy wschód, o charakterze przesuwczym. To właśnie siły zmagazynowane wzdłuż tej nieciągłości uwolniły się nagle dnia 7 grudnia.

Historyczne trzęsienia ziemi

Region północnej Armenii doświadczył wcześniej kilku poważnych trzęsień ziemi (lata: 1899 , 1920 , 1926 , 1940 ), jednak żadne z tych wydarzeń nie osiągnęło aż tak katastrofalnych rozmiarów, co wstrząs z 7 grudnia 1988 roku – głównie ze względu na fakt, że w pierwszej połowie XX wieku region ten nie był jeszcze tak gęsto zaludniony.

Trzęsienie ziemi w roku 1920 (magnituda: 6,2) zabiło czterdzieści osób w wioskach na północ od miasta Spitak. Trzysta ofiar pochłonął stosunkowo niewielki wstrząs (magnituda: 5,6) w roku 1926 z epicentrum w odległości około dwudziestu kilometrów na południowy zachód od miasta później nazwanego Leninakanem.

Zdarzenie

Pierwszy wstrząs uderzył o godzinie 11.41 – w czasie gdy większość osób znajdowała się w swoich miejscach pracy (biurach, fabrykach), a w szkołach trwały zajęcia lekcyjne. Trzęsienie trwało czterdzieści sekund i posiadało magnitudę 6,8. W około trzy sekundy później w tym samym regionie doszło do kolejnego wstrząsu (magnituda: 5,8), który dopełnił zniszczeń.

Przesunięcie skał objęło dziesięciokilometrowy odcinek uskoku, powodując przemieszczenie mas skalnych na odległość półtora metra. Specjaliści, którzy pojechali do Armenii po trzęsieniu ziemi w celu analizy geologicznej regionu, stwierdzili pojawienie się ośmiokilometrowej długości skarpy, wyrastającej na 1,6 metra wzdłuż linii uskoku, gdzie ziemia została nagłym ruchem wyniesiona wzwyż.

Epicentrum pierwszego zdarzenia umiejscowiono w odległości około czterdziestu kilometrów na północ od miasta Leninakan, w górach Niskiego Kaukazu. Ognisko wibracji zlokalizowano dziesięć kilometrów pod powierzchnią ziemi. Zasięg niszczący trzęsienia objął obszar rozciągający się w promieniu osiemdziesięciu kilometrów od epicentrum.

Trzęsienie ziemi było odczuwalne na obszarze całego Zakaukazia ( Grozny – intensywność równa III stopniowi w skali Mercallego-Cancaniego-Sieberga ; Tbilisi i Erywań – IV stopień), a także na terenach Iranu (region miasta Tabriz ) i wschodniej Turcji .

Do 12 grudnia 1988 roku region nawiedziło 191 wstrząsów wtórnych – najsilniejsze magnitudą dochodzące do wartości 5,0. Wstrząsy wtórne pojawiały się w regionie północnej Armenii jeszcze w końcu marca.

Czynniki decydujące o przeżyciu

Trzęsienie ziemi nastąpiło w środku dnia roboczego, gdy większość mieszkańców zniszczonych miast znajdowała się w miejscach pracy lub w szkołach. Z powodu niskich temperatur niewielu ludzi znajdowało się na otwartych przestrzeniach – większość osób wstrząs zaskoczył wewnątrz budynków.

Zabudowa armeńskich miast składała się niemal w całości z typowych dla socjalistycznych krajów domów wielorodzinnych wznoszonych technologią tzw. ”wielkopłytową” – budowanych z betonowych graniastosłupów, stawianych w dodatku niestarannie i na niezbyt dobrej glebie . W chwili wstrząsu betonowe, grube na niemal metr stropy odrywały się od reszty konstrukcji i upadały – jeden na drugi – tworząc szanse przeżycia znajdujących się wewnątrz mieszkań osób praktycznie niemożliwymi. Jak obliczono – z lokali mieszczących się na parterach zniszczonych budynków ocalono statystycznie trzy i pół razy więcej osób, niż z mieszkań znajdujących się na wyższych kondygnacjach.

W trzęsieniu ziemi zniszczeniu uległa większość punktów medycznych na ogarniętym klęską żywiołową obszarze. W istocie szpitali zabrakło akurat w najbardziej krytycznym momencie dla całego regionu. Co gorsza – śmierć w trzęsieniu poniosło aż 80% personelu medycznego.

Akcja ratunkowa

Trzęsienie ziemi w Armenii stanowiło pierwsze w historii Związku Radzieckiego wydarzenie, które zmusiło władze tego socjalistycznego kraju do zaapelowania o pomoc państw zachodnich.

Na apel odpowiedziała m.in. Francja , przysyłając zespół psów ratowników (10 grudnia BBC podawało: "Psy przysłane przez Francję zaalarmowały wczoraj ratowników o sześćdziesięciu osobach zasypanych i wciąż żywych pod gruzami."). Wielka Brytania wysłała ciężki sprzęt mający pomóc w odgarnianiu dużych bloków betonu z gruzowisk, a zorganizowana w kraju akcja pod hasłem "Pomoc Armenii" zajęła się zbiórką artykułów pierwszej potrzeby – ubrań, koców, śpiworów. W akcję niesienia pomocy włączyły się także Indie i Stany Zjednoczone .

Prowadzone po trzęsieniu ziemi działania ratownicze znacznie utrudniały jednak warunki atmosferyczne ( mróz , zawieje i zamiecie śnieżne , intensywne opady śniegu ).

Katastrofa samolotu

11 grudnia , podczas podchodzenia do lądowania na lotnisku w Leninakanie, uległ rozbiciu samolot – Iljuszyn Ił-76 służący w Siłach Powietrznych ZSRR. Samolot transportował pomoc humanitarną dla ludności dotkniętych klęską obszarów; zginęło 78 osób. Po dziś dzień wydarzenie to stanowi najtragiczniejszy wypadek lotniczy w historii Armenii.

Zniszczenia

Wstrząsy zdruzgotały dwadzieścia miast i 342 osady na terenie całej północnej Armenii; 58 z nich zupełnie nie nadawało się do zamieszkania. W regionie epicentrum, z gór schodziły osuwiska i lawiny , znacznie utrudniając dostawy pomocy dla ogarniętego klęską żywiołową obszaru. Doszło także do zerwania instalacji telefonicznych i energetycznych.

W dwudziestopięciotysięcznym mieście Spitak, gdzie intensywność wibracji osiągnęła X stopień w skali Mercallego, nie ocalał żaden budynek wyższy niż parterowy. Jak w trzy dni po trzęsieniu relacjonowała telewizja BBC: Spitak, miasto zamieszkane przez 25 tysięcy ludzi, zostało zupełnie zniszczone i nie może zostać odbudowane – na gruzowisku powstanie [całkiem] nowe miasto.

W mieście Leninakan, zamieszkanym przez około 250 tysięcy ludzi (intensywność wibracji równa IX stopniu w skali Mercallego), zawaliła się połowa zabudowy – m.in. nigdy nie odbudowany po trzęsieniu kościół (patrz – fotografia).

Dotkliwe skutki wstrząsu odczuli także mieszkańcy miast Stepanawan i Kirowakan .

Pokłosie

Pierwsze informacje dotyczące liczby ofiar mówiły o nawet czterdziestu pięciu tysiącach zabitych.

Oficjalne dane rządowe z lat osiemdziesiątych podawały liczbę ofiar równą dwudziestu pięciu tysiącom osób, liczbę rannych sięgającą piętnastu tysięcy poszkodowanych, a liczbę pozbawionych dachu nad głową określając na 517 tysięcy osób. W trakcie całej akcji ratunkowej spod gruzów zawalonych konstrukcji wyciągnięto żywych piętnaście tysięcy ludzi – większość w ciągu pierwszych kilku godzin po katastrofie.

Łączne straty materialne oszacowano na 16,2 miliarda dolarów amerykańskich.

Wkrótce po trzęsieniu ówczesny przywódca KPZR , Michaił Gorbaczow , ogłosił dzień 10 grudnia dniem żałoby narodowej po ofiarach trzęsienia ziemi, a niedługo później zorganizował wyjazd do obszaru klęski żywiołowej.

Trzęsienie ziemi w Armenii stanowi najtragiczniejszy wstrząs sejsmiczny od czasów trzęsienia ziemi w chińskim mieście Tangshan w 1976 roku.

Źródła


Inne hasła zawierające informacje o "Trzęsienie ziemi w Armenii (1988)":

Biegun południowy ...

Biegun północny ...

Adwentyzm ...

Oddychanie komórkowe ...

Odense ...

I wiek ...

Sztuka ...

Vytautas Landsbergis ...

Władysław Komar ...

Žalgiris Kowno ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Trzęsienie ziemi w Armenii (1988)":

010b. Rzym (plansza 5) ...

010. Dzieje Ziemi (plansza 8) ...

010. Dzieje Ziemi (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie